Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Bölümü

 
82 
 
ġekil XX. Geyik faresi, Peromyscus sp. 
Maskeli sivrifare, Sorex cinereus Kerr (ġekil 27), Kanada‟nın anakara orman 
alanlarında  yaygındır.  Bu  tür  her  24  saatte  kendi  ağırlığından  daha  fazla  besin 
tüketen ve gece gündüz etkin olan doymaz bir predatördür. Bu sivrifarenin yüksek 
solunum  oranı  ve  kaydedilen  1200+/dakikalık  kalp  atıĢı  ile  uyarılma  yeteneği  çok 
yüksektir. Üreme sezonu muhtemelen Marttan Ekime kadar sürer ve her defasında 
2-10  yavru  doğurur.  Bazı  diĢiler  4-5  ayda  eĢeysel  olgunluğa  eriĢir  ve  yılda  birden 
çok doğum yapmaları olasıdır.  
   
ġekil XX. Maskeli sivrifare, Sorex cinereus Kerr 
Sivrifare,  ada  vilayet  Newfoundland‟ı  da  içeren  tüm  Kanada‟da  Larix  spp. 
türlerinin  önemli  bir  iğne  yaprak  tüketicisi  olan  Melez  (Larix)  testereli  arısı 
Pristifora  erichsoni  Hartig  (Hymenoptera,  Tenthredinidae)‟nin  etkili  bir 
predatörüdür.  Melez  testereli  arısı,  Newfoundland‟da,  anakarada  bulunan  küçük 
memelilerin aynı Ģiddetteki saldırısına hedef olmamaktadır. Adadaki küçük mememli 
kompleksi,  hiç  biri  etkili  testereli  arı  predatörü  olmayan,  özellikle  kaydedilmiĢ 
sadece  üç  türle  sınırlıdır.  Bunların  arasınsa  sivrifareler  yoktur  (Buncker,  1966). 
Maskeli sivrifarenin Newfoundland‟a yerleĢtirilmesi önerisi daha 1942‟de yapılmıĢtır 
(Warren, 1971). Bu eyleme, 1954 ve 1955 yıllarında Melez testereli arısının Ģiddetli 

---

 
83 
salgınlarından dolayı, sonunda 1956‟da yer verilmiĢtir. Ġlk iki aktarım giriĢimi, 1956 
ve  1957  yıllarında  New  Brunswick  ve  Manitoba  populasyonlarından  yapıldı.  Bunlar 
baĢarısız oldu. Ancak, 1958‟de, 22 birey (10 erkek ve 12 diĢi)  New Brunswick‟ten 
batı  Newfoundland‟da  baĢarılı  olarak  aktarıldı  ve  salıverildi.  Salıverme  alanından, 
1959  yılında  tuzakla,  11  baĢlangıç  ve  119  yeni  döl  sivrifarenin  yakalanması  ile 
yerleĢtirmenin  sağlandığı  doğrulanmıĢtır.  Yeni  yerleĢmeler,  daha  sonra  Melez 
testereli  arısının  salgın  formunda  olduğu  merkez  Newfoundland‟a  yapıldı.  YayılıĢ, 
beĢ yıl sonra, her bir yayılma noktasından yaklaĢık 48km olmuĢtur (Warren, 1971). 
Ancak,  Bunckner,  (1966),  Newfoundland‟da  yayılıĢ  oranını  11-19km  olarak 
ölçmüĢtür.  Adanın  2/3‟ü,  1968‟de  iĢgal  edilmiĢti  (Turnock  and  Muldrew,  1971). 
Sorax  tarafından  Melez  testereli  arının  tüketilmesi,  ağaç  dizilerindeki  kozalar 
kullanılarak değerlendirilmiĢ ve %39‟a varan oranda koza yok edildiği gösterilmiĢtir. 
Bu oran, Buckner (1958) tarafından Manitoba‟da kaydedilen %89‟luk yerleĢik koza 
tüketiminden  daha  düĢüktür.  Buckner  (1966),  sivrifarenin  Newfoundland‟a 
salıverilmesinden  sonraki  etkisini  ayrıntılandırmıĢ  ve  Melez  testereli  arısının 
ormandaki  zararının  baĢlangıçtaki  kayıtlardan  daha  az  yoğun  olmadığını  ileri 
sürmüĢtür.  Warren  (1971)  maskeli  sivrifarenin  Melez  testereli  arısı  koza 
populasyonunun azaltma değerinde aynı fikirde olduğunu ve bu sivrifarenin özellikle 
baĢta  diğer  testereli  arılar,  orman  zararlısı  diğer  böceklerin  önemli  bir  predatörü 
olduğunu eklemektedir. Örneğin sarıbaĢlı ladin testereli arısı Pikonema alaskensis 
(Rohwer)‟nın bir salgını maskeli sivrifarenin bulaĢma alanına yayılıĢından iki yıl önce 
meydana  gelmiĢtir.  Sivrifare  alana  ulaĢtıktan  sonra,  bu  testereli  arı  ile  artık  bir 
baĢka  problem  olmamıĢtır.  Warren  (1971)  bu  sivrifareyi  Newfoundland‟da  orman 
çevresinin bir değeri ve birkaç orman zararlısı böcek üzerinde etkin olmaya devam 
edecek bir predatör olarak görmektedir.  
   
