DOI: 10.7816/idil-05-25-01 idil, 2016, Cilt 5, Sayı 25, Volume 5, Issue 25
1305
www.idildergisi.com
SÜFRAJ HAREKETİNİ HAZIRLAYAN ETMENLERİN
TEKSTİL SANAYİ BAĞLAMINDA İRDELENMESİ
BANU HATİCE GÜRCÜM
1
, ARZU ARSLAN
2
ÖZET
Fransız Devrimi 18. yüzyıl Avrupasında özellikle Fransa’da ve Amerika’da
muhafazakâr çevreler tarafından yoğun bir şekilde eleştirilen insan hakları ve kadın
hakları konusunda pekçok tartışmayı alevlendirmiştir. Fransız Devrimi üzerine
yürütülen ince bir gözlem Wollstonecraft tarafından 1792 yılında yayımlanan ve ilk
feminist yapıt olan “Kadın Hakları Savunusu” adlı eser ile sonuçlanmıştır.
Wollstonecraft’ın eserinde yazdığı kadınların oy kullanması, eğitimde fırsat eşitliği ve
kadının mülkiyet haklarını içeren talepler üzerine toplumsal bir hareket olarak 19.
yüzyılda başlayan ve 20. yüzyılda da devam eden kadın hakları hareketleri (süfraj),
kadınların ev ve toplum içerisindeki rollerini değiştirmiş ve kadının pek çok alanda
modern standartlara ulaşmasını sağlamıştır. Bilindiği üzere 19. yüzyıl, bütün dünyanın
birçok yeniliğe ve reforma sahne olduğu bir zaman dilimi olmuştur. Amerikan
Bağımsızlık Bildirgesi’nde, Fransız İnsan Hakları Bildirgesi’nde ve Doğal Haklar
Doktrini’nde kadınlara ve kadın haklarına yeterince yer ve değer verilmediğini düşünen
kadın toplulukları eski ve yeni karada pekçok toplumsal eylem yapmıştır. Bu toplumsal
patlamayı hazırlayan etmenlerin başında tekstil sektöründe sanayileşmenin yarattığı
bağlam bulunmaktadır. Bu araştırmanın amacı Batılı toplumlarda temel bir reform
niteliğini taşıyan ve sonuçları ile kadının toplumsal hayatı, giyimi kuşamı dâhil pek çok
şeyi değiştirmiş ve modern kadını yaratmış olan Süfraj hareketini hazırlayan şartları
tekstil sanayi bağlamında ortaya koymak ve dönem dinamikleri içerisinde incelemek
olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Süfraj hareketi, tekstil sanayi, Victorian moda, 19.yüzyıl.
Gürcüm, Banu Hatice ve Arslan, Arzu. "Süfraj Hareketini Hazırlayan Etmenlerin
Tekstil Sanayi Bağlamında İrdelenmesi ". idil 5.25 (2016): 1305-1350.
Gürcüm, B. H. ve Arslan, A. (2016). Süfraj Hareketini Hazırlayan Etmenlerin Tekstil
Sanayi Bağlamında İrdelenmesi. idil, 5 (25), s.1305-1350.
1
Doç. Dr., Gazi Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi. banugurcum(at)gmail.com
2
Öğr. Gör. , Giresun Üniversitesi, Şebinkarahisar Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu, Tekstil, Giyim,Ayakkabı ve Deri
Bölümü,
Gürcüm, B. H. ve Arslan, A. (2016). Süfraj Hareketini Hazırlayan Etmenlerin Tekstil Sanayi Bağlamında İrdelenmesi. idil, 5 (25), s.1305-1350.
.
www.idildergisi.com
1306
INVESTIGATING THE PROCURING FACTORS OF
SUFFRAGETTES MOVEMENT WITHIN THE
CONTEXT OF TEXTILE INDUSTRY
ABSTRACT
The French Revolution aroused many debates on human rights, including
women's rights, which was known and criticized strongly by conservatives in late 18th
century Europe, particularly France, and America. A keen observation on French
Revolution resulted in “A Vindication of the Rights of Woman” which was published
by Wollstonecraft in 1792, and which was the first great feminist treatise. Depending
upon Wollstonecraft’s ideas the suffragettes movement, which sought to persuade
women to endeavour to acquire strength, both of mind and body, and to get the right to
vote, to be equal with men and to have equal opportunity of education with men, began
in the very beginning of 19th century and spread all other countries in the 20th century.
