M. A.Əhmədov, H. M. Məhəmmədli

 
 
~ 92 ~ 
markerləşmənin təyini: 
I : P x T = {0, 1, …} ;O : T x P = {0, 1, …} ;M
0
 : P 

 {0, 1, …}. 
5. ÇİM-in Petri şəbəkəsi ilə təsviri:N={P, T, I, O, M
0
}. 
6.
 
Son. 
Çevik  istehsal  modulunun  fəaliyyətinin  sonlu  avtomatlarla 
təsvirinin  Petri  şəbəkəsi  modelinə  çevrilməsinin  ümumiləşdirilmiş 
realizə alqoritmi şəkil 3.5-də göstərilmişdir. 
 
3.9.2. Çevik istehsal modulunun paralel fəaliyyətli asinxron 
proseslərlə təsvirinin Petri şəbəkəsi modelinə çevrilməsi 
alqoritmi  
 
Bu  funksiyanı  yerinə  yetirən  alqoritm  aşağıdakı  kimi  təklif 
olunur [15]. 
Alqoritm  
1.
 
ÇİM-in paralel fəaliyyətli asinxron proseslərlə təsvirinin 
boş olmayan sonlu vəziyyətlər çoxluğunun təyini: 
,
,
1
;
,
1
,
1
m
i
n
a
P
S
a
j
N
j
a
i
i












 
Burada  a  –  ÇİM-in  mexatron  qurğularının  nömrəsi;  i  - 
mexatron  qurğularının  vəziyyətlərinin  nömrəsi;  j  –  predikatların 
nömrəsi;  N
i
 – i vəziyyətinə uyğun predikatlar çoxluğu. 
2.
 
ÇİM-in  mexatron  qurğularının  situasiyalarının  birbaşa 
izlənməsini təmin edən münasibətlər çoxluğunun təyini: 
,
  
;
    
,
)
(
1
1
C
g
a
j
t
a
j
a
i
M
j
M
j
P
P
F
a
i










 
burada  M
g
,  M
c
  –  uyğun  olaraq  ÇİM-in  mexanton  qurğularının  giriş 
və çıxış münasibətlərini təyin edən predikatların nömrələri çoxluğu. 
3.
 
ÇİM-in  mexatron  qurğularını  aktivləşdirən  inisiatorlar 
çoxluğunun təyini: 
 
g
a
g
a
M
g
S
I


     
,
 
. 
 

---

 
 
~ 93 ~ 
 
Şəkil 3.5. Sonlu avtomatdan Petri şəbəkəsi modelinə  çevrilmə 
prosesi

---

 
 
~ 94 ~ 
4. ÇİM-in mexatron qurğularının rezultantlar çoxluğunun təyini: 
 
c
a
r
a
M
r
S
R


        
,
 
. 
ümumiləşdirilmiş alqoritminin blok-sxemi 
5.  Petri  şəbəkəsinin  boş  olmayan  sonlu  keçidlər  çoxluğunun 
hesablanması: 








.
   
          
          
,
R
       
E
    
 ,
E
 
x
 
F
T
a
T
ji
T
ji
a
i
0
1
1
 
6. Petri şəbəkəsinin I – giriş insident,  0 – çıxış insident və M
0
 
– başlanğıc markerləşməsinin  təyini: 
I = P x T = {0, 1, …} ;O = T x P = {0, 1, …} ;M
0
 = P 

 {0, 1, 
…}. 
7. ÇİM-in Petri şəbəkəsi ilə təsviri:N={P, T, I, O, M
0
}. 
 8. Son. 
Çevik  istehsal  modulunun  fəaliyyətinin  paralel  fəaliyyətli 
asinxron proseslərlə təsvirinin Petri şəbəkəsi modelinə çevrilməsinin 
ümumiləşdirilmiş realizə alqoritmi şəkil 3.6-da göstərilmişdir. 
 
3.9.3.  Çevik  istehsal  modulunun  fəaliyyətinin  produksiya 
modelinin Petri şəbəkəsi modelinə çevrilməsi alqoritmi 
 
Həmin funksiyanı yerinə yetirən alqoritm aşağıdakı kimi təklif 
olunur [18]. 
Alqoritm 
       1. ÇİM-in produksiya qaydaları modelinin formalaşdırılması: 
 
,
,
1
;
,
1
      
,
:
1
m
j
n
i
Y
X
M
ij
qe
N
l
N
j
ij






 
burada N={1, 2, ..., n};  K={1, 2, ..., k};  n – ÇİM-in mexatron 
qurğularının sayı; m - mexatron qurğularının müxtəlif mövqelərində 
quraşdırılmış  sensorların  sayı;  m
1
  –  ÇİM-in  fəaliyyətini  təmin  edən 
produksiya qaydalarının maksimum sayı. 
2.
 
ÇİM-in M
ij
 produksiya qaydaları modellərinə (mexatron  
əgər 
əks halda  

---

 
 
~ 95 ~ 
 
Şəkil 3.6. ÇİM-in paralel fəaliyyətli asinxron proseslərlə təsvirindən  
Petri şəbəkəsinə çevrilmə prosesinin ümumiləşdirilmiş alqoritmi 

---

 
 
~ 96 ~ 
qurğularına əsasən) uyğun E
ij
 keçid matrisinin formalaşdırılması: 
3.
 
 




0
1
ij
E
 
burada 
.
,
1
   
;
 
,
1
k
j
n
i


. 
4.  Petri  şəbəkəsinin  boş  olmayan  sonlu  şərtlər  çoxluğunun 
təyini: 
 
,
,
1
.
,
1
    
,
  x 
k
j
n
i
ij
ij
ij
ij
P
P
E
M
P




 
5.  Petri  şəbəkəsinin  boş  olmayan  sonlu  keçidlər  çoxluğunun 
təyini: 
 
,
,
1
.
,
1
T
    
;
  
m
j
n
i
ij
ij
ij
T
Y
T




 
4.
 
Petri şəbəkəsinin  şərtlər və keçidlər çoxluqlarının  giriş və 
çıxış  insident  funksiyalarının,  eyni  zamanda    başlanğıc 
markirovkanın təyini: 
I = P x T = {0, 1, …};O = T x P = {0, 1, …};M
0
 = P 

 {0, 1, …}. 
 
7.  ÇİM-in  produksiya  qaydaları  ilə  təsvir  olunmuş  fəaliyyət 
modelinin Petri şəbəkəsi ilə təsviri: 
N={P, T, I, O, M
0
}. 
8. Son. 
ÇİM-in  fəaliyyətinin  produksiya  modelinin  Petri  şəbəkəsi 
modelinə çevrilməsinin ümumiləşdirilmiş realizə alqoritmi şəkil 3.7.-
də göstərilmişdir. 
 
əgər ÇİM-in mexatron qurğusu aktivdirsə, 
əgər ÇİM-in mexatron qurğusu aktiv 
deyilsə, 
 

---