24 ❘ Uşaq Hüquqları və Biznes
Prinsipləri
5
©
U
N
IC
E
F
/NYH
Q
2
0
1
1
-1
3
1
4
/D
O
R
M
IN
O
Yalnız satışlara
nəzarət etməklə
kifayətlənməyin,
həmçinin
məhsulları kimin
istehlak etdi-
yini müəyyən edin
və mağazaların
uşaqlar üçün zərərli
olan məhsulları
satmasının qarşısını
almaq üçün
tədbirlər görün.
Filippindən olan gənclər, Uşaq
Hüquqları və Biznes Prinsipləri
Təşəbbüsü barəsində Uşaqlar
arasında Məsləhətləşmələr
Bu prinsipə əsasən hörmətlə yanaşmaq üzrə korporativ məsuliyyətə daxildir:
a. Uşaqlar tərəfi ndən istifadə oluna biləcək məhsul və xidmətlərin müvafi q
milli və beynəlxalq standartlara uyğun şəkildə sınaqdan keçirilməsi və
tədqiqatının təmin edilməsi.
b. Uşaqlar üçün nəzərdə tutulan və ya onların təmasda ola biləcəyi məhsul və
xidmətlərin onlara əqli, mənəvi və ya fi ziki zərər yetirməyəcəyindən əmin
olmaq.
c. Ayrı-seçkiliyin qarşısının alınması, ifadə azadlığı və informasiyaya əlyetərlilik
də daxil olmaqla, beynəlxalq standartlara uyğunluğun təmin edilməsi şərti
ilə, uşaqlar üçün uyğun olmayan və ya onlara zərər yetirə biləcək məhsul və
xidmətlərə çıxışın məhdudlaşdırması.
d. Məhsullar və xidmətlərin təmin edilməsi zamanı istənilən uşağa və ya bir
qrup uşağa qarşı ayrı-seçkiliyin aradan qaldırılması üçün bütün müvafi q
tədbirlərin görülməsi.
e. Məhsul və xidmətlərdən uşaqlara qarşı sui-istifadə, onların istismarı və
ya istənilən digər yolla onlara zərər yetirilməsində istifadə edilmə riskinin
qarşısının alınması və aradan qaldırılması üçün səyin göstərilməsi.
Bu prinsipə əsasən dəstək məqsədilə korporativ öhdəliyin olmasına daxildir:
f. Uşaqların həyatda qalıb yaşaması və inkişafı üçün zəruri olan məhsul
və xidmətlərin əlçatanlığının və mövcudluğunun maksimum səviyyəyə
çatdırılması üçün lazımi tədbirlərin görülməsi.
g. Məhsul və xidmətlər, o cümlədən onların distribusiyası vasitəsilə uşaq
hüquqlarını dəstəkləmək üçün imkanların axtarışında olmaq.
BÜTÜN BİZNES
STRUKTURLARI
25 ❘ Uşaq Hüquqları və Biznes Prinsipləri
©
U
N
IC
E
F
/NYH
Q
2
0
0
9-
0
5
7
6
/R
AM
O
N
E
D
A
NÜMUNƏVİ
TƏCRÜBƏ:
Avtomobil
təhlükəsizliyi
sahəsində uşaqlara
diqqətin yetirilməsi
Amerikalı avtomobil istehsalçısı öz tədqiqatlarında uşaqlara açıq şəkildə diqqət
yetirməyə başlamışdır. Proqram sırf uşaqların, gənclərin və yetkinlik yaşına
çatmış gənclərin təhlükəsizliyinin artırılmasına yönəlib. Pediatr, psixoloq, statis-
tika mütəxəssisləri, epidemioloq və mühəndislərdən ibarət çoxistiqamətli heyət
xəsarətlərin profi laktikasının mürəkkəbliyini anlamağa, və elmdən uşaqların
həyatlarını xilas edə biləcək hərtərəfl i və effektiv müdaxilələrin yaradılması üçün
istifadə etməyə səy göstərir. Bu şəkildə davam etməklə, şirkət müəyyən etmişdir
ki, uşaqlar sadəcə kiçik yetkin insanlar deyillər, və bu səbəbdən yetkin insanlara
qarşı xəsarətlərin profi laktikası üzərində aparılan tədqiqatı uşaqlara şamil etmək
olmaz. Beləliklə də, proqram əsas diqqəti uşaqlar və yeniyetmələrin xüsusi
ehtiyaclarına yönəltməyə başlamışdır. Məsələn, adətən nəqliyyat vasitələrində
uşaqlar ikinci və üçüncü sıralarda otururlar, beləliklə, avtomobil istehsalçıları
bunu nəzərə alaraq, onlar üçün təhlükəsizlik tədbirlərini optimal səviyyəyə
çatdırmalıdırlar.
