M ə h ə m m ə d t a ğ I s I d q I 0 MƏHƏMMƏd tagi

Ə lbəttə  in sa n ı  səadətə  y etirən   ita ə td ir.  D ünya  və 
ax irətd ə   n ica t  v erən  ita ə td ir.  Ita ə tli  olm ağa 
Kİm 
çalış- 
maz?  İta ə tli  olm ağı  Kim istəm əz?
O n  İKİnci  i m l a  
İTAƏTSİZ  UŞAQ
Ey  m ənim   ita ə tli  şagirdlərim !
M əbada-m əbada  dünyada b ir  p a ra   ita ə tsiz   və  nadan
uşaqlardan  olasınız!
Itaətsiz  uşaqları  görməyə 
gözüm  
yoxdur. 
Belə 
uşaqlar 
həm işə  m üəllim inin 
gözündən 
düşüb  və 
ata- 
anasının  m əhəbbətindən  məhrum  qalır.  İtaətsiz  uşaqla- 
rın  gördüyü  işləri  və  tutduğu  əm əlləri  bəyan  etməKdən 
dilim  
acizdir, 
Belə 
uşaqları  ata 
və  anası 
bir  lazım lı 
işə 
göndərəndə  az 
qalır  Kİ, 
cam  
çıxsın . 
Guya 
k
İ, 
iş  görməK 
h a ram d ır.  B ir  n əsih ət  edəndə  nə 
qədər 
cam   sıx ılır.  Dey- 
əsən  Ki,  n əsih ət  qəbul  eləməK 
g ü n ah d ır.
Məsələn:
A nası  deyəndə:  -  Oğlum,  ap ar  b u   Kuzəni  çeşm ədən 
doldur!
M ən  ap ara  bilm ərəm ,  çeşmə  u zaq d ır.  M ən  gedə 
bilm ərəm .  Belə 
çirKİn-çirKİn 
cavablar verər,
Keçən  günlərdə  məKtəbimizin  şag ird lə rin in   b irisin - 
dən  evlərində  b ir 
itaətsizlİK 
sad ir  olubdur.  A ta-an am n  
ita ə ti  vacib  və  lazım   olduğu  halda,  anası  ilə  döyüşüb  və 
savaşıb  və  b ir  p ara  nam ülayim   sözlər  söyləməyə  cəsarət
edibdir.
tnd i  mən  onun  adm ı  aşiKar  zİKr  etm əyirəm .  BəIkə 
peşm an  olub,  gedib 
anasım n 
əlini 
öpüb 
və  tə q sirin in  
ü z rü n ü  
istəyib ,  günahm dan 
tövbə  edəcəKdir.  Və  illa 
əsam iyi-ətfal  vərəqəsində 
onun  ad ın m   a ltm d a  
nöqteyi- 
təğbih 
g ö rü n ü b  və  özünü  tövqif  cəzasına  düçar  olm uş 
görəcəKSİniz 
və  onun 
əhvalına 
yanıb,  əfsus 
edəcəKsiniz.
O n  ü ç ü n c ü   i m l a  
QEYRƏTLİ  VƏ  ÇALIŞQAN  U ŞAQ
Bu 
gün  bu  im la  dərsində  sizlərə  bir  müqəddəs 
kə
I- 
m ənin  m ənasım   tərif  və  bəyan  edəcəyəm  Ki,  о  da  qeyrət-

---

d ir.  Q eyrətli  u şa q la rm   əhvalından b ir  m ü x tə sə r  m əlum at 
verəcəyəm ,  ta   biləsiniz 
k
İ, 
qeyrətli  və  d iq q ətli  olm aq  ey- 
n i  səad ətd ir.
Q eyrət  dediyim iz  nədir?
Q eyrət  dediyim iz  b ir  tÜKənməz  xəzinədir.
Q eyrət 
bir  gövhəri-giranbahadır  kİ,  ona  malİK  olan 
Kİmsə  həm işə 
asayiş 
və  istirah ətlə  Keçinir. 
Hələ 
к а т а - 
la tlı  və 
m ə rifə tli 
şəxslər  qeyrət  Kəlməsini  zəhm ət 
məna- 
sına  tutublar. 
Belə 
kİ, 
h ərg ah  
zəhm ət 
Kəlm əsinin 
bir 
nöqtəsin  götürsən  görərsən 
k
İ, 
zəhm ət  deyil,  rəhm ətdir.
P əs  m əlum   oldu 
kİ, 
səyli  və  q ey rətli  adam   zəhm ət 
sevər.  Zəhm ət  sevən 
Kİmsə 
rəhm ətə  m üstəhəqq  olur. 
O dur 
Kİ, 
deyiblər:
- 
C avanlıq  zam anında  zəhm ət 
çəKən  Kişi 
qocalıq 
əyyam m da  ra h a t  olur.
Q eyrət 
Kəlməsinin 
m ənasm da  sözlər  ü çü n   ancaq 
bir 
bu  qədər  Kİfayətdir.
İ n d i  g ö rəK   a y a   q e y r ə t li  u ş a q   n e c ə   o lu r ?
Q eyrətli  uşaq  əziz  ö m rü n ü n   qiym ətli  v a x tla rın ın  
sa a t  və  dəqiqələrini  bihudə  və  bica  yerə  tələf  və  zaye 
eləməz.  İs tə r  məKtəbdə  olsun,  is tə r  evdə,  heç  b ir  v a x t 
m ətəl  və  Ьекаг  əyləşməz.  K itab  oxuyar,  yazı  y azar,  dərs 
əzbərlər,  hesab  ç ıx a ra r, 
şəK İl 
çəKər.  Ə lhasil,  məKtəb  və- 
zifələrin d ən   tu tm u ş   ev  işlərinə  Kİmi  h ə r  b iris in i  öz  vax- 
tın d a   cabəca  eləyər.  S əhərlər  tezdən  ham ıdan  qabaqca 
məKtəbə 
gələn,  dərsə  ş ü ru   olunanda  ham ıdan  qabaqca 
d ərs  başlayan,  dərs  əsnasında  h ə r  b ir  suala  qabaqca  ca- 
vab  v erən  q ey rətli  u şaq lard ır.  MəKtəbimizə  b ir  m ü fə ttiş 
gələndə  onun  nəzər  diqqətini  cəlb  edən  q ey rətli  şagird- 
lə rd ir.  O dur 
Kİ, 
q ey rətli  şag ird lər  d ərs  g ü n lərin d ə  təh sin  
və  a fə rin   vərəqəsinə  maliK  olub  və  im tah a n   m əclisində 
im tiyaz  vərəqəsinə  layiq o lu rlar.
O n  d ö r d ü n c ü   i m l a  
Q EY R Ə TSİZ  V e   TƏNBƏL  U ŞA Q
Ey  m ənim   q ey rətli  şagirdlərim !  D ünyada 
tənbəllİK 
in san ın   v ü cu d u n d a b ir böyüK  m ərəzdir.  X asiy y ətlər  için- 
də 
tənbəllİKdən  və 
beKarlıqdan pis  xasiyy ət yoxdur.
M əsəli-m əşhurdur 
Kİ;

