Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Bölümü

 
79 
23cm‟ye varan çok büyük boyuta eriĢirler. DiĢileri erkeklerinden daha büyüktür ve 
renkleri daha koyudur. Temel vücut rengi kahverengi, sarı, kırmızı ve siyah renkleri 
birleĢtirerek  belirgin  olarak  değiĢir.  Bacaklar  beyazdan  sarıya  değiĢir.  Puerto  Rico 
gibi  tropikal  alanlarda,  üreme  sürekli  bir  süreçtir  olarak  ortaya  çıkar  veya  en 
azından  yağmurlu  mevsimler  boyunca    süreklilik  gösterir.  Küçük  soluk  sarı 
yumurtalarını  köpüksü  pelte  benzeri  materyal  kütlesi  olarak  suya  daldırır  ve  su 
birikintisi  veya  gölcüklerin  kenarında  bulunur.  Bir  yumurta  kümesi  10.000  varan 
yumurta  içerebilir.  Yumurtalar  24-48  saat  içinde  açılır  ve  larvalar  peltemsi 
materyalle  beslenmeye  baĢlarlar.  Genç  larvalar  6mm  olduklarında  karaya  çıkarlar 
ve  üç  ay  içinde  yaklaĢık  7,6cm  boyuta  ulaĢırlar.  Fiji‟de,  erginliğe  ulaĢma 
döngüsünün tamamı yaklaĢık 11 ayda tamamlanır (Sweetman 1958). Erginleri son 
derece  uzun  yaĢar,    Hawaii‟de  kafeslerde  yetiĢtirilen  örnekler  16  yıl  kadar 
yaĢamıĢtır.  
 
ġekil XX. Bufo marinus (L.) 
Bufo  marinus’un  Etiyopya  Bölgesine  salıverilmeleri  baĢarılı  olamamıĢtır 
(Greathead,  1971).  Güneydoğu  Asya  ve  Pasifik  Bölgesinde  yerleĢtirme 
kaydedilmiĢse  de  (Rao  et  al.,  1971)  etkili  bir  zararlı  baskısı  kaydedilmemiĢtir. 
Gerçekten, Filipinlerde, B. marinus yararlı predatör olarak değerlendirilmediği gibi, 
ayrıca  Rana  cinsi  bir  yerli  su  kurbağasını  açık  olarak  elimine  etmekle  ve  kümes 
hayvanı civcivlerini boyunlarından ısırarak öldürmekle suçlanmıĢtır.  
Bununla  birlikte,  B.  marinus  1936  yılında  yerleĢtirildiği  Fiji‟de,    Spodoptera 
exiqua  (swarming  caterpillars)  tırtılları  ve  Noctuidae  türlerinin  populasyonlarının 
azalmasında açık olarak yardımcı olmuĢtur (Rao, 1971). Daha iyisi, B. marinus‟un 
en  baĢarılı  yerleĢtirilmesi,  Haziran  kınkanatlısı,  cırcır  böceği  ve  hamam  böceği  ile 

---

 
80 
mücadele  için  ilk  olarak  1920  de  yerleĢtirildiği  Puerto  Rico‟da  kaydedilmiĢtir 
(Leopnard, 1933). ġekerkamıĢı yetiĢtirme alanlarından toplanan kurbağaların mide 
analizleri,  besin  çeĢidinin  %51‟ini  çoğu  polifag  kınkanatlı  tarım  zararlılarının 
oluĢturduğu  görülmüĢtür.  Leonard  1933‟e  göre  dev  kara  kurbağası,  tombul  larva 
probleminin  azaltılmasında  önemli  bir  etken  olmaktadır.  Muz  plantasyonlardaki 
çalıĢmalara  bakıldığında,  kara  kurbağalarının  her  biri  bir  gecede  ortalama  12 
kınkanatlı  yemektedir.  Sweetman  (1958),  Puerto  Rico‟da  yeni  ĢekerkamıĢı  dikim 
alanlarında Strategus cinsi bir ĢekerkamıĢı gergedan (rhinoceros) kınkanatlısının 
yok edildiğine iĢaret etmektedir. Bununla birlikte, zararlı böceklerin biyolojik yoldan 
baskılandığı  bu  baĢarılı  giriĢimlerden  sonra,    tarımsal  uygulamalarda  kara 
kurbağaları  için  zararlı  büyük  boyutlu  değiĢiklikler  olmuĢtur.  SusuzlaĢtırma 
çalıĢmaları  üreme  alanlarını  ortadan  kaldırmakta,  sivrisinek  larvalarına  karĢı 
kullanılan  böcek  öldürücü  kimyasallar  larvalarını  yok  etmekte  ve  manas 
populasyonlarının 
ortadan 
kalkması 
B. 
marinus‟un 
hayatta 
kalmasını 
güçleĢtirmektedir.   
5.5.2. 
Memeliler 
Hemen hemen tüm karnivor hayvanlar böcek yerler. Birkaçı da sadece 
tamamen böcek ve diğer Arthropod‟larla geçinirler. Diğer taraftan insektivor 
olmayan bazı memeliler birçok orman böceklerini öldürürler. Örneğin, yapılan bir 
araĢtırmada tarla farelerinin, bazı yıllarda ve bazı belirli alanlarda, asalak böcekleri 
öldürdükleri kadar Pristiphora erichsonii (Htg.) (Hymenoptera, Tentredinidae) 
kokanlarıda tahrip ettikleri saptanmıĢtır. 
Hayatlarının tamamını ya da bir kısmını toprak altında ya da toprak üstünde 
geçiren böcekler, Insectivora (Kirpi, köstebek, sivri fareler) ve Rodentia 
gruplarına dâhil hayvanlar tarafından yenilirler. Buna karĢın memeli hayvanlar, 
gerek tür, gerekse fert sayısı bakımlarından böceklerin ölümlerine neden olan diğer 
hayvanlara oranla daha azdır. Bununla beraber memeli hayvanlardan bazıları belirli 
zararlı böcekleri yemek suretiyle önemli derecede yararlı olurlar. Örneğin, Yarasa 
(Chyroptera=Parmak kanatlılar), Sivri fare (Sorex sp.), Köstebek, Tilki, Porsuk, 
bazen Sincap ve Gelincik gibi hayvanlar böcek yerler. Bu hususta yarasalar kadar 
yabani ve ehli domuzlar da önemlidirler. Yaban domuzları toprakta yaĢayan ve kıĢı 
toprak içinde geçiren zararlı böcekleri ve özellikle mayıs böceği larvalarını yerler. 
Ehli domuzların yalnız uzun hortumlusu, yani fazla ıslah edilmemiĢ olan ırkı 
topraktaki böcekleri yemektedir. 

