ii
Sığortaçının Regress Hüququ
Sigortacının Rücu Hakkı
Doç. Dr. Mustafa ÇEKER
160
Doç. Dr. Mustafa ÇEKER
İnsan Hüquqlarından Biri Olan Mülkiyyət
Hüququ, İcra Hakimiyyəti T ərəfindən
Məhdudlaşdırılması Üsulu və Avropa İnsan
Hüquqları Məhkəməsinin Yanaşması
Bir İnsan Hakkı Olarak Mülkiyet Hakkı,
İdare T arafından Sınırlandırılması Rejimi ve
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin
Yaklaşımı
Doç. Dr. Yüce l OĞURLU
177
Doç. Dr. Yüce l OĞURLU
Bazar İqtısadiyyatı, Xüsusi Hüquq və
İqtisadi T ənzimləmə
Serbest Piyasa, Özel Hukuk ve
Ekonomik Düzenleme
Dr. Mahmud BAGERİ
197
Dr. Mahmud BAGERİ
Mülkiyyət Haqqında Əsas Yanaşmalar və
T ürkiyə Konstitusiyasında Mülkiyyət
Mülkiyet Konusundaki T emel Yaklaşımlar
ve T ürk Anayasasında Mülkiyet
Doç. Dr. Nihat BULUT
233
Doç. Dr. Nihat BULUT
T ürkiyədə Marka Hüququnun
İnkişafı və Bugünü
T ürkiye’de Marka Hukukunun
Gelişimi ve Bugünü
Doç. Dr. Ayşe Tülün YÜRÜK
245
Doç. Dr. Ayşe Tülün YÜRÜK
Əqli və Sənaye Mülkiyyəti Obyektlərinin
Hüquqi Mühafizə Dairəsinin Genişlənməsi
və Bunun Dövlətin Hüquq Siyasəti
Baxımından T əhlili
Fikri ve Sınai Hukukun Koruma Alanının
Genişlemesi ve Ülke Hukuk Politikası
Açısından Değerlendirmeler
Doç. Dr. Te kin MEMİŞ
258
Doç. Dr. Te kin MEMİŞ
Səhmdar Cəmiyyətlərdə Daxili Nəzarət
Mexanizminin T əşkilati İdarəetmədə Rolu
Anonim Şirketlerde İç Denetim Yapısının
Kurumsal Yönetime Katkısı
Yrd. Doç. Dr. Me hme t Fahre ttin ÖNDER
272
Yrd. Doç. Dr. Me hme t Fahre ttin ÖNDER
İxtilafların Mülki Prosessual İcraata
Alternativ Olan Metodlarla Həll Edilməsi
Uyuşmazlığın Medeni Yargıya Alternatif
Yöntemlerle Çözümlenmesi
Yrd. Doç. Dr. İbrahim ÖZBAY
289
Yrd. Doç. Dr. İbrahim ÖZBAY
İqtisadi Böhran İçərisində Olan
Müəssisələrin Xilas Edilməsi
Zor Durumdaki İşletmelerin
Kurtarılması
Yrd. Doç. Dr. İbrahim ERCAN
301
Yrd. Doç. Dr. İbrahim ERCAN
Haqsız Rəqabətə Dair İsveçrə, Almaniya və
Avropa İttifaqı Hüququndaki Yeniliklər və
T ürkiyə Haqsız Rəqabət Hüququ
İsviçre, Alman ve Avrupa Birliği Hukukunda
Haksız Rekabetle İlgili Gelişmeler ve Türk
Haksız Rekabet Hukuku
Yrd. Doç. Dr. Ne vval OKAN
332
Yrd. Doç. Dr. Ne vval OKAN
iii
Azərbaycan Arbitraj Hüquq Sistemi ve
Problemləri
Azerbaycan T ahkim Hukuku Sistemi ve
Problemleri
Dr. Hakan ACAR
348
Dr. Hakan ACAR
Azərbaycan Mülki Prosessual Hüququnda
Qəti Dəlil Növü Olaraq Etiraf
Azerbaycan Medeni Yargılama Hukuku’nda
Kesin Delil Nevi Olaraq İkrar
Dr. Sərvər SÜLEYMANOV
360
