Mamuniylar davrida ijtimoiy madaniy xayotning

Madaniy hayotning o‘ziga xos jihatlari 
Ma’muniylar davrida qadimiy an’analar bilan arab, fors, qisman hind xamda 
qadimgi yunon ilmiy-madaniy an’analari qorishuvi asosida islomiy, falsafiy va tabiiiy 
ilmlar - astronomiya, matematika, tibbiyot, kimyo, dorishunoslik, jug‘rofiya, kabilar 
rivoj topdi. Bu yerda mashhur hadisshunoslik va islom fiqhshunoslik maktablari 
shakllanib, tarixshunoslikda ham muhim asarlar vujudga keldi.
O‘sha davrda musiqa va musiqashunoslik ham keng rivoj topgan va u 
matematika ilmining tarkibiy qismi sanalgan.
Milliy madaniyatni yuksaltirishga e’tibor davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi. 
Jumladan, ona yurt madhi bu davrda shu darajaga ko‘tariladiki, zardo‘shtiylik 
eslanmay qoldi. Arab yozuvida badiiy ijodni ta'qiqlamagan holda, samoniylar oddiy 
xalq anglaydigan tilda yozgan mualliflarni to‘la qo‘llab-quvvatlanadi. Sheroz 
kutubxonasi bilan raqobat darajasida bo‘lgan ulkan kutubxonaga asos solinadi. 
Ulug‘ alloma ibn Sinoning xotirlashicha, kutubxona ko‘pxonali bo‘lib, xonalarning 
birida arab kitoblari, she’rlari, boshqasiga fiqhga oid kitob tahlangan. Shu tartibda har 
bir xonada fanning ma’lum sohasiga doir kitoblar jamlangan. 
Kitob yozishning kuchayishi, hattotlik san’atining, uni bezash, naqshlar bilan 
ko‘rkam qilish musavvirlik san’atining rivoj topishiga olib kelgan. 
Umuman bu davrda qo‘lyozmalarni ko‘chirish, tayyorlash, to‘plash madaniy 
hayotning muhim sohasiga aylangan.
Maxsus nusxa ko‘chirish bilan shug‘ullanuvchilar, husnixat sohiblari paydo 
bo‘lib, ular buyurtma yoki sotish uchun asarlardan nusxa ko‘chirish bilan 
shug‘ullanganlar. Kitobdan nusxa ko‘'chirish, kitob savdosining keng yo'lga 
qo‘yilishi hamda ma'rifat ahlini tinimsiz faoliyati tufayli Buxoro, Samarqand, Marv, 
Nishopur, Bag‘dod, Damashq singari shaharlarda katta kutubxonalar vujudga keldi. 
Bozorlarda kitob rastalari ko‘paydi, kitob savdosi, uni tarqatish bilan 
shug‘ullanuvchilar faoliyati kengaydi.
Biroq arablar keltirgan bunday ziyon O‘rta Osiyo xalqlari madaniyatini to‘liq 
halokatga 
olib 
kelolmadi. 
Asta-sekin 
qishloq ho‘jaligi, savdo-sotiq va 
hunarmandchilik tiklana boshladi. IX asrdayoq O‘rta Osiyoda madaniy hayot gullay 
boshladi. 

---