111
Malların təmiri və məhv etmə halları istisna olmaqla, daxildə
emal prosedurundan yalnız o halda istifadə etmək olar ki, istehsal
materiallarından istifadə edilməsinə baxmayaraq daxildə emal
proseduru altında yerləşdirilmiş malları emal məhsulları ilə
eyniləşdirmək mümkün olsun. Daxildə emal xüsusi gömrük
prosedurundan Gömrük Məcəlləsinin 173-cü maddəsi ilə müəyyən
edilmiş ekvivalent mallarla bağlı şərtlərə əməl olunduqda istifadə
olunur. Aşağıda göstərilən mallar da daxildə emal xüsusi gömrük
proseduru altında yerləşdirilə bilər:
1. sərbəst dövriyyə üçün buraxılış gömrük prosedurunun texniki
şərtlərinə uyğunluğunun təmin edilməsi məqsədi ilə emal
əməliyyatlarına məruz qalmalı olan mallar;
2. Gömrük Məcəlləsinin 172-ci maddəsində qeyd olunan adi
işləmə formalarına məruz qalmalı olan mallar.
Malların daxildə emal xüsusi gömrük proseduru altında yerləş-
dirilməsi qaydalarını müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.
Daxildə emal xüsusi gömrük prosedurunun başa çatması
müddəti- Gömrük orqanı Gömrük Məcəlləsinin 197-ci maddəsinə
müvafiq olaraq daxildə emal xüsusi gömrük prosedurunun başa
çatma müddətini müəyyənləşdirir. Bu müddət 2 (iki) ildən artıq
olmamalıdır. Bu Məcəllənin 198.1-ci maddəsində nəzərdə tutulan
müddət xarici malların daxildə emal xüsusi gömrük proseduru
altında yerləşdirildiyi tarixindən başlayır və emal əməliyyatlarının,
habelə bu prosedurun başa çatdırılması üçün tələb edilən vaxtı əhatə
edir. Şəxsin əsaslandırılmış müraciəti olduqda, gömrük orqanları
müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada
Gömrük Məcəlləsinin 198.1-ci maddəsində göstərilən müddətin
uzadılması barədə qərar qəbul edir. Malların daxildə emal xüsusi
gömrük proseduru altında yerləşdirilməsi üçün gömrük orqanlarının
verdiyi icazədə onun başlama və sona çatma müddətləri
göstərilməlidir.
Emalı davam etmək məqsədi ilə müvəqqəti təkrar ixrac Gömrük
orqanının verdiyi icazəyə uyğun olaraq daxildə emal xüsusi gömrük
proseduru altında yerləşdirilmiş mallar, yaxud onların bir hissəsi,
habelə emal edilmiş məhsullar emalı davam etmək məqsədi ilə
112
xaricdə emal xüsusi gömrük prosedurunun şərtlərinə müvafiq olaraq
gömrük ərazisindən kənara müvəqqəti təkrar ixrac edilə bilər.
Xaricdə emal xüsusi gömrük proseduru və onun əhatə dairəsi-
Xaricdə emal xüsusi gömrük proseduru altında yerləşdirilən daxili
mallar emal üçün gömrük ərazisindən müvəqqəti ixrac edilir. Bu
mallardan əldə edilən emal məhsulları müvafiq icra hakimiyyəti
orqanının müəyyən etdiyi hallarda və qaydada idxal gömrük
rüsumlarından və vergilərdən tam və ya qismən azad edilməklə
sərbəst dövriyyəyə buraxılır. Aşağıdakı daxili malların xaricdə
emalına icazə verilmir:
1. ixracı idxal gömrük rüsumlarının və vergilərin geriyə
qaytarılmasına və ya qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallarda
onlardan azad olunması ilə nəticələnə biləcək mallar;
2. təmiri üzrə əməliyyatların aparıldığı hallar istisna olmaqla,
ixracdan əvvəl son istifadə ilə əlaqədar gömrük rüsumlarından və
vergilərdən tam və ya qismən azad edilməklə sərbəst dövriyyəyə
buraxılmış mallar;
3. ixrac edilməsi ixrac üzrə gömrük ödənişlərinin geriyə
qaytarılması ilə nəticələnən mallar.
