İntellektual-Elektron Kitabxananın təqdimatında
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 88 88 bilərsən, istər oğlan olsun, istər qız və bundan da heç kim xəbər tutmayacaq, heç kim sənin daxili işlərinə burun soxmayacaq. Bu dəfə də içimizdəki şəhvət hissləri baş qaldırdı, yenə qulaqlarımızı sallayıb sevinə-sevinə razılaşdıq və heç özümüz də hiss etmədən namus- qeyrəti verdik əldən. Daha sonra qonaqpərvərliyimiz, mehribançılığımız və başqa xüsusiyyətlərimiz də bala- bala əriyib getdi. Dönüb olduq beton evlər kimi soyuq, kvadrat məxluqlar. Bu yerdə də etiraz edənlər ola bilər, deyərlər ki, hər şey insanın xarakterindən asılıdır simic hər yerdə simicdi, avara hər yerdə avaradır, tərbiyəsiz də ki, eynən. Yaşadığı şərait insanın xasiyyətini bir o qədər də dəyişmir. Bununla da razı deyiləm, çünki ilk baxışdan adi görünən bir çox faktorlar var ki, onların təsiri zahirən sezilmir. Amma bu təsirləri heç vəchlə nəzərdən qaçırmaq olmaz. Mən də bu faktorların bəzilərinə açıqlıq gətirmək istəyirəm. Ən əvvəl mistik-sakral faktora nəzər salaq. Qədim evlərimizin tikintisində məlum məsələdir ki, heç bir texniki vasitələrdən istifadə olunmayıb. Hər daşı, taxtanı əllə yonub düzəldirdilər və tikinti prossesində iştirak edən hər bir yaradıcı insanın müsbət enerjisi həmin daşların, taxtaların bətninə hopur. Beləliklə, bu evlərin hər daşın, taxtanın ətrafında müəyyən mistik aura olur ki, bu da babalarımızın daxili bioenerjisinin bizə qədər gəlib çatmasına şərait yaradıb. Əlbəttə ki, bu www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 89 89 89 cür irrassional faktoru bir çoxları qəbul etməyəcək, amma bu, heç nəyi dəyişmir. İkinci faktor icma faktorudur. O vaxt insanlar bizim köhnə Bakı həyətlərindəki bir növ, açıq mənzillərdə yaşayırdısa, canında bəd xasiyyətlər olanlar da özlərini o birilərinə oxşatmaqdan, yazılmamış qanunlara tabe olmaqdan başqa əlacı qalmırdı, çünki bilirdi ki, əks halda bu həyətdə, bu məhəllədə rahat yaşaya bilməz. Məsəlçün, kimsə simicdisə, həyət evində yaşadığından şüşəbəndin arxasında biş-düş edirdi, yemək hazırlayırdı, və təbii ki, bunu qonşulardan gizlədə bilmirdi, məcbur olurdu ki, bişirdiyindən iki-üç qab çəkib onlara paylasın. Bir dəfə, iki dəfə, üç dəfə və insanın içindəki simiclik hissi islah olurdu, onun yerinə səxavət gəlirdi. Yaxud, öz evini avaraxanaya döndərmək istəyir əxlaqsız bir adam könüllü olmasa da, bundan vaz keçmək məcburiyyətində qalır, çünki bilir ki, evinə artıq adam gəlib-getsə, evdən artıq-əskik səslər çıxsa, yaxud başqa xoşagəlməz hallar olsa, qonşular onun başına oyun açar, rahat yaşamağa qoymaz. Azadlıq sevər həmvətənlərim növbəti dəfə etiraz edib deyər ki, bu cür yaşayış zamanı insanın azadlığı, müstəqilliyi əlindən alınır, o ətraf mühitin iradəsinə tabe olur, icmanın əsirinə çevrilir. Düzdü, mənim təsvir etdiyim mühitdə həqiqətən də, konkret bir fərdin hərəkət meydanı çox kiçikdir, insanı bu çərçivədən kənara çıxmağa qoymurlar və əlbəttə ki, azadlığı, müəyyən mənada, əlindən alınmış olur. Lakin gəlin problemə başqa tərəfdən yanaşaq: www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 90 90 məgər insan dünyaya yalnız azad olmaqçün gəlib? Başqa bir məqsəd yoxdur? İkincisi də ki, azadlıq heç də bizim beynimizə yeridildiyi kimi hansısa əxlaqi çərçivələrin sındırılması və insanın bütün davranışının yalnız nəfsin istəklərinə tabe olması deyil. Azadlıq tamam ayrı bir şeydir. Əslində, mütləq azadlıq yoxdur. İnsan ya iradəsini nəfsinə tabe edib bütün ömrünü daxili istəklərini yerinə yetirməyə həsr edir, yəni nəfsinin əsirinə çevrilir, ya da əksinə, insan nəfsini, istəklərini iradəsinə tabe edir, nəfsinin hakimiyyətindən azad olur. İndi baxaq görək bunlardan hansı əsl azadlığa daha yaxındır? Cahil insanlar şəksiz ki, birincisini seçəcəklər. Çünki onların fikrincə, əsl azadlıq insan hissiyyatının tam sərbəst buraxılmasıdır. Ağıllı adamlar isə əsl ruhi azadlığı nəfsin əqlə tabe olmasında görəcəklər. Deyəsən, söhbəti çox uzatdım. Məqsədimiz heç də ağıl və nəfs barədə moizə oxumaq deyil, bunu ilahiyyat alimləri bizdən daha yaxşı edirlər. Bizsə, sadəcə, onu demək istəyirik ki, köhnə Bakının açıq həyətlərində elə bir ab-hava hökm sürürdü ki, hər bir sakin öz istəklərini cilovlamağa bir növ məcbur edilirdi, bu da insanın nəfsin əsirliyindən qurtulub həmin azadlığa doğru addımlamasına yardımçı olurdu, əlbəttə bu, çox yaxşı bir hal idi. Köhnə Bakını deyəsən çox şişirtdim, ideallaşdırdım. Tanımayanlar elə bilər ki, o vaxtkı Bakı cənnətməkan idi, adamları da huri-mələk. Bütün günü can deyib can eşidirdilər, bir-birinə əl tutardılar, Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|