18
Burada 1, 2, 3 qiymətləri meyarlar üzrə uyğun olaraq zəif, orta və yaxşı nəticələri
göstərir. Ümumi qiyməti çıxarmaq üçün isə intervaldan istifadə etmək daha məqsə-
dəuyğundur; məsələn: 3–5 arası “Zəif”, 6–7 arası “Orta”, 8–9 arası isə “Yaxşı”.
Fərdi özünüqiymətləndirmə. Şagirdlər hər tədris vahidinin sonunda dərslikdə
verilmiş “Özümüzü yoxlayaq” səhifəsindəki tapşırıqları yerinə yetirir. Bu, müəlli-
min şagirdlərə düzgün istiqamət göstərməsi üçün bir vasitədir. Formativ qiymət-
ləndirmə məqsədilə müəllim müəyyən meyarlar əsasında müxtəlif özünüqiymətlən-
dirmə formalarını da tərtib edə bilər.
Qrup diskussiyaları üçün özünüqiymətləndirmə. Şagirdlər qruplar şəklində işləyər-
kən dərsin sonunda müəllim tərəfindən onlara öz işlərini qiymətləndirmək üçün
vaxt verilir.
№ Meyarlar Həmiş
ə
Adətən Bəzən Heç
vaxt
1. Diskussiyaya
başlamazdan əvvəl biz tapşırığı
dəqiqləşdiririk
2. Biz
verilmiş tapşırıqdan yayınmırıq
3. Müzakirədə hamı iştirak edir
4. Cavab
verməzdən əvvəl həmsöhbətimizi dinləyirik
5. Hansısa nəticəyə gəlməzdən əvvəl müəyyən
mülahizələr söyləyirik
6. Diskussiyanın sonunda vahid rəyə gəlirik
7. Söylənilən bütün yaxşı fikirləri birimiz qeydə alır
Qrup və cütlərin fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi.
Şagirdləri qiymətləndirmək üçün müəllim meyarlar üzrə qrup qiymətləndirməsini
həyata keçirə bilər. Qiymətləndirmə ballarını ulduzlardan, müxtəlif işarələrdən,
simvollardan (smayliklərdən) istifadə etməklə göstərmək olar. Nəticədə isə hər
qrupun topladığı ulduz, simvol (smayliklər) sayılır.
Qrupun
№-si
Əməkdaşlıq Dinləmə Nizam-
intizam
Çıxış edən qrupun
təqdimatına edilən
əlavə və düzəlişlər
İşin düzgün yerinə
yetirilməsi və
tamamlanması
Ümumi
nəticə
I
II
III
IV
Şagirdləri cütlərə ayırdıqdan sonra onların işini qiymətləndirmək üçün cədvəl təq-
dim edilir (vaxt məhdudiyyəti olduqda müəllim bir neçə cütlüyü dinləyir, qalanla-
rın isə iş vərəqlərini yığıb sonra qiymətləndirir).
Cütlər üzrə işləyən
şagirdlərin adı
Meyarlar
Əməkdaşlıq Dinləmə Nizam-
intizam
Tapşırığın
düzgünlüyü
Tapşırığın
çətinliyi
İşin
tamlığı
Ümumi
nəticə
Anar
və Lalə
Alpay və Nigar
3. Yekun (summativ) qiymətləndirmə. Summativ qiymətləndirmə kiçik və böyük
summativ qiymətləndirmədən ibarətdir.
Kiçik və böyük summativ qiymətləndirmə təlim prosesində müəyyən mərhələlərə
(bəhs və ya bölmənin, yarımilin sonunda) yekun vurmaqla, müvafiq məzmun
19
standartlarına uyğun qiymətləndirmə standartları əsasında hazırlanmış vasitələrlə
şagirdin nailiyyət səviyyəsini ölçmək məqsədilə aparılır.
Summativ qiymətləndirmənin nəticələri keçirildiyi tarixdə sinif jurnalında qeyd olunur.
Summativ qiymətləndirmədə aşağıdakı üsul və vasitələrdən istifadə etmək tövsiyə
olunur:
Üsullar
Vasitələr
Yoxlama yazı işləri Yoxlama
yazı işləri üzrə qeydiyyat vərəqi
Layihə
Şagirdlərin təqdimatı və müəllim tərəfindən müəyyən edilmiş meyar
cədvəli
Şifahi sorğu
Şifahi sorğu üzrə qeydiyyat vərəqi
Test Test
tapşırıqları
Tapşırıqvermə Tapşırıq, çalışma və laboratoriya
işləri
Yaradıcılıq və əl işləri
Fənlərə müvafiq olaraq rəsmlər, hazırlanan məmulatlar və digər əl
işləri
Metodik vəsaitdə orta məktəblərdə qiymətləndirmə qaydalarına əsasən hər tədris
vahidinin sonunda kiçik, hər yarımilin sonunda isə böyük summativ qiymətləndirmə
vasitələrinin nümunələri verilmişdir. Təqdim olunan nümunələr tədris vahidləri və
yarımillər ərzində reallaşdırılması nəzərdə tutulan bacarıqların qiymətləndirilməsi
üçün nəzərdə tutulur. Müəllim bu nümunələr əsasında öz variantlarını da hazırlaya
bilər. Şagirdlərin summativ qiymətləndirməyə hazırlıq məqsədi ilə dərslikdə hər təd-
ris vahidinin sonunda “Özümüzü yoxlayaq” adı ilə tapşırıqlar verilmişdir. Bu tapşı-
rıqlar summativ qiymətləndirmədən əvvəlki dərsdə yerinə yetirilə bilər.
Toplum halında qiymətləndirmə (portfolio)
Toplum halında qiymətləndirmə şagirdlərin bilik və bacarıqlarını ən obyektiv şəkil-
də qiymətləndirməyə imkan verir. Lakin bu üsul digər qiymətləndirmə formalarına
nisbətən mürəkkəb olduğu üçün daha çox səy tələb edir. Bunun üçün hər şagirdə
bir qovluq ayrılır. Qiymətləndiriləcək işlər müəllim və ya şagirdin özü tərəfindən
bu qovluğun içinə yığılır. Bu materiallar dərsin mövzuları üzrə çalışma və tapşırıq-
lardan, müxtəlif testlərdən, layihələrdən, tədqiqat işlərindən, ev tapşırıqlarından,
özünüqiymətləndirmə formalarından, dərsdənkənar praktik tapşırıqlardan və s.-dən
ibarət ola bilər.
İnformatika dərslərində portfolioların başqa bir formasından – elektron portfoli-
olardan da geniş istifadə edilməsi tövsiyə olunur. Bunun üçün hər bir şagird üçün
kompyuterdə öz adı ilə qovluq yaradılır və kompyuterdə icra etdiyi bütün işlər ora
yerləşdirilir. Bu portfolionun ən üstün cəhəti ondadır ki, şagird istədiyi zaman onun
surətini şəxsi fləş-yaddaşına yazıb evdə işini davam etdirsə, yaxud valideynlərinə
göstərə bilər.