16
wllw]mwyinizdwn ba] a[masam da, =z^n^z^n dabbaxda g=n^n^z^ tan\y\ram! S^r[wklwyibsiniz, xarab
olub gedibsiniz! Ailw d^]mwnisiniz ham\n\z! Barma`\m\ qatlay\b saym\]am, twkcw bu me]wnin
i[indw, Qaraxan\n o ]itillikdw i]lwywn fwhlwlwrinin aras\nda bircw d^j^n g=z^ ya]l\ gwlin var. Hardad\r
onlar\n wrlwri, hw?! Deyw bilwrswnmi, canl\ insan!? Canl\ insan o g=z ya]lar\n\ da g=rwr, twk =z can\n\n
qeydinw qalmaz! Niyw dillwnmirswn? Sizi ]whwrw yollay\b ondan =tr^m^ oxuduruq, ondan =tr^m^
alim, kitabyazan elwyirik ki, bir Quran [wrwkwsiycwn s=z yazmam\], [anaqdan [\xmam\] [anax\n\z\
bwywnmiywsiniz, bizim su sonas\ twkin g=zwl-g=y[wk balalar\m\z\ bu me]wnin i[indw g=z^ya]l\
qoyas\n\z, q\rm\z\dodaq, dizdwn yuxar\ tuman dal\nca d^]wsiniz!?. Hw, nw s=hbwt elwmwk istwyirswn
swn mwnnwn! Swnin ywni s=z^n dw var?!. Ay u]aq, harda q\r\l\b bat\bs\n\z!
Qocan\n pwhlwvan nwrwsindwn uzaq k^ncdwki lampan\n alovu uzan\b-[wkildi. Onun zwhmi, h=km^
Zwlimxan\n olan-qalan ^midini dw alt-^st etdi. Demwk, yeganw [\x\] yolu yenw dw evdwn ba] g=t^r^b
getmwkdw idi?
Zwlimxan fikirlw]di ki, elw bil tale =z^ lap u]aql\qdan onu bu evw yovu]durmaq istwmir.
O, atas\n\n wn incw cizgilwrinw qwdwr tan\] vw do`ma sifwtinw son vidaya bwnzwywn twwss^fl^, qwmli bir
nwzwrlw baxaraq, yava]-yava] qap\ya do`ru yeridi.
Demwk, yenw gedir. Qocan\n iradwsindw twrwdd^d, twbwdd^lat wmwlw gwtirw bilwcwk bir c^mlw, bir
kwlmw dw demwdwn, eynilw ke[wn ilki kimi [\x\b gedir. O gedi]lw indikinin aras\nda bircw fwrq var idi
ki, onda Zwlimxan bu qap\dan sars\nt\dan tamam k^tlw]mi], elw bil iflic olmu] beyinlw [\xm\]d\. O
biri otaqda wlinw-aya`\na dola]an q\zlar\n ondan nw istwdiklwrini belw dwrk etmwmi]di. Indi isw o
k^tl^k, a`\rl\q yox idi. Wksinw, [ox ayd\n vw swrrast fikirlw]irdi: “Swninlw dan\]maq m^mk^n deyil,
baba. Qayasan, qranitswn, baba!... Hm, di gwl indi inan ki, dodaqlar\n\n twrpwni]inw, saqqal\n\n
titrwmwsinw qwdwr do`ma olan bu adamla swnin aranda bu qwdwr dwrin u[urum var!”
- Xudahafiz, baba… — Zwlimxan yenidwn qap\ya meyllwndi. Hwmin bu dwqiqwdw Sabit May\lovun
wn [ox qorxdu`u, Zwlimxan\n isw he[ g=zlwmwdiyi bir hadisw ba] verdi.
Astanada, ]wvw g=zlwri qeyri-adi bir par\lt\ ilw yanan, sol`un, zwrif bir q\z g=r^nd^. Zwlimxana kinli
bir nwzwr salaraq, nwm kirpiklwrini endirdi, iti, wswbi add\mlarla yeriyib qocan\n qar]\s\nda dayand\,
g=r^n^r ki, twmkinli olma`a, =z lwyaqwtini qoruma`a [al\]araq, qan\ qa[\b g=ywrmi] dodaqlar\n\ bir-
birinw s\x\b yerw baxd\. Lakin nw bu nazikcw, sol`un sifwtdw, nw bu nwm kirpiklwrdw, nw dw x\rdaca
d=]lwrin aras\nda, q\rm\z\ ipwk koftan\n yaxas\na s\x\l\b titrwywn balaca wllwrw twmkin yara]\rd\. O
kim bilir, necw bir gwrginlik hesab\na, nwhaywt, g=ywrmi] dodaqlar\n\ twrpwtdi vw twwcc^bl^d^r ki,
do`rudan da twmkinlw dillwndi:
- Baba… ba`\]la, hwyas\zl\q elwyirwm. Mwn [=lw at\lmam\]am… — Nazik, titrwk sws yar\da q\r\ld\.
Qocan\n elw bil beli q\r\ld\. Bir ne[w g^n wvvwl o, Z^mr^d^ atas\n\n evindwn gwtirmwyw gedwndw,
Wziz May\lov da eynilw bu s=zlwrlw s=hbwtw ba]lam\]d\: “Mwnim u]a`\m [=lw at\lmay\b, — demi]di.
