Fġqh təLĠMĠ

 
 
291
 
 
 fiqh təlimi 
3) Əgər bir Ģəxs Ģəri üzrü olduğuna görə qüsl verə bilməsə, qüsl əvəzi-
nə təyəmmüm edib piĢnamaz dayana bilər və ona iqtida etməyin ma-
neəsi yoxdur.
2
 
4) Hər kim Ģəri məsələləri bilmədiyinə görə elə bir Ģəxsə iqtida etsə ki, 
ona  iqtida  etmək  Ģəri  baxımından  düzgün  sayılmır  -məsələn,  sağ  əli 
olmayan  bir  əlilə  iqtida  etmiĢdir  -  qıldığı  namazlar  düzdür  və  onları 
yenidən qılmaq lazım deyildir.
3
 
 
Namazın müxtəlif məsələləri 
1.  Ailə  üzvlərini  sübh  namazına  oyatmaq  barədə  dini  qaynaqlarda 
xüsusi bir qayda və üslub təqdim olunmamıĢdır.
4
 
2.  Müstəhəbdir  ki,  valideynlər  yaxĢı  ilə  pisi  bir-birindən  ayırd  edən 
uĢaqlarına Ģəriət hökmlərini öyrətsinlər.
5
 
3. Hədisdə qeyd olunub ki, Ģərab içənin namazı qırx gün qəbul olun-
maz.  Lakin bu o demək deyildir ki, Ģərabı içənin üzərindən qırx gün 
namaz götürülür və sonra namazların qəzasını qılmalıdır. Yaxud həm 
bu qırx gün ərzində namazlarını qılmalı, həm də sonradan onların qə-
zasını qılmalıdır.
6
 
4. Namazdan sonra əl-ələ görüĢməyin maneəsi yoxdur. Ümumiyyətlə 
möminlərin əl-ələ görüĢməsi müstəhəbdir.  
                                                                                                
1
 Şəri suallara cavab, 512-ci sual 
2
 Şəri suallara cavab, 586-cı sual 
3
 Şəri sullara cavab, 513-cü sual 
4
 Şəri suallara cavab, 223-cü sual 
5
 Şəri suallara cavab, 226-cı sual 
6
 Şəri suallara cavab, 228-ci sual 

---

 
 
292
 
 
 fiqh təlimi 
5.  Namazın  hərəkətlərini  səhv  yerinə  yetirən  Ģəxsi  müĢahidə  edənin 
üzərinə  heç  bir  məsuliyyət  düĢmür.  Lakin  əgər  həmin  Ģəxs  namazın 
hökmlərini bilmədiyinə görə namazı səhv qılırsa, bu halda vacib ehti-
yata görə ona səhvini baĢa salmaq lazımdır.
1
 
 
SUALLAR: 
1.
 
Əgər camaat namazında qadınlar kişilərin arxasında dayansalar, 
hətta arada məsafə olmasa belə pərdə çəkilməsinə ehtiyac varmı? 
2.
 
İqtida  edən  zöhr  və  əsr  namazlarında  fikrini  cəmləmək  üçün 
Həmd və Surəni qiraət edə bilərmi? 
3.
 
Əgər pişnamaz Təkbirətul-ehramı dedikdən sonra səhvən rükuya 
getsə  (yəni  Həmd  və  Surəni  qiraət  etmədən),  bu  halda  məmumun 
vəzifəsi nədir? 
4.
 
Əgər pişnamaz din aliminə yaraşmayan xoşagəlməz bir söz desə 
və ya bir zarafat etsə onun ədalətinə xələl gəlirmi? 
5.
 
Əgər  mükəlləf  namazın  sözlərini  düzgün  qiraət  edə  bilmirsə  və 
düzgün  qiraəti  öyrənməyə  də  qadir  deyildirsə,  namazının  hökmü 
nədir? Bu halda başqaları ona iqtida edə bilərlərmi? 
6.
 
Bir qadın qadın namazqılanlar üçün pişnamaz dayana bilərmi? 
 
