| 19. Arifmetikaning belgilari.Foiz belgisi.
Raqamlar,arifmetik belgilar va matematik simvollar rasm ,chizma, harf va qisqartirilgan so’zlar ko’rinishida bo’lgan.
Ba’zi matematik tushunchalarga doir belgilr qadimdayoq paydo bo’lgan.Biroq XV asrga qadar hamma qabul qilgan arifmetik belgilar deyarli yo’q edi. XV-XVI asrlarda qo’shish belgisini qo’llash uchun lotin harfi-p,ayirishda –m dan foydalanishgan. Keyinchalik asta-sekin bu belgi “+” belgisiga aylangan.”+” belgiisi XV asrning 80-yillaridayoq qo’lyozmalarda uchraydi,biroq bosmada ilk bor Vidmonning arifmetikasida uchraydi. XVII asrda ayiruv “-“ belgi orqali ifodalangan.Balki buning sababi ayiruv belgisini tire belgisi bilan adashtirib yubormaslik uchundir.”%” belgisi Magnitskiyning arifmetikasida ham uchraydi.
Ko’paytiruv belgisi 1631-yilda ingliz matematigi Wilyam Outred (1574-1660) tomonidan kiritilgan.
XVIIasrda nemis matematigi Gotfrid Vilgelm Leybnits ko’paytiruv belgisini ifodalash uchun nuqtadan foydalanishgan .Bo’lishda 2 nuqta qo’yishni ham u qo’llagan.
1557-yilda inliz doktori Robert Rekkort tomonidan “=” belgisi kiritildi .
“%” belgisi italiyancha certo-yuz so’zidan olingan kelib chiqqan.Foizlarning hisob-kitobida bu so’zni asosan cto deb qisqartirish kiritib yozilgan.Bu yerdan t harfini soddalashtirish natijasida hozirgi % belgisi kelib chiqqan.
Arifmetik belgilar sekinlik bilan umumiy qo’llanila boshlagan.Amallarning zamonaviy belgilari va barobar XVII asrning oxirlaridagina umumiy qo’llanila boshladi.
Matematik belgilarning va simbollarning ixtiro qilinishi matematikani o’rganishni sezilarli daraja yengillashtirdi va uning kelgusidagi rivojiga hissa qo’shdi.
Dostları ilə paylaş: | 
