Ma`ruza №6 Ma`ruza mavzusi: Gemodinamikaning asosiy ko`rsatkichlari Qon bosimi. Yurak va tomirlarning nerv va gumoral boshqarilishi. Ma`ruza mashg’ulotining o`qitish texnologiyasi

almashinuvining mexanizmlari
Almashinuv mexanizmlarida ikki tomonlama diffuziya mexanizmi juda muxim rolni bajaradi. Kapillyarlardan va kapillyarlarga kiradigan molekulalar soni taxminan deyarli bir xil. Diffuziya tezligi organizmning umumiy almashinuv yuzasidan 60 l/minutiga yakin, yoki 85.000 l. 1 sutkada.Kapillyarlar devoridan mayda molekulalar, O₂ va SO₂ erkin utadilar. Katta molekulalar penatsitoz orqali utadilar. Almashinuvni ta`minlaydigan II mexanizm nazariyasiga binoan kapillyar arterial tomonidan fil’trlangan reabsorbtsiyalangan suyukliklar xajmi orasida dinamik muvozanat saklanadi. Bu muvozanat buzilganda tomirlar ichidagi suyuklik xajmi bilan xujayralararo suyukliklar xajmi kaytadan taksimlanadi. Bu xolat yurak va Qon tomirlar sistemasi funktsiyalariga ta`sir etishi mumkin.
Kapillyarlarda fil’tratsiya va reabsorbtsiya tezligini intensivligi kuyidagi parametrlarga bog’liq.

1. Kapillyarlardagi gidrostatik bosimga R_gk

   
   

2. Tukimalarni gidrostatik bosimiga R_gt

   
   

3. Kapillyarlarda plazmaning onkotik bosimiga R_ok

   
   

4. Tukima suyukligini onkotik bosimiga R_ot

   
   

Bujarayonlarniuzaromunosabatinibilishfil’tratsiyavareabsorbtsiyanikapillyarlardaoshishvakamayishmexanizmlarinitushunishgayordamberadi. Buorganizmnixarxilxolatlarigabog’liq.Masalanfil’tratsiyanioshishi.A/Boshganda, muskullarishlaganda, rezistivtomirlarlarkengaygan, Qonxajmiko’payganda, venozbosimoshganda, R_OKpasayganda, kapillyarlarnio’tkazuvchanligioshganda.Reabsorbtsiyaoshishi.A/Bpasayganda, Qonyukotganda, R_OPoshganda, rezistivtomirlartorayganda.

Interstitsialbushlikkamchuzilganlikgaegabulganiuchunsuyukliktukimadakupyigilmaydi, yigilgandaxamlimfatiktomirorqalitezchikariladi. SHupaytdabushlikdanoqsilxamchikariladi, buningnatijasiR_OTkamayadivafil’tratsiyakamayadi. Tomirlarichidagisuyuklikxajmibilantukimaarosuyuklikmuvozanatisaklanadi.