SarıbaĢlı ladin testereli arısı, Pikonema alaskensis (Rohwer)‟in yalancı tırtılı. 

---

 
84 
5.5.3. Böcekçil KuĢlar 
Tüm Vertebreta’lar içinde, kuĢlar en önemli böcek yiyen hayvanlardır. Birçok 
kuĢ  türü  tüm  hayatları  boyunca  sadece  böcek  yiyerek  geçinirler.  Bunlar  arasında 
kırlangıçlar  ve  gece  atmacaları  anılabilir.  Birçok  tohum  yiyen  kuĢlar  da,  yuva 
dönemlerinde  böcek  yerler.  Zira  tohum  yiyen  böcekler,  yuvalarını  böceklerin  fazla 
oldukları  dönemlerde  yaparlar  ve  böcek  populasyonunun  azalmasında  önemli  rol 
oynarlar.  Bu  nedenle  ormancılar  yararlı  kuĢ  türlerini  yalnız  korumakla  kalmayıp, 
aynı  zamanda  kıĢın  yemlemek  ve  yuva  yapabilmelerine  sağlamak  amacıyla  uygun 
yerler hazırlamak suretiyle onları korumalıdır. 
KuĢların besin gereksinimlerini tespit etmek için ya midelerini tetkik etmek, ya 
da  bunları  böcekle  beslemek  gerekir.  Bu  hususta  yapılan  araĢtırmaların  birinde  2 
adet KarabaĢ, Parus major (L.) (Passeres, Paridae)‟in saat 6‟dan 19‟a kadarki 13 
saatlik süre içinde 187  Malacosoma neustria (L.) (Lepidoptera, Lasiocampidae) 
ve  Earias  chlorana  (L.)  (Söğüt  örücüsü)  (Lepidoptera,  Noctuidae)  pupasını 
yedikleri  tespit  edilmiĢtir.  Bir  baĢka  denemede  de  1  adet  Mavi  karabaĢ,  Parus 
coeruleus (L.)‟ın günde 1000‟den fazla böcek yumurtası yediği görülmüĢtür.  
 
  
 
Böcek  yiyen  kuĢlar  arasında  Cuculus  canorus  (L.)  (Guguk  kuĢu)  (Cuculi, 
Cuculidae)  baĢta  gelmektedir.  Yapılan  bir  araĢtırmada,  bir  Guguk  kuĢunun 
midesinde  2  cm  uzunluğunda  88  adet  Thaumetopoea  processionea  (L.) 
(MeĢekeseböceği)  tırtılı  ve  bir  baĢkasının  midesinde  de  110  adet  Tortrix  viridana 
(L.) (YeĢil meĢe bükücüsü) tırtılı ile 10 tane Mayıs böceği bulunmuĢtur. 
Yukarıda adı geçen türlerden baĢka Sığırcık (Sturnus vulgaris), Bülbül, Ġspinoz, 
Çoban  aldatan,  Turna  nevileri,  Ağaçkakan  (Dendrocopos  major),  Leylek,  Tavuk, 
hindi vb. böcek yiyen baĢlıca kuĢlardır.  

---