— Apar\rsan apar, =z evidir, getsin. Ancaq gwlin kimi yox, ailwnizin do`ma u]a`\ kimi…”
17
Qoca birdwn-birw tor g=rwn g=zlwrini Z^mr^d^n dodaqlar\ndan ay\rm\rd\. Lakin q\z deyilmwli
s=z^n^ deyib qurtarm\]d\. Hwlw Zwlimxan\n i[wri girdiyi dwqiqwdwn pwncwrwni ehtiyatla aralay\b,
e]ikdw, talan\n iliyw i]lwywn r^tubwtli soyu`unu hiss etmwdwn, ata ilw o`ulun m^bahiswsini dinlwyw-
dinlwyw haz\rlad\`\, etirazla dolu odlu-alovlu s=zlwrdwn be]dwn birini belw demwsw dw, hwr halda
fikrini [atd\rm\]d\. Bir-ikicw kwlmw dw dan\]sayd\, a`laya bilwrdi. Amma, nw onun haqq\n\ m^dafiw
elwywn bu qocan\n, nw dw ondan ^z d=ndwrwn o`lan\n qar]\s\nda a`lamaq istwmirdi. Buna g=rw dw
susdu. Sa` wli yava]ca a[\ld\, wti kwsib orada =z^nw yuva salm\] ni]an ^z^y^ taqq\lt\ ilw d=]wmwyw
d^]d^, sanki hwyas\ndan q\zara-q\zara diyirlwnib xal\n\n sa[aqlar\n\n alt\nda gizlwndi. Q\z isw
qwfildwn gwldiyi kimi, qwfildwn dw d=n^b otaqdan [\xd\. Bu elw bil s^rwkli gedi] oldu ki, hwtta
Zwlimxan i[wrinin twrpwnib-dal`alanan havas\n\ ^z^ndw hiss etdi…
O biri otaqda ham\ ayaq ^stw idi. Qaraxan, Swriyyw bac\, q\zlar, Kwrwm May\lov, onun sa`-solunda
]a]q\n, susqun adamlar… Ata ilw o`ulun aras\nda nw oldu? Z^mr^d hara belw y^y^rd^?.. Dwqiqwlwr
=t^r, he[ kws s^kutu pozma`a cwsarwt etmirdi. Pillwkwndwn ayaq swslwri e]idildi. Gwlwn adam deywswn
arada bir y\x\ld\, qalx\b y^y^rd^. Qaraxan\n b=y^k q\z\ idi. Azac\q sar\ya [alan ]abal\d\ h=r^klwri
a[\l\b, uca, iri s^m^kl^, dolu bwdwni uzunu swpwlwnmi]di. Boz [it koftan\n yaxas\ a[\lm\]d\, q\z\n iri,
h^nd^r d=]lwrinin aras\ g=r^n^rd^. Swhwrdwn-ax]ama qwdwr hwywtdw anas\ ilw [iyin-[iyinw [al\]\b,
ailwnin qurtarmaq bilmwywn i]-g^c^n^n a`\rl\`\ alt\nda he[ yana, he[ yerw twlwsmwywn bu yor`un,
susqun Mwrywmin belw g=zlwnilmwz twla]\ wvvwlcw twwcc^b do`urdu. Sonra i[wridwkilwr onun nw isw
bwd xwbwrlw gwldiyini hiss edib twrpwni]dilwr. Qaraxan irwli yeridi.
- Bu nw vid-fasondur! Nw olub swnw?
- Qa[d\… Z^mr^d…
- Hara?
- Bu yana, qara suyun axar\na sar\… Mwn q\zlar\ [a`\rd\m, yolunu kwsdik, wlimizdwn [\xd\…
Mwrywm istiyw-soyu`a d^]mwkdwn dwrisi a`ac qab\`\ kimi codla]m\] iri wlini elw bil [wtinliklw qald\r\b
aln\n\n twrini sildi. Sol`un bwnizli, zwrifcw Z^mr^d^n bu c^r bir wldwn qopa bilmwsi onun necw
qa[d\`\ barwdw ayd\n twswvv^r oyatd\.
Mwrywm elw bil =l^m xwbwri gwtirmi]di. Qaraxan =z^n^ itirib d=y^k^rd^. Swriyyw bac\ kwla`ay\s\n\n
ucunu g=zlwrinw yax\nla]d\r\b ba]\n\ a]a`\ salm\]d\. Q\zlar orada-burada h\[q\r\]\rd\lar. Hwlw
bayaqdan, ^z^y^n yerw at\ld\`\ dwqiqwdwn, beli wyili duran qoca indi bir az da wyilmi]di. Twkcw
Zwlimxan wvvwlki kimi gwrgin vw d^]^ncwli g=r^n^rd^.
Kwrim ki]i dirswyi ilw wvvwlcw sa`, sonra sol yan\ndak\ me]w[iyw toxunub qap\ya i]arw etdi. Twlwsik
[\x\b hara isw getdilwr. Z\`\lda]an, titrw]wn bac\lar\na elw bil nifrwtlw bax\b, ^st-ba]\n\ d^zwldwn
Mwrywm dw d=n^b hwywtw d^]d^.
Zwlimxan\n swssiz add\mlarla, hiss olunmadan bu biri ota`a ke[ib, paltaras\landan paltosunu vw
kepkas\n\ g=t^rd^y^n^ g=rwndw q\zlar\n q\s\q h\[q\rt\lar\ h=nk^rt^yw [evrildi. Qoca o yanda dikwlib
wllwrini belinw qald\rd\. Qaraxan\n dodaqlar\ swyridi. Lakin Zwlimxan\n =twri bax\]\ necw bax\]