This movement changed the roles of men and women both inside the house and inside
the society and formed the strong modern woman concept and the modern clothing of
women. Women worked very hard to earn the right to vote, they also worked for broad-
based economic and political equality and for social reforms. The greatest of all these
factors preparing this social explosion happened in the domain of industrialization and
modernization in textile industry. This research is carred out to explain thoroughly the
circumstances procuring the suffrage movement within the context of textile industry
and era dynamics.
Keywords: Suffragettes movement, textile industry, Victorian fashion, 19th
century.
DOI: 10.7816/idil-05-25-01 idil, 2016, Cilt 5, Sayı 25, Volume 5, Issue 25
1307
www.idildergisi.com
1. Giriş
1750 ile 1760’lı yıllar arasında İngiltere’de yaşanan Sanayi Devrimi, esas
itibarıyla yüzyıllar önce başlamış olan sanayileşmenin zirveye ulaşması olarak kabul
edilir. Küçükkalay (1997:52) Sanayi Devrimi konusunda yapılan tartışmaların iktisat
tarihinde yoğunlaşma noktalarının devrimin zamanının belirlenmesi, sanayileşmenin
başladığı temel sektör, sanayileşmeye yol açan büyüme aşamaları ve devrimin zirveye
ulaştığı mekânın saptanması olduğunu ifade eder. Esas itibarıyla Sanayi Devrimi bir
dizi buluşun üretim gücünü, tekstil, demir ve çelik endüstrileri ile taşımacılığı
etkilediği ve sonuçta Büyük Britanya’da (İngiltere) üretimin karakterini değiştirdiği
18. yüzyılın sonu ve 19. yüzyılın başını kapsayan dönem için kullanılmıştır (1780-
1820 arası) (Hanson, 1986:214).
Sanayi öncesi toplumlarda, giyim davranışları kişinin toplumsal yapıdaki
konumunu açıkça gösterirken, sanayileşme ile birlikte Batılı toplumlarda toplumsal
katmanlaşmanın giyim davranışları üzerindeki genel etkisinden bahsedilir olmuştur.
Crane (2003:14) sınıf ve cinsiyetin ifade edilmesinin diğer toplumsal bilgi türlerinin
iletilmesinden önce gelmeye başladını söyler. Tarihsel olarak kadının ilk çağlardan
günümüze bulunduğu konum incelendiğinde, kadınları yok sayan, görünmez kılan
söylemlerin, kadınların denetiminde olmayan toplumlar ve akımlar tarafından
oluşturulduğu ve onların bir parçası olduğu görülür (Şahmaran Can,2015: 98). Terlikli
(2013:56) Sanayi Devrimi’nin üretim toplumu kavramını zaman içerisinde tüketim
toplumu kavramı içerisinde erittiğini, sanayileşmenin ardından I. Dünya ve II. Dünya
Savaşları’nın kadını ev yaşamından kopartıp sanayi ve diğer iş kollarında çalışmaya
itmesiyle tüketim toplumuna bir adım daha yaklaştırdığını ve Avrupa’nın kriz
dönemlerinde üretimde önemli bir yeri olan kadınların maddi özgürlük kazanmalarıyla
tüketimin başaktörü olduklarını belirtir.
Tüketim toplumuyla birlikte ortaya çıkan moda kavramının evrilmesinde ve
yaşamın bir parçası haline gelmesinde ekonomik ve sosyal olaylar önemli olmuştur.
Yıldız (2015:251) moda kavramının Sanayi Devrimi’nden sonra ele alınan bir kavram
olduğunu ifade eder. Modada olan değişim, toplumsal düzen içerisinde varlığını
sürdüren bireyin, farklı kimlik arama dürtüsünü ortaya çıkarmıştır. Böylece birey hem
kendisini bir sınıfa ait görme hem de diğer sosyal gruplar üzerinde üstünlük kurma
çabasını moda ile güçlendirmiştir. İmre (2011:14) moda kavramının toplumsal
ayrışmaya, etkileşime ve toplumsal bütünleşmeye de sebep olabileceğini belirtir ve
Dostları ilə paylaş: |