Mashina detallari uchun zagotovka turlari va

Keltirish (moslashtirish) usuli
bilan yig‘ish zarur bo‘lgan o‘lchamlarni 
arralab jilvirlash bilan, sheverlash va shunga o‘xshash, hamda shuningdek yig‘ish 
zanjiriga kiritiluvchi maxsus detalni qo‘llab, ta‘minlash imkonini beradi. Shuningdek 
zarur bo‘lgan oldingi holdagi tirqish 3 vtulkani (3.14, b-rasm) yon yuzasiga 
qo‘shimcha ishlov berish (moslashtirish) bilan ta‘minlash mumkin. Berilgan 
o‘lchamga erishishning bunday usuli yakka va mayda seriyali ishlab chiqarishlarda 
qo‘llaniladi. 

---

Yig‘ish usulini tanlash ishlab chiqarishni turiga bog‘liq va o‘lchamlar zanjirlari 
yordamida tahlil qilinadi. To‘la o‘zaroalmashinuvchanlik usulini odatdagidek kalta va 
sodda zanjirlar uchun qo‘llaniladi. Boshqa hollarda to‘lamas o‘zaroalmashinuv usulini 
qo‘llash qulay hisoblanadi. 
Har bir qabul qilingan usulni iqtisodiy tomonda turib zaruriy tahlil qilish kerak. 
Berkituvchi zveno aniqligini oshirishning uch yo‘li: 
Har bir zvenoning aniqligini oshirish bilan berkituvchi zveno taqsimot maydoni 
W
ni qisqartirish. 
O‘lchamlar zanjirlarining tashkil etuvchi zvenolarining sonini (m) kamaytirish 
yo‘li bilan. 
Har bir tashkil etuvchi zvenoning uzatma nisbati - 
Аi
Ао


miqdorini kamaytirish 
yo‘li bilan. 
Sanab chiqilgan hamma yo‘llarni qo‘llash eng yuqori iqtisodiy samaradorlikni 
beradi. 
 
3.4.7-§. O‘lchamlik zanjirlarni hisoblash tartibi 
1. Qismning berilgan chizmasi bo‘yicha uning berkituvchi zvenosini aniqlash. 
2. Tashkil etuvchi zvenolarni aniqlash. 
3. Zanjir eskizi va sxemasini tuzish. 
4. Berkituvchi zveno qo‘yimini belgilash. 
5. Texnologik amallarni va zanjirni tashkil etuvchi zvenolarning qo‘yimini 
belgilash. 
6. Uzatma nisbatini aniqlash. 
7. Zanjir tenglamasini tuzish. 
8. Berkituvchi zveno o‘lchamining nominal qiymatini aniqlash. 
9. Zanjir tashkil etuvchi zvenolar qo‘yimlari maydonlari o‘rtasining 
koordinatalari 
i
c
A
E
ni aniqlash. 
10. Berkituvchi zveno o‘lchamining taqsimlanish maydoni o‘rtasining 
koordinatasi 
0
A
E
c
ni aniqlash. 

---

11. Berkituvchi zveno o‘lchami taqsimlanish maydonining yarmi 

ni aniqlash. 
12. Aniqlikka erishish usulini topish. 
13. Кompensatsiyalash miqdori va usulini aniqlash. 
14. Кompensatsiyalash jarayonida berkituvchi zveno og‘ish maydoni o‘rtasining 
koordinatasi 
k

ni aniqlash. 
15. Кompensator o‘lchamlarining YuCh va QCh og‘ishlarini aniqlash. 
16. Zanjir tashkil etuvchi zvenolar o‘lchamlari va ruxsat etilgan og‘ish 
chegaralarini belgilash [3] da batafsil bayon etilgan.