15
15
reddedilir.
96
Hemen akabinde adada Rum tedhiş faaliyetlerinin artış göstermesiyle 19
Aralık 1954 tarihinden itibaren umumi yerlerde beşten fazla insanın bir araya gelmesi
yasaklanır.
97
Ancak özellikle Makarios’un adadaki kışkırtıcı tutumu hızlanarak devam
etmektedir ve bu durum ada sathında büyük rahatsızlıklara yol açmaktadır.
98
Böylece
Yunanistan ile Kıbrıs Rum tarafı işi silah yolu ile halledebileceği düşüncesine kapılır
ve bu düşünce ile bir yeraltı örgütü kurma yoluna gider ve daha önce “öldürmeyi
bilmeyen”
99
PEON gençlik teşkilatını kuran Grivas
100
böylece öldürmek
101
üzere
EOKA’yı ortaya çıkartır.
102
Hemen akabinde 1 Nisan 1955 gecesi Kıbrıs'ta yer
yerinden oynar,
103
bombalar patlar, makineli tüfekler ölüm saçar, işyerleri, askeri
kışlalar, İngilizlere ait yerler havaya uçurulur. Aynı gün içerisinde adanın dört bir
tarafında patlatılan bombalar ve estirilen terör havası gelecekte karşılaşılacak sıkıntılı
günlerin de habercisi gibidir.
104
Önce İngilizlere karşı başlayan EOKA tedhişi çok
geçmeden Türklere de yönelir ve ilk olarak Türkiye Büyükelçiliği Basın Ataşeliği’ne
bomba yağar.
105
Olup bitenleri henüz kavrayamayan İngilizler ise ne yapacaklarını
bilmez bir durumdadırlar;
106
ancak Türk tarafında da bu faaliyetlerle ilgili
kıpırdanmalar da başlamıştır.
107
1 Nisan 1955 tarihinde başlayan ve artarak
şiddetlenen olaylar karşısında Kıbrıs Türkleri de tamamen nefsi müdafaaya yönelik
olarak Karaçete, Volkan, 9 Eylül, TMT gibi organizasyonların içine geçerek
kendilerini savunmaya çalışırlar. Kıbrıs’taki kargaşa ortamı Zürih ve Londra
95
Achille Emilianides, a.g.e., s. 111. Ayrıca Sevin Toluner, Kıbrıs Uyuşmazlığı ve Milletlerarası
Hukuk, İstanbul, 1977, s. 55
96
Bygm, Olayların Takvimi, ”Kıbrıs Meselesi”, Ankara, Ağustos 1954, No. 49, s. 179
97
BYGM, Olayların Takvimi, ”Kıbrıs Meselesi”, Ankara, Aralık 1954, No. 253, s. 105
98
Rauf R. Denktaş, Hatıralar-Toplayış 10. Cilt, İstanbul, Aralık 2000, s. 109
99
Dünya, 2 Haziran 1958.
100
BCA.030.01.64.394.29
101
A.g.g., 2 Haziran 1958
102
Robert Stephens, Cyprus-A Place Of Arms, Pall Mall Press Yay., Londra, 1966, s. 140. Charles
Foley, Guerrilla Warfare and EOKA Struggle; General Grivas, Longman Yay., Londra, 1964, s. 109
103
Robert Stephens, a.g.e., s. 141
104
Alper Faik Genç’ten aktaran Bülent
Fevzioğlu-Suna Atun, a.g.e., s.151-152
105
Derviş Manizade, a.g.e., s.34
106
Ali Tilki ile 10 Temmuz 2003 tarihinde Lefkoşa’da yapılan görüşme
107
TMT Lefkoşa Sancağı Kovanbeyi merhum Nevzat Uzunoğlu ile Girne’de 13 Temmuz 2003’de
yapılan görüşme
16
16
anlaşmalarına kadar devam eder ve Kıbrıs Cumhuriyeti ile ilgili görüşmeler
sonrasında Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıs Türkleri arasında Türkiye, Yunanistan ve
İngiltere’nin garantörlüğünde Kıbrıs Cumhuriyeti tesis edilir. Ancak Kıbrıs
konusunda Yunanistan’da ve Kıbrıslı Rumlar arasındakinden daha farklı düşünenler
de bulunmaktadır.
