Microsoft Word biznesin mu?Ssis?Nin qiymetlendirilmesi
Yüklə 0,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- P/EBT
40 • qiymət/aktivlərin balans dəyəri ; • qiymət/aktivlərin xalis dəyəri . An multiplikatorlarının seçimi konkret vəziyyətdən asılıdır. Bura aşağıdakılar daxildir: - P/R (qiymət/ümumi gəlirlər) – Qiymətləndirilən və müqayisə olunan şirkətlər xidmət sferasında oxşar əməliyyat gəlirlərinə malik olduqda tətbiq edlir. - P/EBT (qiymət/vergitutmaya qədərki mənfəət) – Oxşar vergi şə rtlərinə malik olan şirkətlərin müqayisəsi üçün daha məqbuldur. - P/E (qiymət/pul axını) –Amortizasiya ilə müqayisədə nisbətən az gəlirə malik şirkət üçün daha münasib sayılır. - P/BV (qiymət/xüsusi kapitalın balans dəyəri) - Balansında aktivlərin əhəmiyyətli kəmiyyətinə malik olan şirkətlərdə daha çox tətbiq edilir. Eləcə də balans dəyəri göstəriciləri və şirkət tərəfindən yaradılan gəlir arasında dayanıqlı əlaqə olduqda istifadə olunur. Qiymətin müəyyən edilməsi üçün “qiymət/mənfəət” və “qiymət/pul axını” multiplikatorlarından istifadə etmək daha məqbuldur. Bu isə qiymətləndirilən müəssisə və analoq müəssisələr üzrə zəruri informasiyanın mövcudluğu ilə şərtlənir. Qiymətləndirmə təcrübəsində obyektiv məlumatlar almaq üçün eyni vaxtda bir neçə multiplikator tətbiq edilir. Sövdələşmələr metodu –kapital bazarı metodunun xüsusi halıdır. O, analoq şirkətlərin səhm nəzarət paketlərinin alqı- satqı qiymətlərinin öyrənilməsinə əsaslanır. Metodun əsasında maliyyə təhlili və proqnozlaşdırma köməyilə multiplikatorların müəyyən edilməsi dayanır. Sövdələşmələr (satış) metodu - kapital bazarı metodundan onunla fərqlənir ki, o, nəzarət səhm paketinin dəyərini müəyyən edir ki, bu da müəssisəni tam idarə etməyə imkan verir. Kapital bazarı metodu nəzarət paketi səviyyəsində müəssisənin dəyərini müəyyən edir. 41 Metodun istifadəsi zamanı müəssisənin multiplikatorların köməyilə alınmış dəyərinə, qeyri-əməliyyat aktivlərinə, ölkə riskinə və xüsusi vəsaitlərin artıqlığına (çatışmazlıqlarına) görə düzəlişlər etmək lazımdır. 1) Nəzarət səhm paketinin (bütövlükdə müəssisənin) dəyəri aşağıdakı metodlarla müəyyən edilir : - sövdələşmə metodu; - diskontlaşdırılmış pul axınları metodu; - nəzarət paketinə görə mükafat əlavə etməklə (30-40%) kapital bazarı metodu; - aktivlərin yığılması metodu. 2) Açıq Səhmdar Cəmiyyətləri üçün nəzarət səhm paketinin (və ya bir səhmin) dəyəri. Kapital bazarı metodu ilə müəyyən edilir. Eyni zamanda sövdələşmə metodundan, aktivlərin yığılması metodundan, diskontlaşdırılmış pul axını metodundan istifadə etmək olar. Bu zaman nəzarət paketinə güzəşt (20-25%) edilməlidir. 3) Qapalı Səhmdar Cəmiyyətləri üçün nəzarət səhm paketinin dəyəri və ya açıq fond bazarlarında səhmləri satılmayan digər müəssisələrin nəzarətsiz payı. 4) Qapalı səhmdar cəmiyyətlər yaxud səhmləri açıq fond bazarlarında satınalınmayan digər müəssisələrin nəzarətsiz paylarıüçün nəzarət səhm paketinin (yaxud bir səhmin) dəyəri müəssisənin aktivlərinin aşağı likvidliyinə görə güzəştlər (30- 40%) çıxılmaqla kapital bazarı metodu ilə, eləcə də səhm paketinin nəzarət xarakterinə görə güzəştlərlə aktivlərin toplanması, sövdələşmə və pul axınlarının diskontlaşdırılması metodu ilə müəyyən edilir. 