Microsoft Word Design Hukuk Sempozyum last doc
Yüklə 3,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
“Özel Hukuk” Uluslararası Sempozyum
57 Bu Qanun əsasən Fransa və Almaniya və qismən də, Đtaliya qanunlarından alınaraq hazırlanmışdı. Bununla birlikdə, bu qanunda Portuqaliya, Ar- gentina, Əlcəzair, Çili, Macarıstan, Belçika və Đsveçrə kimi ölkələrin qanunlarından alınan nor- malar da mövcuddur [1]
. 865 sayılı və 1926 tarixli T icarət Qanunu iki ki- tabdan ibarət idi. Bunlardan birinci kitabda quru- dakı ticarəti tənzimləyən normalar mövcud idi (m.1-1014). 13 May 1929-cu il tarixində 1440 sa- yılı qanun ilə qəbul edilən ikinci kitabda isə, dəniz ticarətinə dair normalar (m.1015-1485) tənzimlən- mişdi. Qurudakı ticarəti tənzimləyən birinci kitab dörd bölmədən ibarət idi. Bunlar, ümumi müd- dəalar, ticarət şirkətləri, qiymətli kağızlar, (ödəniş sənədləri) və ticari borclar (öhdəliklər) idi. 865 sayılı qanun, mahiyyəti baxımından, sahib- karlara tətbiq edilən bir qanun deyildi. Belə ki, həmin qanun sahibkar olan və olmayan şəxslərin sahibkarlıq fəaliyətinə tətbiq edilən bir qanun ol- duğu üç ün, obyektiv sistemi mənimsəmişdi. 1926-cı il tarixli bu qanun sonralar iki dəfə də- yişdirildi. Birinci dəyişiklik, 1931-ci il tarixində anonim (səhmdar) şirkətlərində ümumi heyət ic- lasları və qərar alınma kvorumları ilə əlaqədardır. Đkinci dəyişiklik, 1954-cü il tarixində edilib və kooperativ şirkətlərdə pay və səhmlər ilə əlaqədar olan 483 və 484-cü maddələrinə dairdir. 1926-cı il tarixli bu qanunda, müəllif hüququ T ürkiyəyə aid olan bir qanun olmayıb, toplama bir qanun idi. Bundan başqa, tələm tələsik çıxarıldığı üçün, qanunun mətnində çoxlu tərcümə səhvi var- dı. 1916-cı il tarixində hazırlanan əsas mətn, Mə- cəllənin ləğv ediləcəyi məqsədi ilə hazırlanmışdı. Əsas mətin ağır Osmanlı dilində yazılmışdı və Mülki Qanun terminləri ilə ahəng içində deyildi. Bundan başqa, T icarət Qanunu ilə tənzimlənən bir çox hüquqi anlayış, Borclar Qanunu ilə də tən- zimlənmişdi. Bunların arasında da mətn və sistem fərqləri var idi. 1926-cı il tarixli T ürk T icarət Qanunu 1957-il tari- xində qüvvəyə minən 6762 saylı T icarət Qanunu ilə ləğv edildi. II. 1956-cı il Tarixli və 6762 sayılı Türk Ticarə t Qanunu
1926-cı il tarixli Qanunda olan səhvlər və çatış- mazlıqlar qanun qüvvəyə mindikdən on il sonra özünü açıq bir şəkildə biruzə verdi. Birinci növ- bədə, 1936-cı il tarixində Ədliyyə Naziri Şükrü Saracoğlu tərəfindən bir komissiya quruldu. Ha- kim və müstəntiqlər arasında anketlər aparıldı. Đstanbul T icarət və Sənaye Təşkilatının qurduğu Cumhuriyetin ilanı ile birlikte T icaret kanu- nunun ıslahı için de komisyon kurulmuştur. Bu komisyon eski kanun tasarısı üzerinde çalışmalar yaparak yeni bir kanun hazırlamış- tır. 30 Ocak 1926 tarihinde T BMM.ne sevk edilen kanun tasarısı Adliye Encümeninde dört aylık bir incelemeden sonra 15 Mayıs 1926’da genel kurula sevkedildi. 26 Mayıs 1926’da maddeler üzerinde görüşme yapılma- dan kül halinde kabul edilen bu kanun 4 Ekim 196 tarihinde yürürlüğe girdi. Bu kanun esas itibariyle Fransız, Alman ve kısmen de Đtalyan kanunlarından alınmıştı. Bununla birlikte bu kanun içerisinde Portekiz, Arjantin, Cezayir, Şili, Macaristan, Belçika ve Đsviçre gibi ülkelerin kanunlarından alınan hükümler de bulunmaktaydı [1] .
865 sayılı ve 1926 tarihli Ticaret Kanunu, esas itibariyle iki kitaptan oluşan T icaret Ka- nununun birinci kitabını düzenlemekteydi. Bu birinci kitap kara ticaretine (m.1-1014) ilişkin hükümleri düzenlemekteydi. 13 Mayıs 1929 tarih ve 1440 sayılı Kanunla kabul edilen ikin- ci kitap ise deniz ticaretine (m.1015-1485) ayrılmıştı. Kara ticaretine ilişkin birinci kitap dört baptan oluşuyordu. Bu baplarda sırasıy- la genel hükümler, ticaret şirketleri, ticari senetler ve ticari borçlar düzenlenmekteydi. 865 sayılı bu kanun mahiyeti itibariyle, tacir- lere uygulanan bir kanun olmayıp, tacir olan ve olmayan kişilerin ticari iş ve işlemlerine uygulanan bir kanun olması dolayısıyla ob- jektif sistemi benimsemiş bir kanundu. 1926 tarihli bu kanun sonradan iki kez de- ğişiklik geçirmiştir. Đlk değişiklik 1931 yılın- da anonim şirketlerde genel kurul toplantıları ve karar nisaplarına ilişkindir. Đkinci değişik- lik 1954 yılında yapılmıştır ve ise kooperatif şirketlerde hisse ve hisse senetleriyle ilgili 483 ve 484. maddelere ilişkindir. 1926 tarihli bu kanun telif bir kanun olmayıp, başarılı sayılamayacak bir derleme olarak ni- telendirilmektedir. Bunun dışında alelacele çıkartılmış olması dolayısıyla pek çok tercü- me hataları içermekteydi. 1916 tarihli asıl metin Mecelle yürürlükte kalacakmış gibi ha- zırlanmıştı ve asıl metin ağır bir Osmanlıca ile kaleme alınmıştı. Ayrıca Medeni Kanun terimleri ile ahenk içerisinde değildi. Öte yan- dan ticaret kanun ile düzenlenmiş pek çok müessese Borçlar Kanunu tarafından da dü- zenlenmiş ve bunlar arasında da metin ve sistem farklılıkları vardı. Yüklə 3,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|