Gömrük Məcəlləsinin 201-ci və 202-ci maddələrinin əhatə
etmədiyi və advalor gömrük rüsumunun tətbiq edildiyi hallarda
idxal gömrük rüsumlarının və vergilərin məbləği gömrük
ərazisindən kənarda həyata keçirilmiş emal əməliyyatlarına çəkilən
xərclər əsasında hesablanır. Bu hesablamanın aparılması qaydasını
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir. Gömrük orqanı
müvəqqəti ixrac edilmiş malların emal olunduqdan sonra gömrük
ərazisinə təkrar idxal edilərək, sərbəst dövriyyəyə buraxılması
müddətini müəyyən edir. Bu müddət 2 (iki) ildən artıq olmamalıdır.
Mallar bu müddət ərzində təkrar idxal edildikdə, idxal gömrük
rüsumlarından və vergilərdən müvafiq icra hakimiyyəti orqanının
müəyyən etdiyi qaydada tamamilə və ya qismən azad olunurlar.
Prosedur sahibinin əsaslandırılmış müraciəti olduqda, bu müddət
növbəti 1 (bir) ilədək uzadılır. Malların xaricdə emal xüsusi gömrük
proseduru altında yerləşdirilməsi qaydalarını müvafiq icra
hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.
113
Ödənişsiz təmir edilmiş mallar xaricdə emal edilərək gömrük
ərazisinə qaytarılan malların müqavilədən irəli gələn zəmanət
öhdəlikləri, yaxud istehsal və ya material qüsurları ilə əlaqədar
gömrük ərazisindən kənarda ödənişsiz təmir edildiyi müvafiq
sənədlərlə təsdiq edildikdə, onlar idxal gömrük rüsumlarından və
vergilərdən tam azad edilir.
Standart mübadilə sistemi - Standart mübadilə sistemi
çərçivəsində idxal edilmiş məhsul (əvəzləyici məhsul), Gömrük
Məcəlləsinin 202.2 - 202.5-ci maddələrinə müvafiq olaraq emal
məhsulunu əvəz edə bilər. Gömrük orqanları standart mübadilə
sistemindən istifadəyə emal əməliyyatları qüsurlu daxili malların
təmiri ilə əlaqədar olduğu hallarda icazə verirlər. Əvəzləyici
məhsullar təmirə məruz qalan qüsurlu mallarla eyni keyfiyyətə, eyni
texniki göstəricilərə və xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturası
üzrə eyni rəqəmli koda malik olmalıdırlar. Qüsurlu mallardan
ixracdan əvvəl istifadə olunmuşdursa, əvəzləyici məhsullar da
istifadə edilmiş olmalıdırlar. Əvəzləyici məhsul qanundan irəli gələn
öhdəliklər, müqavilədən irəli gələn zəmanət öhdəlikləri, yaxud
istehsal və ya material qüsurları ilə əlaqədar olaraq ödənişsiz təmir
edilmişdirsə, gömrük orqanları Gömrük Məcəlləsinin 202.4-cü
maddəsində qeyd olunan tələbdən imtina edirlər. Emal edilmiş
məhsullara tətbiq olunması nəzərdə tutulan müddəalar əvəzləyici
məhsullara da şamil edilir.
Əvəzləyici məhsulların əvvəlcədən idxalı - Qüsurlu malların
ixrac edilməsindən əvvəl əvəzləyici məhsulların idxal edilməsinə
şəxsin müraciəti əsasında, müvafiq icra hakimiyyəti orqanının
müəyyən etdiyi qaydada icazə verilir. Bu halda şəxsdən Gömrük
Məcəlləsinin 203.2-ci maddəsində göstərilən miqdarda təminat
alınır. Bu Məcəllənin 203.1-ci maddəsində nəzərdə tutulan təminatın
miqdarı qüsurlu məhsullar bu Məcəllənin 203.3-cü maddəsinə
müvafiq olaraq ixrac edilmədiyi halda ödənilməli olan idxal gömrük
rüsumlarının və vergilərin məbləğini əhatə etməlidir. Qüsurlu
məhsullar əvəzləyici məhsulların sərbəst dövriyyəyə buraxılması
üçün verilmiş bəyannamənin gömrük orqanları tərəfindən təsdiq
edildiyi tarixdən sonrakı 2 (iki) ay müddətində ixrac edilməlidir.
Dostları ilə paylaş: |