214
və bankın kapitalına pul ödəmək, həmçinin B-in darə Heyətinin
qərar və şərtləri ilə razılaşmaqdır.
B-nin fəaliyyətinin əsas
məqsədi slam qanunları və Şəriət prinsiplərinə müvafiq olaraq
üzv ölkələrin və müsəlman cəmiyyətinin iqtisadi və sosial
inkişafını gücləndirməkdən ibarətdir.
slam nkişaf Bankı 1966-cı ilin dekabr ayında fəaliyyətə
başlamışdır. Üzvlərinin sayı 50 olan bankın mərkəzi Ciddədir. s-
lam konfransının üzvü olan ölkələr bankın üzvü hesab edilirlər.
B üzv ölkələrdə əsasən yol, kanal və torpaq bəndlərinin
çəkilməsi, məktəb, hospital, ipoteka, kəndlərin inkişafı və s. bu
kimi infrastruktur və kənd təsərrüfatı layihələri, həmçinin üzv
ölkələrinin Hökumətlərinin maraqlarına uyğun digər iqtisadi və
sosial inkişafın dəstəklənməsinə xidmət edən dövlət və özəl sektor
layihələrini maliyyələşdirir. Bütün bu layihələr faizsiz olaraq
Şə
riət prinsipləri əsasında maliyyələşdirilir. Bank öz xərclərini
göstərilən xidmət xərclərinin yığımı hesabına bərpa edir. Şəriət
prinsiplərinə əsaslanan əməliyyatlara kredit, lizinq, hissə-hissə
satış, nizamnamə kapitalında iştirak və kredit xəttlərinin açılması
kimi əməliyyatlar aiddir.
B-nin 4 regional ofisi (Mərakeş, Malayziya, Qazaxıstan və
Seneqal) və 12 ölkədə (Əfqanıstan, Azərbaycan, Banqladeş,
Qvineya, ndoneziya, ran, Nigeriya, Pakistan, Sierra-Lione,
Sudan, Özbəkistan və Yəmən) nümayəndəlikləri vardır.
slam nkiş af Bankının baş lıca mə qsə di aş ağ ıdakılardır:
1.
slam ölkələrinin iqtisadi maliyyələşdirilməsini təmin
etmək;
2.
faizsiz bankçılıq sistemini gerçəkləşdirmək;
3.
üzv ölkələrin iqtisadi və sosial inkişafını şəriət və islam
hüququna uyğun olaraq həyata keçirmək.
slam nkişaf Bankı üzv ölkələrin iqtisadi və sosial
baxımından inkişafını təmin etmək məqsədilə fəaliyyət göstərir.
Məsələn, üzv ölkələrin gerçəkləşdirmək istədiyi səmərəli
investisiya layihələrinə maliyyə dəstəyi verir, lizinq yolu ilə
iqtisadi və sosial infrastruktur sahələrə qoyulan investisiyaları dəs-
215
təklər, slam ölkələrinə yardım etmək məqsədilə özəl fondlar
qurub işlədir. Üzv ölkələr arasında investisiya malları ticarətin
inkişafına köməklik edir. slam nkişaf Bankı verdiyi kreditlərin
ə
vəzində faiz tətbiq etmir, ancaq «müştəri xidmət payı» adı altında
bir qarşılıq tələb etdi. Bank tərəfindən verilən kreditlər
uzunmüddətlidir. Normal kreditlər xaricində «imtiyazlı kreditlər»
olaraq bilinən və daha uyğun şərtlər daşıyan kreditlərdən bəzi
ölkələr faydalanır. Bankın texniki yardım fəaliyyətləri də vardır.
Bu yardımlar özəlliklə yüksəliş planlarının maliyyələşdirilməsi və
bu mövzuda çalışan mütəxəssislərin təhsili ilə əlaqədar da
xərclənir.
Təşkilata üzvlük:
Hazırda Banka 56 ölkə üzvdür. Banka
üzv olmağın əsas şərti həmin ölkənin ilk növbədə slam Konfransı
Təşkilatına üzv olması, Bankın kapitalına müvafiq üzvlük
haqqının ödənilməsi və gələcəkdə B-nin darə Heyəti tərəfindən
qəbul ediləcək qərar və şərtlərin qəbul edilməsindən ibarətdir.
Bankın hər bir üzvü darə Heyətində Müdir və Əvəzedici
Müdir ilə təmsil olunur. Hər üzv 500 əsas səsə və hər əlavə səhmə
görə bir əlavə səsə malikdir. Ümumiyyətlə, darə Heyəti tərəfindən
qərarlar görüşdə təmsil olunan səslərin əsas çoxluğu ilə qəbul
edilir.
