birinchi davr — 3- 4 yosh oralig‘ida b
о
‘lib, emotsional jihatdan
о
‘z-
о
‘zini
boshqarishning mustahkamlanishi bilan bog‘likdir;
ikkinchi davr — 4- 5 yoshni tashkil qilib, axloqiy
о
‘z-
о
‘zini boshqara olish
bilan bog‘liq;
uchinchi davr esa, shaxsiy ishchanlik va tadbirkorlik xususiyatlarini
shakllanishi bilan tavsiflanadi.
Shuning uchun ham maktabgacha yoshidagi bola shaxsini tadqiq qilish juda
murakkab jarayondir, chunki k
о
‘pgina shaxsni tadqiq qilish metodlari, katta yoshli
odamlarga m
о
‘ljallangan va bolani
о
‘z-
о
‘zini tahlil qilish imkoniyatlariga
asoslanmagan. Bundan tashqari psixodiagnostika yordamida
о
‘rganaladigan shaxs
sifatlari maktabgacha tarbiya yoshida t
о
‘liq shakllanmagan va beqarordir. Bolalar
psixodiagnostikasi ixtiyorida faqat maxsus proyektiv metodlar ya’ni bolani
yutuqqa erishish motivlari va xavotirlanish holatlarini
о
‘rganish metodlari
mavjuddir yoki shaxs sifatlarini baholashda ekspert metodlaridan foydalanish
mumkin. Bunda bolani yaxshi biladigan kattalar, tarbiyachilar, ota-onalar ekspert
sifatida maydonga chiqadilar. Faqat ana shunday tarzda bolani shaxs sifatlariga
baho bera olish imkoniyatlariga ega b
о
‘lamiz. Bizga ma’lumki, intellektual testlar
odamni aqliy faoliyatni rivojlanganlik darajasi va ularni alohida kognitiv
protsesslarini (idrok diqqat, xayol, xotira, nutq) baholashda q
о
‘llaniladi. Quyida
maktabgacha yoshdagi bolalarning bilish jarayonlari, ijodiy (kreativ) qobiliyati
hamda bolalarda faoliyatning biror sohasidagi iqtidorni aniqlash b
о
‘yicha bir qator
testlar, shuningdek ushbu yoshdagi bolalarda bilish jarayonlarini rivojlantirish
b
о
‘yicha mashg‘ulotlar hamda ota-onalar uchun maslahatlar taqdim etiladi.
Ayrim tajribalarda olingan bolalar haqida ma’lumotlarni beramiz.
Dostları ilə paylaş: |