  
  
 
 
                                         
1
 Şəri sullara cavab, 221-cu sual 

---

 
 
293
 
 
 fiqh təlimi 
 
 
 
 
 
 
 
IV fəsil 
ORUC
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
294
 
 
 fiqh təlimi 
ƏLLĠ SƏKKĠZĠNCĠ DƏRS 
                                                  ORUC (1) 
- Oruc nədir? 
- Orucun növləri 
-Vacib oruclar 
-Oruc hansı şərtlərlə vacib olur? 
-Oruc hansı şərtlərlə düzdür? 
1. Oruc nədir? 
Müqəddəs Ġslam Ģəriətində mühüm ibadətlərdən biri olan oruc, Allah-
Taalanın əmrinə itaət niyyətilə sübh azanından məğrib azanına qədər 
orucu batil edən iĢlərdən çəkinməkdir.
1
 
 
Diqqət: 

 
Sadiq-fəcrin  doğması  (belə  ki,  bu  vaxt  artıq  orucun  imsak  vaxtı 
baĢlanır) baxımından aylı və aysız gecələr arasında fərq yoxdur.
2
 

 
Orucun imsak vaxtı baxımından ehtiyata riayət etmək üçün möhtə-
rəm möminlər televiziya və radioda sübh azanı çəkilən kimi oruc üçün 
imsak etsinlər.
3
 

 
Əgər oruc tutan əmin olsa ki, azan çəkilən kimi artıq namaz vaxtı 
daxil olmuĢdur, elə azan baĢlanan kimi iftar edə bilər və azanın qurtar-
masını gözləmək lazım deyildir.
1
 
 
                                         
1
 Rəhbərdən soruşulan suallar, Oruc bölümü, 1-ci məsələ 
2
 Şəri suallara cavab, 354-cü sual 
3
 Şəri suallara cavab, 362-ci sual 

---

 
 
295
 
 
 fiqh təlimi 
2. Orucun növləri: 
I. Vacib oruc; mübarək Ramazan ayının orucu; 
II. Müstəhəb oruc; məsələn, Rəcəb və ġaban aylarının orucu; 
III. Məkruh oruc; məsələn, AĢura günü tutulan oruc; 
IV. Haram oruc; Fitir bayramı və Qurban bayramı günü tutulan oruc
2
 
 
Diqqət: 

 
Hər kim bilsə ki, oruc tutmağın ona zərəri vardır və ya zərəri olaca-
ğından  qorxsa,  oruc  tutmamalıdır.  Əgər  oruc  tutsa,  orucu  düz  deyil, 
hətta oruc tutmaq ona haramdır. Onun bu yəqinliyi və ya qorxusu istər 
öz  təcrübəsi  sayəsində  hasil  olsun,  istər  etibarlı  bir  həkimin  sözləri 
əsasında, istərsə də digər bir məntiqi əsasa görə.
3
 

 
Əgər oruc tutarsa xəstələnəcəyini, yaxud əgər xəstədirsə, xəstəliyi-
nin  daha  da  güclənəcəyini,  bir  sözlə  oruc  tutmağa  qadir  olmadığını 
oruc tutanın özü təyin etməlidir. Deməli, əgər həkim oruc tutmağın zə-
rəri olduğunu desə, lakin oruc tutan Ģəxs təcrübəsinə əsaslanaraq oru-
cun ona zərəri olmadığını bilsə, oruc tutmalıdır. Həmçinin əgər həkim 
oruc tutmağın zərəri olmadığını desə, lakin oruc tutan Ģəxs orucun ona 
zərəri olduğunu bilsə və ya zərəri olacağından qorxsa, oruc tutmamalı-
dır.
4
 
                                                                                                
1
 Şəri suallara cavab, 361-cı sual 
2
 Şəri suallara cavab, 231, 251, 255, 252-ci suallar 
3
 Şəri suallara cavab, 251, 255, 253-cü suallar 
4
 Şəri suallara cavab, 253-cü sual 

---