Microsoft Word Az tarixi imtahan 50 cavab az docx
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
təxəllüsü ilə bir çox bədii əsərlər yazmışdır. Realist ədəbi cərəyana smayıl bəy Qutqaşınlı da daxil idi Qutqaşınlı fransız dilində yazılmış “Rəşid bəy və Səadət xanım” povestinin müəllifidir. Azərbaycan satirik poeziyasının görkəmli nümayəndəsi Qasım bəy Zakir (1786-1857) olmuşdur. XIX yüzillikdə Azərbaycan mədəniyyətinin ən böyük nümayəndəsi heç şübhəsiz ki, maarifçi-demokrat, görkəmli ictimai xadim, Azərbaycan realist ədəbiyyatının əsasını qoymuş Mirzə Fətəli Axundov (1812-1878) olmuşdur. M.F.Axundov Azərbaycan ədəbiyyatında dramaturgiyanın əsasını qoymuşdur. 50-ci illərdə yazdığı dram əsərlərlərini o dövrün güzgüsü adlandırmaq olar.
tətbiqi incəsənəti, memarlığı inkişaf edir, teatr sənəti sahəsində ilk addımlar atılırdı. Bu dövrdə aşıq sənət ilə sıx bağlı olan musiqili folklor xeyli inkişaf etdi, aşıq dəstələrinin çıxışları kütlələr arasında böyük rəğbətlə qarşılanırdı. Azərbaycanın gözəl güçəsi Qarabağ xanəndələr məskəni idi. Azərbaycanda ilk teatr tamaşalarının qoyulmasıda bu dövrdə olmuşdur. Şuşa, Lənkəran və Şamaxı şəhərlərində teatr tamaşaları qoyulurdu.
Təsviri incəsənət sahəsində realist ənənələr inkişaf edirdi. Bu ənənələr görkəmli rəssam Mirzə Qədim rəvananının yaradıcılığında öz parlaq əksini tapmışdır. Azərbaycan tətbiqi sənətinin ən gözəl nümunələri ölkənin bir çox yerində geniş inkişaf etmiş xalçaçılığda, tikmələrdə, təkalduzçuluqda, zərgərlikdə öz əksini tapmışdır. Memarlıq sənəti sahəsində də görkəmli nailiyyətlər əldə edilmişdir. Bu dövrdə Şamaxı şə hərinin bərpasına başlanmış, bəzi inzibati, yeni tipli yaşayış binaları tikilmişdir.
46. XIX əsrin 60-70-ci illərində Şimali Azərbaycanda burjua islahatlarının keçirilməsi 1870-ci il kəndli islahatı.1861-ci ildə Rusiyada kəndli islahatı keçirilmlş və təhkimçilik hüququ ləğv edilmişdi. Çar hökuməti XIX əsrin 60-cı illərinin əvvəllərində Ş imali Azərbaycanda kəndli islahatının keçirilməsinə hazırlıq görməyə başladı. Rusiya hökuməti nəhayət 1870-ci il mayən 14-də Azərbaycanən sahibkar kəndində islahat keçirilməsini nəzərdə tutan Əsasnaməni təsdiq etdi. Əsasnamədə kəndlilərə azadlıq verilməsi, torpaq, vergi və mükəlləfiyyət məsələlərinə toxunulmuşdu. Əsasnamə ilə Azərbaycanın sahibkar kəndlilərinin feodal asılılq münasibətlərinə son qoyulması və onlara azadlıq verilməsi elan edilirdi. Əsasnaməyə görə kəndlinin istifadəsində olan torpaq və əkin sahələri, meyvə, tut, üzüm bağları onun pay torpağı elan edilirdi və həmin pay torpağı kəndlinin daimi istifadəsinə verilirdi.Kəndli öz pay torpağını hissə- hissə və ya bütöv şəkildə sahibkarla qarşılıqlı razılığa əsasən satın ala bilərdi,ancaq satın alınacaq torpaqlar bir ev və ya kəndli ailəsi üçün 15 desyatindən çox ola bilməzdi. Satınalma zamanı kəndliyə dövlət tərəfindən heç bir yardım göstərilmirdi.Sahibkar kəndlilərinin satın alacaqları torpaqların qiymətləri çox yüksək müəyyən edilmişdi və bütövlükdə Rusiyadakından 7,7 dəfə baha idi. Üstəlik dövlət də “ödənc” əməliyyatının həyata keçirilməsinə heç bir maddi yardım göstərmirdi. Rusiyada torpağın satın alınması həmdə məcburi idi. 1870-ci il kəndli islahatı Azərbaycanın sahibkar kəndlisini torpaq mülkiyyətçisinə çevirmək əvəzinə, onların yalnız torpaqdan daimi istifadə hüququnu qanuni şəklə salmışdı. 1870-ci ildən 1912-ci ilədək Şimali Azərbaycanın çox az – çəmi 40 sahibkar kəndində 2 min desyatin torpaq sahəsi kəndlilər tərəfindən satın alınmışdı.Buna görə də sahibkar kəndliləri 1912-ci il aqrar islahatına qədər öz pay torpaqlarının mülkiyyətçisinə çevrilə bilmədiklərindən uzun müddət “müvəqqəti mükəlləfiyyətli” hesab edilmişdilər. Biyar mükəlləfiyyəti 1870-ci il islahatına görə ləğv edilmişdi.Biyar hər desyatin pay torpağına görə otuz qəpik pulla əvəz olunurdu.1870-ci il islahatı kəvddə kapitalist münasibətlərinin inkişafına müəyyən yol açmışdı.
