M. M. Musayev

 

375 

VI ƏLAVƏ 

 

Azərbaycan türkcəsi-Türkiyə türkcəsi frazeoloji lüğəti 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

QISALTMALAR 

 

Açık.                          açıqlama                                                      açıklama 

b.//Bkz.                      bakın//baxın                                                 bakınız 

eşses.                          omonim                                                       eşsesli 

kar.                             qarşılığı                                                        karşılığı 

var.                             variant                                                         varyant 

 

TÜRK  

ALFABESİ 

 

AZƏRBAYCAN 

ƏLİFBASI 

Aa 

Mm 

 

Aa 

Qq  

Bb 

Nn 

 

Bb 

Ll  

Cc 

Oo 

 

Cc 

Mm 

Çç 

Öö 

 

Çç 

Nn  

Dd 

Pp 

 

Dd 

Oo 

Ee 

Rr 

 

Ee 

Öö 

Ff 

Ss 

 

Əә 

Pp 

Gg 

Şş 

 

Ff 

Rr 

Ğğ 

Tt 

 

Gg 

Ss 

Hh 

Uu 

 

Ğğ 

Şş 

Iı 

Üü 

 

Hh 

Tt 

İi 

Vv 

 

Xx 

Uu 

Jj 

Yy 

 

Iı 

Üü 

Kk 

Zz 

 

İi 

Vv 

Ll 

 

 

Jj 

Yy 

 

 

 

Kk 

Zz 

---

 

376 

 

 

Abır elәmәk: açık. Utanma duyğusu, utanç; haya etmek, utanmak, 

sıkılmak. 

Abır gözlәmәk: açık. Saygılı olmak, edeplenmek. 

Abır-hәya elәmәk (etmәk):  açık. ve var.  Utanmak, hicap duymak 

(veya etmek). 

Abır-hәyadan salmaq: Bkz. Abırdan salmaq. 

Abır vermәk: Bkz. Abrını almaq. 

Abırdan  düşmәk:  açık.  ve  var.   Rezil  kepaze  olmak,  rezil  rüsvay 

olmak; (bir işi) yüzüne gözüne bulaştırmak; sağlığını yitirip zayıflamak. 

Abırdan salmaq: açık. ve var. Rezil kepaze etmek; pişman etmek; 

tahkir etmek, aşağılamak. 

Abi-neysan  (abi-leysan)  kimi  göz  yaşı  axıtmaq  (tökmәk):  kar. 

Nisan yağmuru gibi gözyaşı dökmek. 

Abra  mindirmәk:  açık.  ve  var.  (Birine,  bir  şeye)  çeki  düzen 

vermek;  düzeltmek,  düzenlemek;  çeki  düzen  verdirmek;  düzelttirmek, 

düzenlettirmek.  

Abrı getmәk (tökülmәk): açık. ve var. Rezil olmak; aşağılanmak; 

utandırılmak; itibardan düşmek; gözden düşmek. 

Abrına  qısılmaq:  açık.  Saygılı  olmak,  utanmak,  çekinmek; 

konuşmaktan  kaçınmak,  tepkisini  göstermemek,  utancından  ağzını 

açmamak. O kötü olaydan sonra ağzını bile açmadı. 

Abrına  sataşmaq:  var.  Namusuna  dokunmak;  namusunu  ayaklar 

altına atmak.  

Abrından  keçmәk:  açık.  Utanmayı  bir  tarafa  bırakmak, 

yüzsüzleşmek. 

Abrını almaq: açık. Utandırmak, ayıplamak. 

Abrını aparmaq: açık. ve var. Canından bezdirmek; utandırmak. 

Abrını atmaq: açık. Utanmamak, yüzsüzleşmek. 

Abrını әlinә vermәk: Bkz. Abrını әtәyinә bükmәk. 

Abrını  әtәyinә  bükmәk:  açık.  ve  var.  Ayıplamak,  yüzünü 

kızartmak; utandırmak; haddini bildirmek; ağzının payını vermek. 

Abrını götürmәk (tökmәk): Bkz. Abrını aparmaq. 

Abrını göy әskiyә bükmәk: Bkz. Abrını әtәyinә bükmәk. 

Abrını gözlәmәk: Bkz. Abrına qısılmaq. 

Abrını vermәk: açık. Utandırmak. 

Ac qurd: açık ve var. Aç kurt gibi, aç gözlü, doymak bilmeyen. 

“A 

---

 

377 

Acı bağırsaq kimi uzanmaq: var. Yılan hikayesine dönmek. 

Acı göz yaşları: açık. ve var. Kanlı yaş/yaşlar dökmek. 

Acığa düşmәk: var.  İnada binmek; inadı tutmak. 

Acığa salmaq: var. İnada bindirmek. 

Acığı gәlmәk: var. Sinirine dokunmak, hoşuna gitmemek. 

Acığı soyumaq: var. Sinirleri gevşemek (veya  yatışmak). 

Acığı  tutmaq:  açık.  ve  var.  Kızmak,  öfkelenmek,  hiddetlenmek; 

Siniri oynamak/sinir olmak. 

Acığından  (hirsindәn)  boğulmaq:  açık.  Sinirinden  (hırsından) 

boğulmak. 

Acığından  (hirsindәn)  partlamaq:  açık.  Sinirinden  küplere 

binmek. 

Acığından  zәncir  çeynәmәk:  açık.  ve  var.  Sinirleri  altüst  olmak; 

sinirleri ayakta olmak. 

Acığını basmaq (yemәk): var. Sinirlerine hakim olmak. 

Acığını çıxarmaq (çıxmaq): var. Acısını çıkarmak. 

Acığını tutdurmaq: açık. var. Sinirlendirmek; sinirine dokunmak, 

sinirini bozmak. 

Acığını... <üstünә> tökmәk: var. Öfkesini almak/çıkarmak. 

Acından qarnı quruldamaq: var. Karnı zil çalmak. Acısından karnı 

gurlar, başında nergiz parlar. 

Acıq  çәkmәk:  açık.  ve  var.  Birisine  karşı  kin  beslemek  (veya 

tutmak); ıstırap çekmek. 

Acıq  vermәk:  açık.  ve  var.  Takılmak,  sataşmak;  (birine) 

huzursuzluk vermek. 

Acısını almaq (çıxarmaq): açık. ve var.  Acısını çıkarmak; öcünü 

almak. 

Acizin qәnimi: açık. Gücü acizlere yeten. 

Aclıq elan etmәk: var. Açlık grevi, ölüm orucu. 

Açaram sandığı, tökәrәm pambığı: var. Açtırma kutuyu, söyletme 

kötüyü. 

Açıb  ağartmaq.  açık.  Aydınlığa  kavuşturmak,  gün  yüzüne 

çıkarmak. 

Açıb  ortalığa  tökmәk:  açık.  ve  var.  (Birinin)  ayıp,  kusur  veya 

suçlarını  açıklamak,  söylemek,  dolayısıyla  kirli  çamaşırlarını  ortaya 

dökmek. 

Açıq alınla: kar. Alnı açık. 

Açıq qapını itәlәmәk: var. Havanda su dövmek. 

---