26
Mən sеvmişəm ala gözün sürməsin,
Bədnəzər kəsibən ziyan vеrməsin,
Sağın gəzin laçın gözü görməsin,
Qоrхuram səfnizi pоza, durnalar!
Nazənin-nazənin еdərsiz avaz,
Ruhlar tazələnir оlur sərəfraz,
Vaqifin də könlü çох еdər pərvaz,
Hərdəm sizin ilə gəzə, durnalar!
Ümumdünya ətraf mühitin mühafizəsi günü
(05.06.1972)
XIX əsrin sonlarından başlayan elmi–texniki tərəqqi,
sənayenin sürətli inkişafı nəticəsində ətraf mühitə edilən təsirlər
XX əsrin ortalarında öz mənfi nəticələrini büruzə verməyə
başladı. Artıq insanlar təbiətə olan münasibətlərini
dəyişməyəcəkləri, onun ehtiyatlarından səmərəsiz istifadəyə son
qoymayacaqları təqdirdə bu prosesin onların özlərinə qarşı
çevriləcəyini və arzuolunmaz nəticələrə gətirib çıxaracağını
anladılar. Bu problemin gələcəkdə qlobal kataklizmlərə səbəb
olacağını başa düşən alimlər, ekoloqlar öz etiraz səslərini
ucaltmağa,
həyəcan
təbili
çalmağa
başladılar.
Problemin ciddiliyini dərk edən beynəlxalq təşkilatlar,
27
tərəqqipərvər dünya ictimaiyyəti məsələni daim diqqət
mərkəzində saxlamağa çalışırdı.
5 iyun 1972–ci il tarixdə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Baş
Assambleyasının İsveçin paytaxtı Stokholm şəhərində keçirilən
iclasında ətraf mühitin mühafizəsi məsələsi diqqət mərkəzində
olmuşdur. Problemin kəskinliyini, əhali arasında ekoloji şüurun
yüksəldilməsinin, ətraf mühitin mühafizəsi problemlərinə
diqqətin yönəldilməsinin vacibliyini nəzərə alan iştirakçılar 5
iyunun “Ümumdünya ətraf mühit günü” kimi qeyd olunmasına
qərar verdi və növbəti ildən həmin gün bütün dünyada təntənəli
şəkildə qeyd olunmağa başlandı.
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi hər il 5 iyun
“Ümumdünya ətraf mühit günü” ərəfəsində ətraf mühitin
qorunması, təbiətdən, yeraltı sulardan, mineral xammal
ehtiyatlarından və yerüstü sərvətlərdən səmərəli istifadə
edilməsi, onların bərpası və mühafizəsi, bioloji müxtəlifliyin
qorunub saxlanılması məqsədi ilə müxtəlif tədbirlər həyata
keçirir.
Ümumdünya ətraf mühitin mühafizəsi ilə bağlı F.
Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasında “Təmiz Dünya-
Sağlam Gələcək” adlı sərgi keçirilir. Sərgini keçirməkdə
məqsəd gənclər arasında ekoloji mədəniyyətin təbliği, ətraf
mühitə
daha
diqqətli
və
qayğıkeş
münasibətin
formalaşdırılması, eyni zamanda ekoloji problemlərin həllinə
yönələn fəaliyyətə gənclərin cəlb
olunmasıdır. Sərgidə Ətraf mühitin
mühafizəsi haqqında fondumuzda yer
alan
kitablar,
bukletlər,
dövrü
mətbuatda nəşr olunan məqalələrin
nümayişi nəzərdə tutulur. Sərgiyə
baxışdan sonra kitabxanaçı sərgidə
nümayiş olunan “Ətraf mühit haqqında
infoqrafika” adlı kitab haqqında
oxuculara dolgun məlumat verir. Kitab
28
ilk dəfə Böyük Britanityanın “Capstone Global Library”
nəşriyyatı tərəfindən “Raintree” əmtəə nişanı altında
“Environment Infographics” adı ilə nəşr olunub. Su sərfi,
elektrik energisinə qənaət, təkrar istifadə və tullantılar barədə
infoqrafikalarla zəngin kitab “Capstone Global Library”
nəşriyyatının orijinalı əsasında TEAS Press Nəşriyyat evində
tərcümə edilərək çapa hazırlanıb. Kitabda Tullantı nədir?, Su,
Təkrar istifadə, Çirklənmə, Energiyə qənaət, Təbiət təhlükədədir
və s. bu kimi bölümlərə cavab tapa bilərsiniz. Bir sözlə bu kitabı
oxumaqla ətraf mühit baərədə daha çox və maraqlı
infoqrafikalarla tanış ola biərsiniz.
