Gerblər və emblemləR
Yüklə 436,95 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Gerbin təsviri
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin PREZİDENT KİTABXANASI ————————————————————————————————————————————————————————————————————
11 İrəvan şəhəri
Qədim Azərbaycan şəhəri olan İrəvan, əsası XVIII əsrin ortalarında qoyulan xanlığın mərkəzi olmuşdur. Mənbələrə görə, İrəvan qalasının əsasını Şah İsmayıl Xətainin tapşırığı ilə səfəvi sərkərdəsi Rəvanqulu xan qoymuşdur. Rus qoşunları 1804-1813-cü illər Rusiya-İran müharibəsində şəhəri işğal etməyə cəhd göstərsələr də, İrəvan xanlarının güclü müqavimətinə rast gələrək buna nail ola bilməmişdilər. 1826-1828-ci illər Rusiya-İran müharibəsi zamanı, İrəvan şəhəri 1827-ci il oktyabrın 1-də rus qoşunları tərəfindən işğal olundu və 1828-ci il Türkmənçay müqaviləsinə əsasən Rusiyaya ilhaq edildi. 1828-1840-cı illərdə "Erməni vilayəti"nin, 1840-1849- cu illərdə İrəvan qəzasının, 1849-cu ildən isə yeni yaradılmış İrəvan quberniyasının mərkəzi olmuşdur. 1918 il mayın 28-də Tiflisdə Cənubi Qafqazda ilk dəfə olaraq erməni dövlətinin - Ermənistan Respublikasının yaradılması elan edilərkən məlum oldu ki, ermənilərin siyasi mərkəzi yoxdur. Həmin dövrdə güclü xarici təzyiqə məruz qalan Azərbaycan Milli Şurası İrəvanın ermənilərə güzəşt edilməsi haqqında qərar qəbul etməyə məcbur oldu. Beləliklə, qədim Azərbaycan şəhəri İrəvan Ermənistan Respublikasının paytaxtına çevrildi. İrəvan şəhərinin gerbi 21 may 1843-cü ildə təsdiq olunmuşdur.
Gerbin ikiyə bölünmüş qalxanvari lövhəsinin yuxarıdan 1-ci qızılı sahəsində zirvəsində Nuhun gəmisini simvolizə edən Ağrı (Ararat) dağı təsvir olunmuşdur. Gerbin ikinci qızılı sahəsində mavi dalğalı kəmər Qara dənizi simvolizə edir. Bu sahələrin ortasında gümüşü fonda əlində nizə tutan süvari təsvir olunmuşdur. Gerbin aşağı hissəsinin sahəsi Gürcü-İmereti quberniyasının gerbinin təsvirindən götürülmüşdür.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin PREZİDENT KİTABXANASI ————————————————————————————————————————————————————————————————————
12 Gəncə şəhəri 1804-cü il yanvarın 3-də çar Rusiyasının qoşunları Gəncə xanlığını işğal etdikdən sonra Gəncə şəhəri çar I Aleksandrın arvadı Yelizaveta Alekseyevnanın şərəfinə Yelizavetpol adlandırıldı. Xanlıq üsuli-idarəsi ləğv edilərək Yelizavetpol dairəsi yaradıldı. 1840-cı il 10 aprel islahatı nəticəsində dairə qəzaya çevrildi. Yelizavetpol qəzası Gürcü-İmereti quberniyasının tərkibinə verildi. Qəza Yelizavetpol, Qazax, Şəmşədil və Ayrım məntəqələrinə bölündü. Yelizavetpol qəzasında qəza idarə sistemi təşkil olundu. 1846-cı il 14 dekabr tarixli inzibati-ərazi bölgüsündən sonra Yelizavetpol qəzası yeni yaradılmış Tiflis quberniyasının tərkibinə daxil edildi. Çar II Aleksandrın 1867-ci il 9 dekabr tarixli fərmanı ilə Yelizavetpol quberniyası yaradıldı. Yelizavetpol (Gəncə) şəhəri eyniadlı quberniyanın və qəzanın mərkəzi oldu. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaradıldıqdan sonra hökumətin 30 iyul 1818- ci il tarixli qərarı ilə Yelizavetpolun tarixi adı – Gəncə bərpa edildi. Gəncə şəhəri 1918-ci il iyunun 17-dən sentyabrın 17-dək olan dövrdə dövlətin müvəqqəti paytaxtı oldu. 1920-ci il mayın 1-də Gəncədə sovet hakimiyyəti quruldu. 