xidmətin deyil, bütün mal və xidmətlərin qiymətləri
yüksəlirsə, bu pulun dəyər itkisini, əksinə bütün mal və
xidmətlərin qiymətlərinə düşürsə, bu da pulun dəyər
qazandığını göstərəcəkdir.
Pulun
dəyərindəki
dəyişiklikləri
qiymətlərdəki
dəyişikliklərə görə təsbit etmək lazımdır.
Ancaq iqtisadiyyatda yüz minlərlə mal və xidmət alınıb
satılmaqdadır və hər birinin ayn qiyməti vardır. Bunlann hər
birindəki qiymət dəyişikliklərini ayrı-ayrı araşdırmaq
imkansız və çətindir. Bunun üçün bütün mal və xidmətlərin
qiymətləri yerinə müəyyən malların qiymətləri götürülür və
malların önəmlərinə görə bunlara fərqli əhəmiyyət verilir.
Mal və xidmətlərin istehlak
qiymətlərinin toplu indeksi
(1970=100) A
ölkəsi
İlbr
İndeks
İlbr
İndeks
İlbr
İndeks
1970
100
1978
169
1986
1230
1971
101
1979
199
1987
2550
1972
103
1980
240
1988
3488
1973
105
1981
312
1989
4369
1974
123
1982
343
1990
5708
1975
127
1983
397
1991
8678
1976
137
1984
492
1992
12144
1977
146
1985
750
1993
15388
İndeks sayları araşdırılanda görünəcək ki, A ölkəsinin
pulu indeksin başlanğıc ili olan 1970-ci illə 2001-ci il
arasında 150 dəfəyə qədər bir dəyər itkisi ilə üzləşmişdir.
Buna misal olaraq 1983-cü illə 1984-cü il arasında
pulun öz
dəyərini nə qədər itirdiyini tapmaq üçün aşağıdakı
hesablamam aparmaq lazımdır:
492-397=95; 95-100/397=23,9. O halda, 1983-cü illə
1984-cü il arasında, yəni bir ildə A ölkəsinin pulu öz
dəyərini 23,9% itirmişdir.
20