“Ümumdünya Qarpız Günü” (03. 08)
Bu gün dünyada Qarpız günü kimi qeyd edilir. Ən böyük
giləmeyvə olan qarpızı çox sevən amerikalılar bu günü tarixə
salıblar. Cəmi 6%-ni şəkər təşkil edən bu giləmeyvə hər kəsə
faydalıdır, eləcə də diabetdən əziyyət çəkənlərə də. Qarpızın
tərkibinin 90%-i xiyarda olduğu kimi sudan ibarətdir. Bu isə o
deməkdir ki, istədiyiniz qədər yeyə bilərsiniz... Dünyada qarpız
istehsalına görə lider ölkə Çin olsa da, Yaponiya cürbəcür qarpız
çeşidlərinə görə (hətta burada sarı, qara, dördkünc qarpızlar da
yetişdirilir) birinci yeri tutur. Ən ağır qarpıza isə Amerikada
təsadüf edilib, onun çəkisi 122 kq. idi. Elə isə siz də bu günü
29
qeyd edin, soyuducunuzda olan qarpızı dilimləyin və doyunca
dadın!
Hər il “Qarpız Günü” ilə bağlı çoxlu tədbirlər keçirilir. Belə
tədbirlərin çoxu Florida və Texas ştatlarında keçirilir. Bu
tədbirlərin biridə “Qarpız Festivalı” dır. Hər festival qarpızın
müxtəlif cəhətlərini üstün tutur. Məsələn, “North Carolina
Watermelon Festival”da hər il “Ən dadlı və şirin qarpız”
ugrunda yarış keçirilir. “Missis-Sippi Watermelon Fest”də isə
“Ən böyük qarpız” axtarılır.
Deyilənə görə qarpızın vətəni Afrika sayılır. Tarixi
baxımdan bu məlumatın nə qədər dəqiq olmasını sübut etmək
bizim işimiz olmasa da, bunu əminliklə deyə bilərik ki, barlı-
bərəkətli muğan torpağı olan Sabirabad yüz illərdir ki, “Qarpızın
Vətəni” statusunu qazanıb və bu estafeti uğurla davam
etdirməkdədir. Bu gün Sabirabadda yetişdirilən qarpızın şan-
şöhrəti və sorağı ölkəmizin hüdudlarından çox-çox uzaqlarda
yayılıb. Bu bərəkətli nemətin adını əbədiləşdirmək üçün hər il
Sabirabadda “Qarpız festivalı”, pəhləvanların qarpız yarışı
keçirilir. Hər il Sabirabadda keçirilən festival demək olar ki,
ənənə şəklini alib. Festivalda qarpız üzərində oyma sənətindən
nümunələr, qarpızdan hazırlanmış 20 növ kulinariya məhsulu
(qarpız mürəbbəsi, kompotu, turşusu, şərbəti, tort, cem, keks,
dondurma, qarpız kababı) sərgilənib.
Qarpız günü ilə bağlı F. Köçərli adına Respublika Uşaq
Kitabxanasında müxtəlif tədbirlərin keçirilməsi nəzərdə
tutulmuşdur. Beləki, kitabxanamızda Qarpız günü ilə bağlı rəsm
sərgisi keçirilir. Sərgi müxtəlif başlıqlar altında keçirilə bilər.
Qarpız günü ilə bağlı tədbirlərin geniş və maraqlı olması üçün
nağıl otağında kiçik yaşlı oxucular üçün “Nağıl saatı”nın
keçirilməsi nəzərdə tutulur. Kitabxanaçı Dahi Azərbaycan şairi
Məhəmməd Füzulinin “Meyvələrin söhbəti” adlı əsərindən bir
parçanı uşaqlar üçün oxuyur. Nağıl otağı tədbirə uyğun
dekorasiya və üzərində müxtəlif cür meyvə olan ağaclarla
bəzədilir.
Dostları ilə paylaş: |