108
108
Alexis Heraclides, Yunanistan ve “Doğu’dan Gelen Tehlike” Türkiye, İletişim Yay., İstanbul,
2003, s. 250.
17
17
BİRİNCİ BÖLÜM
A- CUMHURİYET ÖNCESİ DÖNEM VE YARDIM FAALİYETLERİ
1963 sürecinde Kıbrıs’a yapılan yardım faaliyetleri esasında Kıbrıs
Türklerine yönelik ilk yardımlar değildir. Örneğin daha 20 Eylül 1953 tarihinde Baf
ve civarında meydana gelen deprem felaketi nedeniyle ilk etapta Kızılay tarafından 50
çadır gönderilmiş, ayrıca 40 bin liralık yardım malzemesi bizzat Başkonsolos Burhan
Işın vasıtasıyla yetkililere teslim edilmiştir. Daha sonra bu yardımlara 50 çadır daha
eklenmiştir.
1
Bu arada yaşanılan ilginç bir gelişme ise Kızılay tarafından oluşturulan
Kıbrıs Türklerine Milli Yardım Komitesi’ne Afyonkarahisar’ın Emirdağ ilçesinden
Soğukkuyu köyü başöğretmeni İzzet Öncü tarafından gönderilen bir mektup ve
yapılan yardım teklifidir.
2
Bu taleplerden birisi de KTKD Genel Başkanı Mehmet
Ertuğruloğlu’dan gelir.
3
Aynı gün itibarıyla KTKD tarafından Hariciye Bakanlığı’na
gönderilen Mehmet Ertuğruloğlu imzalı bir yazı ise Kıbrıs Türklerine yapılacak
yardımların tek elden ve daha planlı ve organize bir şekilde yapılabilmesi için bir
yardım komitesi kurulması konusuyla ilgilidir.
4
Aynı dönem içerisinde Kıbrıs Türk Çiftçiler Birliği’nden alınan bir yazıda
ise “ Son hadiseler yüzünden takriben 30 köyden 15.000 kadar Türk çiftçisi yerlerini
ve evlerini terk ederek başka köylere iltica etmek mecburiyetinde kaldıkları ve
elyevm bu ailelerin bir kısmı açıkta ve işsiz bulunduğu bildirilmekte ve acilen çadır
ve yiyecek yardımı yapılması istenilmektedir. Bütün Kıbrıs Türk halkını memnun
edeceği işaret edilen mezkûr yardımların alakası itibarıyla yüksek kurumunuzca
yapılarak güç bir vaziyette bulundukları öğrenilen ırkdaşlarımızın müşkülattan
1
22 Kasım 1953 tarih ve 21257 sayılı resmi yazı. KGMA. K-3542, 1950-1961/9-4/Kıbrıs Deprem,
Sel ve Kuraklık Yardımları Dosyası
2
KGMA. Kıbrıs Türklerine Milli Yardım Komitesi’ne İzzet Öncü tarafından gönderilen 25 Kasım
1957 tarih ve 232 sayılı müracaat yazısı
3
KTKD tarafından 19 Haziran 1958 tarihinde Kızılay Cemiyeti Umum Müdürlüğüne gönderilen
K.12.284 (13.638) sayılı resmi yazı. KGMA. K-3542, 1950-1961/9-4/Kıbrıs Deprem, Sel ve
Kuraklık Yardımları Dosyası
4
KTKD tarafından 22 Temmuz 1958 tarihinde Kızılay Cemiyeti Umum Müdürlüğüne gönderilen
16.360 sayılı resmi yazı. KGMA. K-3542, 1950-1961/9-4/Kıbrıs Deprem, Sel ve Kuraklık
Yardımları Dosyası