Amaliy (kundalik) jism oniy tarbiya Amaliy jism oniy m ad an iy at a m a liy -h u n a r va harbiy-
kundalikka bo ‘linadi.
Jismoniy madaniyatning amaliy turlari umumiy madaniyat
bilan eng yaqin bog‘langandir. Ularning uzviy aloqasi, hunar-
amaliy va harbiy-kundalik jismoniy tayyorgarlik, um um iy
jismoniy tayyorgarlik bazasi asosida tashkil topadi.
Bundan tashqari, jismoniy madaniyatning amaliy turlari
mazmuniga tayanch jismoniy tarbiya va sportga taalluqli bolgan
qismlar kiradi.
S o g ‘lomlashtiruvchi jism oniy tarbiya Jismoniy madaniyatning bu turiga davolash jismoniy tar-
biyalash kiradi, uning maqsadi organizmning vaqtincha yo‘-
qolgan funksional imkoniyatining tiklanishiga yordam berish-
dan iborat.
Gigiyenik jismoniy tarbiyalash ish kuni tartibiga kiritilgan
b o ‘lib, kundalik maishiy va dam olish tartibi, organizmning
doim iy holatini yaxshilashga, yoqimli funksional holatini
vujudga keltirishga sharoit yaratib beradi.
Jismoniy madaniyat turlarining tasnifi katta amaliy aha-
miyatga ega. Jamiyatda jismoniy tarbiyadan foydalanishning
maqsadga muvofiqligini, jismoniy tarbiya amaliyotini hal etish
uchun imkoniyatni anglay bilish uning yo'nalishini aniqlashda
yordam beradi. Agar maktabda jismoniy ma’lumot, umumiy
jismoniy tayyorgarlik vazifasi hal etilsa, tayanch jismoniy
tarbiyani olmoq zarur. Jismoniy tarbiyaning boshqa hamma
turlari qo‘yilgan vazifalarni hal etish uchun yordam berishi
m u m k in , am m o tay an ch jism oniy tarbiyani alm ashtirish
imkoniga ega emas.
Jamiyat hayotida jismoniy tarbiyaning rivojlanish darajasi
quyidagi ko‘rsatkichlar bilan baholanadi:
— jamiyat a ’zolari hayotida jismoniy tarbiyani qoilash;
Sport — jismoniy madaniyatning tarkibiy qismi 20
— jamiyat a ’zolarining salomatlik darajasi va jismoniy
tayyorgarligi;
— jismoniy tarbiya mashg'ulotlari moddiy-texnik jihatdan
ta ’minlanganligining ko‘lami va sifati;
— jismoniy tarbiya harakatiga rahbarlik qiluvchilar va
jamoatchi faollar;
— jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarida eng yangi ilmiy-texnik
jihatdan yutuqlarini qo ‘llash darajasi;
— jamiyat a ’zolarining sport sohasidagi yutuqlari.