---

 
81 
Böcek yiyen memeli hayvanları dar bir görüĢle tamamen yok etmek doğru 
değildir. Böcek yiyen memeli hayvanlara, ormanda yapılacak böceklerle savaĢ 
programında önem verilmelidir. 
Predatör  memeliler  homeotermiktirler  ve  bu  nedenle  değiĢmez  vücut 
sıcaklıklarını belirli limitler arasında tutarlar. Vücut sıcaklıklarını korumak ve gerekli 
yaĢamsal etkinliklerini (beslenme, hareket, davranıĢ, üreme vb.) sürdürmek için çok 
büyük  miktarlarda  enerji  gereksinimleri  vardır  (Buckner,  1967).  Bu  enerji 
gereksinimi  yüksek  bir  av  potansiyeli  yansıtır.  Burada,  öncelikle  besinlerini  yüksek 
oranda böceklerin oluĢturduğu memeli pradatörler öne çıkmaktadır.  
Yarasalar (Chiroptera) alacakaranlık ve gececil, uçan böceklerin önemli yararlı 
predatörleri  olarak  bilinirler.  Tarihte,  Yunan  ve  Roma  dönemlerinde,  yarasalar 
yakalanıp uzun ağaçlara bağlanırsa, bu alandan geçecek çekirgeleri tutarmıĢ (Smith 
and  Secoy,  1975).  Yarasaların  yararlı  kılınması  ve  himaye  edilmesinin,  beton 
barınaklar  ve  yarasa  kutuları  ile  sağlanabileceği  Ģeklindeki  en  yeni  uyarılar 
Avrupa‟dan  gelmektedir.  Hatta  dıĢ  kökenli  yarasaların  salıverilmesi  dahi 
tartıĢılmaktadır (Buckner, 1966). Ancak uyarıların hiç biri, belli boyuttan öte, etkili 
olmamıĢtır.  
Köstebekler  ve  sivrifareler  (Insectivora)  ile  bazı  fareler  (Rodentia)‟in  besin 
olarak  böceklerden  büyük  miktarlarda  yararlandıkları  bilinmektedir.  Bir  çalıĢmada 
en  önemli  koza  predatörlerinden  geyik  (deer)  fareleri  Peromyscus  spp.,  çam 
testereli  arısına  karĢı  salıverilmiĢtir  (Coppel  and  Mertines,  1977).  Bu  fareler 
ağaçlara  tırmanabilme  yeteneğinde  olduklarından,  yerdeki  kadar,  iğne  yapraklara 
ve dalcıklara örülü kozalar  içindeki  larvalardan (pupalardan) da  beslenmektedirler. 
Köstebekler  ve  sivrifarelerin  ağaçlara  tırmanma  alıĢkanlıkları  yoktur  ve  sonuçta 
avlanmaları  yerde  yaĢayan  böceklerle  sınırlıdır.  Diğer  yandan,  böcek  zararlarının 
biyolojik  yoldan  baskılanmasında  özgün  memeli  bir  predatörün  yegane  ve  baĢarılı 
kullanılmasının  tek  örneği,  maskeli  sivrifarenin,  Kanada,  Newfounland‟a 
aktarılmasıdır. 

---