Sınırlı Sermaye Hareketliliğinde ve Sabit Döviz Kurunda Para Politikası
BP Eğrisi Eğimi > LM Eğrisi Eğimi Durumu
Başlangıçta E
0
noktasında iç ve dış denge sağlanmış durumda iken genişletici para politikasının
etkisiyle LM
1
eğrisi sağ aşağı kaymakta ve
LM
2
olmaktadır. Bu durumda gelinen yeni denge noktası
E
1
BP eğrisinin altında yer aldığı için dış açık durumunu göstermektedir.
Dış açık; döviz talebinin artması olup döviz kuru üzerinde yukarı doğru baskı oluşturmaktadır. Sabit
döviz kuru sisteminde merkez bankası piyasaya ulusal para karşılığında döviz sürerek sabit kuru
korumakta ve ulusal para arzının azalmasına yol açmaktadır.
Bu durum LM eğrisinin tekrar sola ve önceki konumuna geri dönmesine yol açmaktadır. Böylece
izlenen para politikasının millî gelir üzerinde herhangi bir etki oluşturamadığı görülmektedir.
Sonuç olarak, sabit döviz kuru sisteminde para politikası, sermaye hareketlerinin faize karşı sınırlı
duyarlı olması durumunda, tam sermaye hareketliliği durumunda olduğu gibi tamamen etkisizdir.
Sınırlı sermaye hareketliliği durumunda, sermaye hareketlerine getirilen sınırlamaların ölçüsü, diğer
bir
deyişle
BP
eğrisi
eğiminin
yüksek
veya
düşük
olması
politikanın
etkinsizliğini
değiştirmemektedir.
41
Dr. Süleyman BOLAT
Sınırlı Sermaye Hareketliliğinde ve Sabit Döviz Kurunda Maliye Politikası
BP Eğrisi Eğimi < LM Eğrisi Eğimi Durumu
Sermaye hareketlerinin faize duyarlılığı (esnekliği) yüksek kabul edilmiş, bu nedenle BP eğrisi
yataya yakın çizilmiştir. Başlangıçta
ekonomide E
0
noktasında iç ve dış denge sağlanmış durumdadır.
Genişletici maliye politikası izlenmesi ile IS eğrisi sağ yukarı kaymış ve IS
1
konumundan IS
2
konumuna gelmiştir. Bu durumda faiz oranının yükseldiği ve millî gelirin Y
1
olarak arttığı
görülmektedir.
Yeni denge E
1
, BP eğrisinin üzerinde yer aldığı için dış fazla durumunu ifade etmektedir. Çünkü bir
yandan artan millî gelir ithalatı arttırarak dış ticaret açığına yol açarken, yükselen faiz oranları da dış
ülkelerden faiz girişine yol açmakta, böylece ödemeler dengesinde Sermaye Hesabı fazla
vermektedir.
BP eğrisinin yatık olması nedeniyle, sermaye hareketlerinin faize duyarlılığının sınırlı ancak yüksek
olduğu bilinmektedir. Bu nedenle sermaye girişinin yarattığı olumlu etki, ithalat artışının yarattığı
olumsuz etkiyi giderir; sonuçta dış fazla oluşur.
Dış fazla durumu; döviz arzı > döviz talebi… Bu nedenle, döviz kurlarının düşme eğiliminde
olduğunu gösterir. Sabit kur sisteminde, merkez bankası buna izin vermez ve piyasadan döviz satın
alarak sabit kuru korur.
Ulusal para arzı arttığı için LM eğrisi sağ aşağı kayar. Sonuç olarak, millî gelir düzeyi Y
2
olarak artar.
Bu nedenle sermaye hareketleri sınırlı olsa da
sabit kur sisteminde MALİYE POLİTİKASININ ETKİLİ
olduğu görülmektedir.
43
Dr. Süleyman BOLAT
Sınırlı Sermaye Hareketliliğinde ve Sabit Döviz Kurunda Maliye Politikası
BP Eğrisi Eğimi > LM Eğrisi Eğimi Durumu
Başlangıçta E
0
noktasında iç ve dış denge sağlanmışken
genişletici maliye politikası ile
IS eğrisi sağ
yukarı kayar.
Yeni denge noktası olan E
1,
BP eğrisi altında olduğu için dış açık durumunu gösterir. Dış açığın
nedeni, artan millî gelir nedeniyle ortaya çıkan ithalat artışıdır.
E
1
denge noktasında faiz oranı i
0
’dan i
1
’e yükselmiş olmasına rağmen, BP eğrisi
faize karşı fazla
duyarlı olmadığından sermaye girişinden kaynaklanan döviz artışı, ithalat artışından kaynaklanan
döviz çıkışından daha azdır. Dış açığın nedeni budur.
Sabit döviz kuru sisteminde, döviz talebi artınca merkez bankası döviz kurunu korumak amacıyla
piyasaya döviz sürer ve ulusal para arzı azalır. Bu durum LM eğrisinin sol yukarı kaymasına yol açar.
Böylece LM
2
ve IS
2
eğrileri ile BP eğrisinin E
2
noktasında dengeye gelmesiyle iç ve dış dengenin
yeniden sağlandığı görülmektedir. Daha yüksek faiz oranında sağlanan yeni denge durumunda millî
gelir artışının oldukça sınırlı ölçüde kaldığı görülmektedir.
Sonuç olarak, BP eğrisinin eğimi arttıkça, diğer bir deyişle sermaye hareketlerinin faize duyarlılığı
azaldıkça, sabit kur sisteminde izlenen
MALİYE POLİTİKASININ ETKİNLİĞİ azalmaktadır..
45
Dr. Süleyman BOLAT