Məhsul və xidmətlərinin təhlükəsiz
olduğundan əmin olmalı və onların vasitəsilə
uşaq hüquqlarına dəstək verməyə çalışmalıdır
26 ❘ Uşaq Hüquqları və Biznes Prinsipləri
6
© S
A
V
E T
H
E C
H
IL
D
R
E
N
“Biz özümüz
üçün sağlam
və real təsəvvür
yaratmalıyıq.
Yetkin insanlar
və yeniyetmələr
birlikdə çalışaraq
qızların timsalındakı
mövcud gözəlliyi
önə çəkməli, eləcə
də düzgünlük,
dərrakə, bütövlük
və alicənablıq kimi
bədən təsvirini aşan
dəyərləri də göz
önünə qoymalıdır.”
ABŞ-da yaşayan 16 yaşlı
İordaniyalı qız. Dünya
Uşaqlarının Vəziyyəti, 2011-ci il
Bu prinsipə əsasən hörmətlə yanaşmaq üzrə korporativ məsuliyyətə daxildir:
a. Kommunikasiya vasitələri və marketinqin uşaq hüquqlarına mənfi təsir
göstərməməsinin təmin edilməsi
Bu kütləvi informasiya və kommunikasiya vasitələrinə şamil edilir. Marketinq heç
bir vəchlə ayrı-seçkiliyə töhfə verməməlidir. Məhsulların etiketlənməsi və onlar
haqqında məlumat aydın, dəqiq və tam olmalı və beləliklə valideyn və uşaqlara
qərarları məlumatlı şəkildə qəbul etmələrində yardım etməlidir. Uşaq hüquqlarına
mənfi təsirin olub-olmadığını və ya olma ehtimalını qiymətləndirən zaman, eləcə
də həmən qiymətləndirmənin nəticələrini bir araya gətirib bunlara əsasən tədbirlər
görərkən bu məqamlar nəzərə alınmalıdır: uşaqların manipulyasiyaya qarşı böyük
həssaslığı, o cümlədən qeyri-real və cinsi baxımdan cəlbedici şəklə salınmış bədən
təsvirləri və stereotiplərdən istifadənin yarada biləcəyi nəticə və təsirlər.
b. Marketinq sahəsində sağlamlıqla bağlı Ümumdünya Səhiyyə
Assambleyasının sənədlərində göstərilən biznesin idarə edilməsi
standartlarına uyğunluğun təmin edilməsi
10
Buraya bütün ölkələr üzrə marketinq və sağlamlıqla bağlı Ümumdünya Səhiyyə
Assambleyasının sənədlərində müəyyən edilən biznesin idarə edilməsi
standartlarına uyğunluğun təmin edilməsi daxildir. Bununla belə, əgər milli qanun-
vericilik daha yüksək səviyyəli standart müəyyən edirsə, o zaman biznes strukturları
həmin standartı rəhbər tutmalıdır.
Bu prinsipə əsasən dəstəyin verilməsi məqsədilə korporativ öhdəliyin
olmasına daxildir:
c. Mövcud məlumatlılığı artıran, o cümlədən uşaq hüquqlarını, özünə-hörməti,
sağlam həyat tərzini və qeyri-zorakı dəyərləri təşviq edən marketinq
növündən istifadə edilməsi
10
Marketinq və sağlamlıq üzrə Ümumdünya Səhiyyə Assambleyasının sənədlərinə daxildir: Ana Südü Əvəzedicilərinin Marketinqi üzrə Beynəlxalq Məcəllə (1981)
və Ümumdünya Səhiyyə Assambleyasının digər müvafi q bəyannamələri (hər iki sənədin qanuni qüvvəyə minməsi üçün bir çox ölkələrdə müvafi q milli səviyyəli
tədbirlər görülmüşdür); Tütünə qarşı mübarizə haqqında ÜST-nın Çərçivə Konvensiyası (2003); Uşaqlar üçün Ərzaq və Alkoqolsuz İçkilərin Marketinqi ilə bağlı
tövsiyələr toplusu; və Spirtin zərərli istifadəsinin azaldılması üçün Ümumdünya Səhiyyə Assambleyasının qlobal Strategiyası (2010).
BÜTÜN BİZNES
STRUKTURLARI