Av = Vich + Vm
Tadbirkorlik kapitalining tovarlar tayor bo`lgan davrgacha joylashgan vaqti ishlab chiqarish vaqtini, ishlab chiqarish vositalari sotib olish va tayor tovarlarni sotish uchun ketgan vaqt muomala vaqtini tashkil etadi.
Muomala vaqtining davomiyligini belgilab beruvchi omillar:
- Transport, aloqa va kommunikatsiya tizimining rivojlanish holati;
- Tovarlar va resurslar bozorining rivojlanish darajasi;
- Bozor infratuzilmasining holati;
- Xo`jalik aloqalarining mavjud tizimi.
Ishlab chiqarish davomiyligini belgilab beruvchi omillar:
- Ishlab chiqariladigan mahsulot turi va iste`mol qilinish xususiyatlari;
- Ishlab chiqarish texnologiyasi va uning texnikaviy qurollanish darajasi;
- Qo`llaniladigan mehnatning miqdori va uning unumdorligi;
- Ishlab chiqarishning tabiiy va iqlim sharoitlari.
Asosiy kapitalni takror ishlab chiqarish jarayonlari:
- Asosiy kapitalni moliyaviy ta`minlash uchun investitsion resurslarni vujudga keltirish;
- Asosiy kapitalni samarali taqsimlash va ulardan iqtisodiy faoliyatda foydalanish.
- Asosiy kapital eskirishi va amartizatsiya jarayonini hisobga olish;
- Asosiy kapitalni jismoniy shaklda qayta tiklash (kapital ta`mirlash yoki yangilash).
Foydalanish natijasida
Jismoniy eskirish
Harakatsiz turish natijasida tabiiy kuchlar ta`sirida
Asosiy kapitalni eskirishi
Qiymat (narx) jixatida
Ma`naviy eskirish
Unumdorligi bo`yicha
Amortizatsiya – asosiy kapital eskirib borishiga qarab, uning qiymatining ishlab chiqarilayotgan mahsulot (xizmat) ga o`tkazilishi va asosiy kapitalni qayta tiklash maqsadida jamg`arilib borish jarayonini anglatadi.
Amartizatsiya ajratmalari mablag`laridan ikki maqsadda foydalaniladi:
- Asosiy kapitalni to`liq qoplash, ya`ni qayta tiklash maqsadida;
- Asosiy kapitalni qisman tiklash ya`ni kapital ta`mirlash maqsadida.
Dostları ilə paylaş: | 
