MahirəNərimanqızı
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 41 Mövlanə dərgahından əsintilər
- Yəni qamışdan neyə gedən yol adamdan insana gedilən yola bərabərdir.
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 39 gözəli əslində yeddi xanım kimi qəbul olunmamalıdır. Burada yeddi gözəl Bəhramın bir-bir keçdiyi 7 mənəvi inkişaf qatlarının obrazlaşdırılmış nümunələridir. Onun ―Sənsiz ―rədifli qəzəlinə fikir verək. Orda deyilir: Hər gecəm oldu kədər, qüssə, fəlakət sənsiz. Hər nəfəs çəkdim hədər, getdi o saət sənsiz. Burada söhbətin nədən getdiyini anlayırsanmı? Burda ―gecə‖ sutkanın yarısı yox, insan daxili aləminin, psixoloji məqamının qaranlıq məqamını göstərir. Böyük Şeyx o məqamdan çıxa bilmir, o Sən dediyi qüvvəyə yəni İlahi məqamın astanasına qədəm qoya bilmir. Odur ki, aşiqin həyatı, hər saatı bir növ əzab-əziyyətlə keçir. Oğlum, bayaq səndən soruşdum ki, müdrik qoca harda səyahət edir. Çöllərdə gəzir cavabını verdin. Amma o çölün məhz öz daxili aləminin, sənin timsalında əksər adamların ruhi aləmi olduğunu anlamadın. Anlamadın ki, ruhun o çöl kimi boşdur. Nə yaxşı ki, o qoca kimi müdrik adamlar həmin ruhda gəzirlər və açdığı şifrələrlə oranı gözəlləşdirirlər. O qoca bilirsənmi kim idi? - Xeyr, bilmirəm. - O, Şeyx Nizami idi... www.elmler.net - Virtual İnterne t Resurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 40 40 Şagird duruxdu. Nə deyəcəyini bilmədi, sonra bütün gücünü toplayaraq: - Şeyx Nizami həqiqətən də böyük koddur... Cavabında isə ancaq müəllimin mehriban gülüşünü gördü.... www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 41 Mövlanə dərgahından əsintilər Mövlanə Cəlaləddin Rumi bəşəriyyətin təfəkkür tərzini, düşüncə parametrlərini dəyişdirən beş böyük şəxsiyyət sırasındadır. Hazırda dünyada ən çox satılan kitablar məhz, bu böyük türk şairi və filosofunundur. Hətta İngiltərədə Şekspirdən də çox mütaliə olunan Mövlanə Cəlaləddin Rumidir. Qərb alimlərindən olan M.Barresin belə bir fikri var ―Mövlanəni tanıyandan sonra Hüqo, Höte və Şekspirdə nəyin çatışmadığını dərhal anladım‖. Mövlanə insanları ayırmır onları ümumi mənəviyyat və sevgi komponentləri altında birləşməyə çağırırdı. Bu yazıda da Mövlanənin eşq fəlsəfəsinin bəzi nüanslarından və insanın yüksək psixoloji gərginlikdən, xaosdan, vakuumdan yəni boşluqlardan uzaqlaşaraq mənəvi yola qədəm qoyması və sonda ruhi rahatlıq tapması üçün Kamilliyə, Allaha doğru dəvətindən danışılacaq və bu dəvət bütün insanlar üçündür… “Gəl, gəl, hər nə olursan ol, gəl! İnancsız da, bütpərəst də olsan, gəl! www.elmler.net - Virtual İnterne t Resurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 42 42 Burası ümidsizlik dərgahı deyil, Yüz kərə pozsan da tövbəni yenə gəl Mövlanə Cəlaləddin Rumi insanı nurlu bir körpü üzərində gedən görür. Elə bir körpü ki, insan ürəyindən Allah dərgahına doğru uzanır. İnsan onu öz içində tapır və daim hərəkət edə bilir. Bu hərəkət insanın öz gəldiyi yerə yenidən qayıtmaq istəyini özündə əks etdirir. Əvvəlki yerinə yəni başlanğıc halına qayıtmaq həvəsi ―nur körpüsü‖ timsalında tam bir dövretmə prosesini xatırladır ki, bu da ―insan kainata bərabərdir‖ aksiomasını bir daha təsdiqləmiş olur. ―Axı kainat da dövr edir‖, ―Axı dünya fırlanır‖(B.Vahabzadə) Mövlanənin ―Məsnəvisi‖ndəki ilk hekayət də məhz, bunu xatırladır. Ney nə üçün həmişə ah-nalə çəkir? sualına cavab axtaran Mövlanə öz məna xəzinəsinin köməyilə bunun səbəbini açıqlayır. Vurğulayır ki, öz səltənətindən (qamışlıqdan) ayrı düşən ney ora yenidən qayıtmaqdan ötrü bu cür fəryad qoparır. Ah-nalə etməsi üçün isə onun qamış halından ney halına gəlməsi lazımdır. Sırf insan üçün nəzərdə tutulan bu rəvayətdə qamış cahil, yəni sirlərə vaqif olmayan, ney isə cilalanıb, dünyanı dərk edən kamil insanın ümumiləşdirilmiş simvoludur. Yəni qamışdan neyə gedən yol adamdan insana gedilən yola bərabərdir. Neylə qamışın arasındakı fərq isə deməyə dəyməz. Mövlanənin yaradıcılığından ana xətt kimi keçən ilahi eşq kompanenti cahildən kamil insan yaradan bir iksirdir. Mövlanəyə görə, insanın ideal mahiyyətini tapan və onun www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Elmin Nurizadə Sufizm: gizli elmlərə haqqında araşdırmalar 43 idrakında olan adam həm ―aşıq‖ həm də ―məşuqdur‖, yəni həm Allahı sevən, həm də Allahın sevdiyi bir şəxs olur. Burada Mövlanənin eşq fəlsəfəsi özünü tam olaraq əks etdirir. İdeal insan (kamil insan) bu eşqi bütün mənliyində tapan və yaşayan adamdır. Dolayısıyla insan öz canında Onu tapacaq və orada Gerçək Dostuna qovuşacaq bir varlıqdır. Aşağıdakı misralarla fikrini tamamlayır… “Hər şeyi aramadıqca bulamazsın; Ancaq bu dost başqa; Onu bulmadan arayamazsın.” (Fihi-ma fih-əşyaların təbiəti) Mövlanənin eşq fəlsəfəsi insanı fiziki aləmdən metafizik aləmə aparan bir yoldur (əvvəldə dediyimiz körpü). İnsan gövdə, ağıl və ruhun birləşməsindən ibarət bir varlıq olduğundan ondakı bu üç ünsürün əlaqədə olması məqsədəuyğun haldır. Lakin bəzi məqamlarda insanın yalnız bir komponentinə yəni gövdəyə qulluq etməsi onun ruhunu məhv etmiş olur. Ağıl ona görə insanda mövcuddur ki, bədənlə ruhun yəni maddiyyətlə mənəviyyatın arasındakı fərqi ona nümayiş etdirsin. Burada o birincinin ikinciyə keçməsi üçün zəmin yaratmış olur. Fiziki aləmdən də Metafizik aləmə keçid məhz burdan başlanır. Yazını körpü konsepsiyası ilə başladıq. Yəni insandakı insanlıq mahiyyətindən yaranıb onun ilkin çağına aparan Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|