1935-ci ildə Gəncənin adı dəyişdirilərək S.M. Kirovun adı ilə Kirovabad adlandırıldı. 1989-cu ildə Gəncənin tarixi adı bir daha bərpa edildi. Gəncə şəhərinin gerbi 21 may 1843-cü ildə təsdiq olunmuşdur. Gerbin təsviri: Qalxanvari gerbin ikiyə bölünmüş yuxarıdan 1-ci qızılı sahəsində zirvəsində Nuhun gəmisini simvolizə edən Ağrı (Ararat) dağı təsvir olunmuşdur. Gerbin yuxarıdan ikinci qızılı sahəsində mavi dalğalı kəmər Qara dənizi simvolizə edir. Bu sahələrin üstündə gümüş fonda əlində nizə süvari təsvir olunmuşdur. Gerbin yuxarı hissəsi Gürcü-İmereti quberniyasının gerbinin təsvirindən götürülmüşdür. Gerbin aşağı hissəsinin fonu qırmızıdır. Onun üzərində xaçvari şəkildə, sındırılmış müsəlman qılıncı və xəncər, rusların qələbəsini simvolizə edən dəfnə çələngi təsvir edilmişdir. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin PREZİDENT KİTABXANASI ————————————————————————————————————————————————————————————————————
13 Gümrü şəhəri Qərbi Azərbaycanda Şörəyel sultanlığına daxil olan Gümrü şəhərinin adı kimmer (kimmerlər) türk tayfasının adından yaranmışdır. 1804-cü ildə rus qoşunları tərəfindən işğal olunmuşdur. 20 oktyabr 1805-ci ildə general Sisianovla Şörəyel sultanı Budaq sultan arasında imzalanan müqaviləyə əsasən çar Rusiyasına ilhaq olunmuşdur və Pəmbək-Şörəyel distansiyası yaradılmışdır. Gülüstan (1813) müqaviləsi ilə həmişəlik olaraq Rusiyanın tabeçiliyinə keçmişdir. Türkmənçay müqaviləsinin (1828) imzalanmasından sonra Türkiyədən kütləvi surətdə ermənilər köçürülüb gətirilmiş, yerli azərbaycanlılar deportasiya edilmiş və demoqrafik vəziyyət ermənilərin xeyrinə dəyişmişdir. 1837-ci ildə rus çarı I Nikolayın xanımı Aleksandra Feodorovnanın şərəfinə Gümrü şəhəri Aleksandropol adlandırılmışdır. 1840-cı ildə Aleksandropol qəzası yaradılmışdır və Aleksandropol (Gümrü) şəhəri qəza mərkəzi statusunu almışdır. Ermənistan Sovet Sosialist Respublikasının tərkibində qalan Aleksandropol şəhəri 1924-cü ildə V.İ. Leninin vəfatından sonra Leninakan adlandırıldı. 1990-cı ildə şəhərin tarixi Gümrü adı erməni tələffüzünə uyğunlaşdırılaraq təhrif olunmuş Kumayri (ermənicə “Sənin anan” deməkdir) şəklində bərpa edilsə də, 1992-ci ildə isə yenidən Gümrü adlandırılmışdır. Gümrü şəhərinin gerbi 21 may 1843-cü ildə təsdiq olunmuşdur.
Qalxanvari gerbin ikiyə bölünmüş yuxarıdan 1-ci qızılı sahəsində zirvəsində Nuhun gəmisini simvolizə edən Ağrı (Ararat) dağı təsvir olunmuşdur. Gerbin yuxarıdan ikinci qızılı sahəsində mavi dalğalı kəmər Qara dənizi simvolizə edir. Bu sahələrin üstündə gümüş fonda əlində nizə süvari təsvir olunmuşdur. Gerbin yuxarı hissəsi Gürcü-İmereti quberniyasının gerbinin təsvirindən götürülmüşdür. Gerbin aşağı yaşıl sahəsində gümüşü rəngli xristianlığın rəmzi hesab olunan xaç və pilləkən təsvir edilmişdir ki, bu, şəhərin Türkiyədən gələn erməni əhalisinin rifah halının yüksəlməsinə işarədir. Gerbin aşağı küncündə müsəlmanlığın rəmzi sayılan ayparanın insan təsvirində üzüaşağı vəziyyətdə təsvir edilməsi qəzanın müsəlman əhalisinin tədricən tənəzzülə uğramasını ifadə edir. Yüklə 436,95 Kb. Dostları ilə paylaş:
|