məhkəmə islahatına görə silki məhkəmə ləğv edilir,bütün zümrələr üçün eyni olan ümumi məhkəmə yaradılırdı.Məhkəmə islahatı Şimali Azərbaycanda guya əhalinin “ictimai şüur baxımından geri qalması” bəhanəsi ilə bir qədər gec və ləng həyata keçirildi. Bu zaman Rusiyadan fərqli olaraq 22 noyabr 1866-cı il Nizamnaməsi əsas götürüldü. Nizamnaməyə görə Azərbaycanda məhkəmədə andlı iclasçıların iştirakı nəzərdə tutulmamışdı. Məhkəmə hakimləri seçki yolu ilə seçilmir, yalnız Qafqaz canişininin təqdimatı əsasında təyin edilirdilər. Hakim vəzifəsinə bir qayda olaraq azərbaycanlılar təyin edilmirdilər. Azərbaycanlı yalnız hakimin müavini vəzifəsini tuta bilərdi. Məhkəmə yalnız rus dilində aparıldığından iclaslarda tərçüməçi iştirak edirdi.Quberniyalarda yaradılan dairə məhkəmələri Şimali Azərbaycanda ən ali məhkəmə distansiyası olub, Tiflis Məhkəmə Palatasına tabe idi. Barışıq məhkəməsi isə bir pillə aşağı məhkəmə orqanı hesab olunurdu. Qafqaz canişini tərəfindən təyin olunan barışıq hakimləri mülki işlərə, şəxsi münaqişələrə və xırda cinayət işlərinə baxırdılar.
Şə hər islahatı.XIX əsrin 60-70-cı illərində həyata keçirilən burjua islahatlarından biri də şəhər islahatı idi. 16 iyun 1870-ci ildə Rusiyada şəhər idarə orqanlarının təşkili haqqında Əsasnamə qəbul edildi. XIX əsrin 70-ci illərində Şimali Azərbaycanda şəhər statusuna malik olan 10 şəhər var idi. Şəhərlərimizdə ictimai idarə sistemi mövcud olmayıb, şəhər təsərrüfatı tamamilə polis idarəsinin ixtiyarında idi. Çar höküməti 1870- ci il Əsasnaməsini Azərbaycan şəhərlərinə tətbiq etməyə tələsmirdi.70-ci il Şəhər Ə sasnaməsi ilk dəfə 1878-ci ildə yalnız Bakı şəhərində tətbiq edildi. Əvvəlcə 6-9 dekabr 1877-ci ildə əmlak senzi əsasında Bakı Şəhər Dumasına seçkilər keçirildi. Şəhər ə halisi ödədiyi verginin miqdarına uyğun olaraq üç qrupa bölündü və hər qrup Dumaya 24 qlasnı-deputat (üzv) seçə bilərdi. Şəhərin əsil sahibi olan Azərbaycan əhalisindən seçilən deputatların sayı xristian qlasnıların sayından çox ola bilməzdi. Əsasnaməyə uyğun olaraq şəhərin aşağıdakı ictimai idarə orqanları yaradılmışdı: 1. Şəhər Duması, 2.
Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|