42 Mövzu 7. Biznesin (müəssisənin) qiymətləndirilməsində diskontlaşdırılımış pul axınları (DPA) metodu. Plan: 1. Müəssisənin pul axınlarının diskontlaşdırılması metodu ilə qiymətləndirilməsi mərhələləri. 2. Pul axınının modelinin seçilməsi. 3. Kapital aktivlərinin qiymətləndirilməsi modeli. Diskontlaşdırılmış pul axınları metodu (DPA) – bu metod gəlirlərin kapitallaşdırılmış dəyərinin müəyyən edilməsi metodu olub, bu zaman ardıcıl olaraq hər bir gəlir və ya gəlirlər qrupu öz diskontlaşdırma dərəcələri ilə onların cari dəyər məbləğinə bərabər kəmiyyətə gətirilirlər. Bu metodu həm də ardıcıl diskontlaşdırma metodu adlandırmaq olar. Diskontlaşdırılmış pul axınları metoduna uyğun olaraq müəssisənin dəyərini müəyyən edərkən qiymətləndirici 2 məsələni həll etməlidir: 1. Daxilolmaların strukturu, kəmiyyəti, vaxtı və tezliyi baximindan gələcək pul gəlirləri axınlarını təhlil etmək və proqnozlaşdırmaq; 2. Onlar üzrə diskontlaşdırılması zəruri olan dərəcələri müəyyən etmək. DPA metodu aşağıdakı hallarda istifadə edilir: - Gələcək pul gəlirləri səviyyəsinin cari səviyyədən ə həmiyyətli dərəcədə fərqlənməsi gözlənildikdə; - Daşınmaz əmlakdan cari pul axınlarını əsaslandırılmış şə kildə qiymətləndirmək mümkün olduqda; - Əgər obyekt tikilirsə və ya yeni tikildikdə; - Əgər müəssisə özündə iri çoxfunksiyalı kommersiya obyektini ehtiva edirsə; - Gəlir və xərc axınları mövsümi xarakterə malik olduqda. 43 Bu metod mehmanxana, gəmi və s. tipli böyük kommersiya obyektləri üçün istifadə edilir və dürüst nəticələr verir. Diskontlaşdırılmış pul axınları metodu nəzəri baxımından investisiya layihələrinin işlənib hazırlanmasında və qiymətləndirilməsində optimal metod sayılır. Lakin bu metod çox əməktutumludur. Müəssisənin DPA metodu ilə qiymətləndirilməsinin əsas mərhələləri aşağıdakılardır: • Pul axınları modelinin seçimi; • Proqnoz dövrünün uzunluğunun müəyyən edilməsi; • Reallaşdırmadan ümumi gəlirin retrospektiv təhlili və proqnozu; • Gəlirlərin təhlili və proqnozu; • İnvestisiyanın təhlili və proqnozu; • Proqnoz dövrün hər bir ili üçün pul axını kəmiyyətinin hesablanması; • Diskont dərəcəsinin müəyyən edilməsi; • Postproqnoz (qalıq) dövründə dəyər kəmiyyətinin hesablanması; • Gələcək pul axınlarının cari dəyərinin və postproqnoz (qalıq) dövründə dəyərinin hesablanması; • Yekun düzəlişlərin aparılması. Biznesin qiymətləndirilməsi zamanı pul axınlarının 2 modelindən biri tətbiq oluna bilər: • Xüsusi kapital üçün pul axını; • Sərmayə edilən bütün kapital üçün pul axınları. Xüsusi kapital üçün pul axını aşağıdakı kimi hesablanır: Yüklə 0,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|