Dr. Sərvər SÜLEYMANOV
Müqavilənin Bağlanılması Mərhələsində
Həyata Keçirilən Müzakirələrdən Meydana
Gələn Məsuliyyət və Mövzunun Almaniya
Hüququndakı Yeri
Sözleşme Görüşmelerinden Doğan
Sorumluluk ve Konunun Alman
Hukukunda Düzenlenişi
Me ral GÜRBÜZ
369
Araş. Gör. Me ral GÜRBÜZ
İctimai Əmlakda
Mülkiyyət Problemi
Kamu Mallarında
Mülkiyet Sorunu
Şe rife YILDIZ
384
Araş.Gör. Şerife YILDIZ
T icari (İqtisadi) Məhkəmə Prosesi
T icari Yargı
Mübariz YOLÇİYEV
397
Mübariz YOLÇİYEV
Azerbaycan’da Çevre Sorunları ve Çevre Hukuku
Musa KULAKLIKAYA, Dr. Eyüp ZENGİN
422
Qаzахıstаn Rеspublikаsının Mülki - Prоsеssuаl Qаnunvеriciliyin Bir Nеçə Məsələləri Bаrədə
Hese npaşa GÜLPAŞAYEV
436
Аzərbаycаn Rеspublikаsındа Əcnəbilərin Hüquqi Vəziyyəti və Хаrici İnvеstisiyаlаrın Qоrunmаsı
Dr. Fuаd HÜSЕYNОV
441
Mülki Prоsеssuаl Qаnunvеr iciliyin T əkmilləşdirilməsinin Bəzi Məsələləri
Dos. Mаhir TАĞIYЕV
447
1
ĐTĐRĐLMĐŞ Ş ANS , YOXS A S ƏBƏBĐN
OLMAMAS I? S ƏBƏBLĐ Ə LAQƏNĐN
TAM MƏNADA QURULA BĐLMƏDĐYĐ
HALLARD A QÜS URLU MÜALĐCƏYƏ
GÖRƏ MƏS ULĐYYƏT
Prof. Dr. Ge rald MÄSCH
Münister Universiteti Hüquq Fakültəsi
Mülki Hüquq müəllimi
1. Giriş
Qəbul e dilən ümumi prinsipə görə peşəkar mə-
nada qüsurlu müalicənin zərərçəkəni, Alman
hüququnda da olduğu kimi, uğradığı zərəri mü-
qaviləyə, deliktə dair müddəalara ayrılıqda və ya
hər ikisinə birlikdə əsaslanaraq tələb edə bilər.
Eynilə ümumi qəbul edilmiş olan digər bir
prinsip də müqaviləyə və ya deliktə əsaslanan
bir tələbin hüquqa uyğun olaraq qəbul edilə
bilməsinin şərtlərindən birinin etina mükəllə-
fiyyətinə zidd davranış ilə müştərinin uğradığı
zərər arasında uyğun səbə bli əla qə olması zə-
rurətidir. Bu qaydaya misal kimi Azərbaycan
Mülki Məcəlləsinin 21.1 maddəsi göstərilə bilər.
Sə bəbli əlaqənin olub-olmadığını tez və asan-
lıqla təsbit edə bilmək üçün bir sınaq
[1]
apa-
rılmalıdır. Bu sınaq “ olmazsa olmaz şərt”
(contiditio sine qua non
[2]
) sınağıdır. Əgər qü-
surlu hərəkəti edən mütəxəssisin bu hərəkəti
olmasaydı zərər meydana gəlməyəcəkdimi?
T əəssüf ki, bəzi hallarda bu sınağın nəticəsində
səbəbli əlaqə haqqındakı suala “ var” və ya
“yox” demək o qədər də asan olmur. Bunun sə-
bəbi, bu sınaqda qərar verərkən fərziyyə ma-
hiyyətli suallara əsaslanılmasıdır. “ Əgər mütə-
xəssisin qüsur u olmasaydı nəticə daha fərqli
ola bilərdimi?” sualı “Meydana gəlməyən bəzi
şeylər olmuş olsaydı nəticə fərqli ola bilər-
dimi?” kimi bəzi mücərrəd sualları da doğurur.
