Cədvəl 8.5
Rusiyanın ixracının coğrafi strukturu*, %
Dünya ölkələri
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Ən az inkişaf etmiş öikəiər
0,35
0,24
0,20
0,51
0,30
0,32
0,29
0,26
0,27
0,31
0,34
İnkişaf etməkdə oian öikəiər
20,13
19,75
21,10
22,04
21,00
21,03
20,21
18,59
20,07
20,77
22,80
Keçid iqtisadiyyatı ölkələri
15,65
13,98
14,19
15,32
15,62
15,39
13,80
14,01
16,31
15,19
14,83
İnkişaf etmiş ölkələr
63,88
66,03
64,51
62,12
63,08
63,25
65,70
67,14
63,35
63,72
62,04
* Müəllif tərəfindən UNCTAD-m məlumatları əsasında tərtib olunmuşdur, 2010.
Rusiyanın idxalının coğrafi strukturu*,
%
Cədvəl 8.6
Dünya ölkələri
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Ən az inkişaf etmiş ölkələr
0,30
0,23
0,23
0,24
0,22
0,23
0,30
0,26
0,22
0,20
0,27
İnkişaf etməkdə olan ölkələr
17,22
14,86
17,09
18,46
19,17
19,50
22,29
23,40
25,30
25,00
26,58
Keçid iqtisadiyyatı ölkələri
24,84
29,99
21,59
19,30
19,46
18,09
16,28
14,04
13,94
13,22
12,10
inkişaf etmiş ölkələr
57,64
54,92
61,08
62,00
61,15
62,18
61,13
62,30
60,54
61,58
61,05
Müəllif tərəfindən UNCTAD-ın məlumatları əsasında tərtib olunmuşdur, 2010.
Rusiya öz mallarının çoxunu (təqribən 63%) inkişaf etmiş ölkələrə ixrac
edir. İxracın təxminən 20%-i inkişaf etməkdə olan ölkələrin, 15%-i keçid
iqtisadiyyatlı ölkələrin payına düşür. Ötən onillikdə MDB ölkələri Rusiyanın
xariei iqtisadi əlaqələrində prioritet tərəfdaş mövqelərini itinrıişdir. Ön plana Aİ
ölkələri (Almaniya, İtaliya, Fransa), inkişaf etməkdə olan ölkələrdən isə Çin,
Türkiyə, Hindistan, ərəb ölkələri çıxmışdır. Rusiyanın idxal coğrafiyasının
struktum 8.6-cı cədvəldə göstərilmişdir.
Tədqiq edilən dövrdə Rusiyanın idxal üzrə əsas tərəf-müqabili inkişaf
etmiş ölkələrdir. Bu qrupdan idxal onun bütün həcminin 61%-i qədər olmuşdur.
Keçid iqtisadiyyatlı ölkələrdən idxalın xüsusi çəkisi azalmış və 2003-cü ildən
üçüncü yerə düşmüş, ikinci yeri isə inkişaf etməkdə olan ölkələr qrupu tutmuşdur.
Keçid iqtisadiyyatlı ölkələr (MDB) idxal üzrə öz paylarını
2009-
cu ildəki 2,1%-dən 2010-cu ildə 11,5%-dək ixtisar etmişdir (o cümlədən
Belarusdan idxalın azalması nəticəsində).
1999-2000-ci illəri əhatə edən dövrdə Rusiyanın idxalında xammalın əsas
növləri (təqribən 32%) üstün olmuş, maşınlar və nəqliyyat avadanlığı ikinci yeri
tutmuşdur (29%-ə yaxın). 2001-ci ildən başlayaraq Rusiyanın idxalında maşınlar
və nəqliyyat avadanlığı önə keçmiş, özü də bu pay get-gedə artmaqdadır (2001-ci
ildəki 32,6%-dən 2008-ci ildəki 53,62%-dək); xammalın əsas növləri ikinci
yerdə, ərzaq malları üçüncü yerdədir.
Tədiyyə balansı. Ölkənin tədiyyə balansının göstəriciləri 8.7 cədvəlində
sistemləşdirilmişdir.
Rusiyanın «cari əməliyyatlar» hesabı üzrə müsbət saldosu onun malları və
xidmətləri idxaldan çox ixrac etdiyini göstərir. 2009-cu ildə müsbət saldo 49 433
milyon dollar olmuşdur. Kapital və maliyyə resursları ilə əməliyyatlar hesabının
saldosu isə müxtəlif illərdə həm müsbət, həm də mənfi kəmiyyətlə ifadə
olunmuşdur. 2009-cu ildə saldonun -43491 milyon dollar olması kapitalın xaricə
axdığını sübut edir. Bu meyil 2010-cu il ərzində də davam etmiş və 2011-ci ilin
əvvəlindən dəyişməyə başlamışdır.
İxrac, idxal və xarici ticarət kvotaları. Göstərilən məlumatlara istinad
edərək, il ərzində ixracın ümumi həcmini həmin ilin ÜDM-nə bölüb, nəticəni 100
faiz vahidinə vurmaqla, Rusiyanın ixrac kvotasını hesablamaq olar. Məsələn,
2009-cu ildə Rusiyanın ixrac kvotası bu düsturla hesablanır:
204