---

Tənbəl  adam  badam   у е т э к   is tə r,  am m a  sındxrmağı- 
n in   zəhm ətindən  qaçar.
Tənbəl  arm u d   ağacının  altın d a  uzam b,  -  ey  arm ud, 
gəl  ağzım a  düş  -  deyər.
B əziləri  bağçanı  suvarm aq  dərdindən  A llahdan 
yağış  is tə r.
M əlum unuz  olsun  Kİ,  in san ın   ə w ə lin c i  vəzifəsi  səy 
və  q n y rə td ir.  ÇünKİ  insan   çalışm aq ü çü n   y aran ıb d ır.  Pəs 
b u n a   görə  gərəK dir  о  qədər  him m ət  və  q eyrət  göstərəsi- 
niz  Kİ,  adınız  tənbəllər  cərgəsində  və Ьекаг1аг  d əftərin d ə 
adınxz 
zİKr 
olunm asın.
Tənbəl  və  qeyrətsiz  uşaq  necə  olur?  Tənbəl  uşaq 
səh ərlər  yerindən  gec  d u ra r.  ÇünKİ  çox  yeməyə  adət 
edibdir.  Necə 
k
İ, 
tənbəl  deyər:
-  V er  yeyim ,  ö rt y atım .  Gözlə  canım   çıxm asm .
Tənbəl  u şaq la r  y uxudan  oyanıb,  heç  b ir  iş  görməK 
fiK rin ə 
düşm əyib,  yenə  təzədən  y a ta r.  Elə  kİ,  g ü n   çıxıb, 
məKtəb 
v a x tı  Keçəndən  sonra  anası  gəlib  oyadanda  d u ­
m b   acıqlanıb,  yenə  heyvan  Kİmi  y a ta r.  Y uxudan  oya- 
n an d a  y e rin in   içində  b ir  gərnəşib  və  b ir  neçə  dəfə  əsnər. 
0   halətd ə 
məKtəb 
yadına  düşüb,  c ın lm ış 
və 
dağılm ış 
kİ- 
ta b la rın ı,  q aralanm ış  d ə ftə rlə rin i  və  q ey rətli  u şaq larm  
oxum ağını,  yazm ağını,  təzə 
Kİtablarmı, 
gözəl-gözəl  dəf- 
tə rlə rin i  xəyalm a  g ətirib   b ir  sa a ta  
Kİmi 
y e rin in   içində 
b aşın ı  və  can ın ı  qaşıyar.  TainKİ  d u ru b   əsnəyə-əsnəyə, 
gözlərin  o v uşd u ra-o v u şd u ra 
eşiyə  çıx ar.  Qayıdıb  evə 
d ax il  olanda  çayın  h azır  olm ağını  nəzərdə  tu tu b ,  salam  
verməK 
y ad ın d an   çıxar.  B unlardan  əlavə,  p a lta r  geyməyi 
b ir  sa a t  çəKər.  ÇüıiKİ 
Kəmərin 
açanda  a tıb   b ir  tərəfə, 
şalv ari'b örK Ü  
b ir  tərəfd ə,  corabı b ir  tərəfdə.
Belə  u şa q la rın   biqayda  işləri  və  b ifayda  əm əlləri 
deməK  ilə 
tÜKənməz, 
yazm aq  ilə  tam am   olm az.  Q eyrətli 
u şaq la r bu  azacıq sözlərdən  çox  m əlum at  h asil  edər.
O n  beşinci  i m l a  
ƏDƏBLİ  VƏ  TƏ RBİY Ə Lİ  U ŞA Q
İn s a n la   h e y v a n ın   tə f a v ü tü   y aln ız  sÖz  söyləmƏK  və 
n itq   c ə h ə tin d ə n   d ey il. 
ÇünKİ 
h ey v an   d a   in s a n  
Kİmi 
yey- 
ə r,  iç ə r,  y a ta r ,  d u r a r ,  y e riy ə r,  g əzər 
və 
y a ra n m a q d a   da

---