Təşkilatı struktur:
Bankın darə Heyətinin görüşləri ildə bir
dəfə təşkil olunur və bu görüşlərin əsas məqsədi Bankın əvvəlki
illərdəki fəaliyyətini nəzərdən keçirərərk təhlil etmək və gələcək
fəaliyyət planlarını müəyyən etməkdən ibarətdir. llik görüşdə
darə Heyəti tərəfindən Sədr təyin olunur və o, növbəti görüşdə
yeni Sədrin təyin olunacağı vaxta qədər Banka rəhbərlik edir. darə
Heyəti Bankda ən yüksək idarəetmə orqanıdır. darə Heyəti
Bankın ümumi idarəedilməsi ilə bağlı səlahiyyətini craçı
Direktorlar Şurasına da ötürə bilər. Lakin, Banka üzvlük, Bankın
nizamnamə kapitalının artırılması və azaldılması, beynəlxalq və
regional təşkilatlarla əməkdaşlıq sazişlərinin təsdiqi, Prezident və
craçı Direktorların seçilməsi və yenidən seçilməsi məsələləri
yalnız darə Heyətinin səlahiyyətinə aid olan məsələlərdir.
216
Hazırda craçı Direktorlar Şurasının 15 üzvü vardır.
Onlardan 8 nəfəri təyin edilir, digər 7 nəfər isə seçilir. Əsas səs
payına malik 8 üzvün hər biri bir craçı Direktor təyin edir. Digər
yeddi Direktor isə bütün Müdirlər tərəfindən seçilir. Seçimdə
yuxarıda qeyd olunmuş 8 ölkəni təmsil edən Müdirlər iştirak
etmirlər. darə Heyətinin üzvlərinin səlahiyyət müddəti 3 ildir və
onlar yenidən seçilə və ya təyin edilə də bilərlər. craçı Direktorlar
Ş
urası Bankın ümumi əməliyyatlarına nəzarət etməyə səlahiyyətli-
dirlər.
B-nin tərkibinə nvestisiya və xrac Kreditlərinin Sığortası
üzrə slam Korporasiyası, slam Tədqiqatı və Təlim nstitutu, Özəl
Sektorun nkişafı üzrə slam Korporasiyası, Beynəlxalq slam
Ticarət Maliyyə Təşkilatı, Dünya “WAQF” fondu, “Biosaline”
Kənd təsərrüfatı üzrə Beynəlxalq Mərkəz, “O CNetworks Sdn
Bhd”, və “Hajj Meat”ın utilizasiyası üzrə Səudiyyə-Ərəbistanı
Layihəsi kimi təşkilatlar daxildir.
B-nin Azə rbaycanda fə aliyyə ti haqqında mə lumat:
Azərbaycan A B-ə 29 oktyabr 1999-cu il tarixində üzv seçilmişdir.
Azərbaycan regional üzvlər arasında 18-ci və ümumilikdə isə 26
ə
n böyük payçıdır. Azərbaycanın payı 15736 (0,44%), səs hüququ
isə 28968 (0,65%) təşkil edir. A B-in Azərbaycanda 2004-cü ildə
nümayəndiliyinin açılması bu qurumla əməkdaşlığın daha
aktivləşməsinə imkan vermişdir. A B-in Azərbaycandakı
fəaliyyətinin əsas strateji istiqamətlərini yoxsulluğun azaldılması
və qeyri-neft sektorunun inkişafının dəstəklənməsi təşkil etmişdir.
Azərbaycanda A B tərəfindən əsasən nəqliyyat, su təchizatı, enerji,
həmçinin, maliyyə sektoru (bank və sığorta), təhsil, səhiyyə və s.
sahələrdə həyata keçirilən layihələr maliyyələşdirilmişdir.
A B-in Azərbaycanda həyata keçirdiyi layihələri dövlət və
özəl sektorları əhatə edir və Hökumətin inkişaf strategiyalarına
uyğun olaraq həyata keçirilir. A B özəl sektorda öz iştirakını
ə
həmiyyətli dərəcədə artırmış və ölkədə bank sektorunun
gücləndirilməsi, eləcə də özəl infrastrukturun inkişafına kömək
etmişdir. Özəl banklar fərdi sahibkarlara, eləcə də kiçik və orta
Dostları ilə paylaş: |