Belə bir nəzəri izah xüsusilə tibbi xidmət sahə-
sindəki hadisələr baxımından daha böyük prob-
lemlər yaradır. Əgər həkim yanlış müayinə və
qüsurlu müalicə tətbiq etmiş olmasaydı xəstə
tam mənada sağala biləcəkdimi? Daha konkret-
ləşdirsək xərçəng xəstəliyinə düçar olduqda
xəstə, xəstəliyin həkim tərəfindən daha əvvəlki
mərhələsində diaqnozunun qoyulduğu təqdirdə
yaşaya biləcəkdimi?
Bu suallara dəqiq və qəti şəkildə cavab verilə
bilməsi üçün;
- Məhkəmə xəstənin, həkimin bir hərəkət et-
mək məcburiyyətində olduğu andakı və ya et-
KAYBEDĐLMĐŞ Ş ANS MI YOKS A
S EBEBĐN OLMAMAS I MI? ĐLLĐYET
BAĞININ TAM OLARAK
KURULAMADIĞI D URUMLARDA
YAN LIŞ TEDAVĐDEN SORUMLULUK
Prof. Dr. Ge rald MÄSCH
Münister Universitesi Hukuk Fakültesi
Medeni Hukuk Anabilim Dalı öğretim üyesi
1. Giriş
Genel kabul görmüş bir prensip olarak profos-
yonel anlamda bir yanlış tedavinin mağduru, Al-
man hukukunda da olduğu gibi, uğramış olduğu
zararı sözleşmeye, haksız fiile ilişkin hükümlere
veya her ikisine dayanarak talep edebilir.
Aynı şekilde bir diğer genel kabul görmüş
prensip de, sözleşmeye veya haksız fiile daya-
nan bir talebin hukuka uygun olarak kabul edi-
lebilmesinin şartlarından birisinin özen borcu-
na aykırı davranış ile müşterinin uğradığı zarar
arasında uygun illiyet bağının bulunmasının
gerekliliğidir. Bu kurala bir örnek olarak,
Azerbaycan MM. m. 21.1 gösterilebilir.
Đlliyet bağının var olup olmadığını kolay ve
çabuk tespit edebilmek için bir testin
[1]
ya-
pılması gereklidir. Bu test “ olmazsa olmaz
şart” (contiditio sine qua non
[2]
) testidir. Eğer
kusurlu fiili işleyen meslek erbabının bu fiili
olmasaydı zarar meydan meydana gelmeyecek
miydi? Malesef bazı durumlarda bu testin ne-
ticesinde illiyet bağı ile ilgili soruya “ evet”
veya “ hayır” netliğinde cevap verilememekte-
dir. Bunun nedeni, bu testte hüküm verilirken
varsayımsal sorulara dayanmanın gerekli olma-
sıdır. “ Eğer meslek erbabının kusuru olmasay-
dı sonuç daha farklı olabilir miydi?”, sorusu
“ Meydana gelmeyen bazı şeyler olmuş olsaydı
farklı bir sonuç ortaya çıkabilir miydi?” gibi ba-
zı soyut kavramları beraberinde getirmektedir.
Bu teorik izah özellikle tıbbi hizmet sahasın-
daki durumlarda çok daha büyük zorluklar or-
taya çıkarmaktadır. Bu makalede ben bu konu-
lar üzerinde duracağım. Hasta eğer doktor yan-
lış bir teşhis veya hatalı bir tedavi uygulama-
mış olsaydı gerçek anlamda tam bir sıhhate
kavuşmuş olacak mıydı? Daha spesifik olarak
bir kanser vakasının varlığı halinde, hasta, has-
talığın doktor tarafından daha önceki bir aşa-
mada teşhis edilmiş olması halinde yaşayabi-
lecek miydi?
Bu soruların net ve kesin bir şekilde cevap-
lanabilmesi için;