Microsoft Word dissertasiya-b?zi qida m?hsul ekoloji t?hluk t?dqiqi doc

51 

masına  əsaslanır.  Metilen  abısının  rəngsizləşmə  müddətinə  görə  çiy  südün  bak-

terial əkilməsi qiymətləndirilir. 

Ə

vvəlcə metilen abısının 0,005 q/sm

3

 kütlə qatılığı olan su məhlulu hazırlanır. 

Bunun üçün 0,5 q metilen abısı tutumu 100 sm

3

 olan ölçü kolbasına köçürülür və 

distillə  suyu  və  qaynadılmış  su  ilə  həcmi  ölçü  xəttinə  çatdırılır.  Qatışıq  tam  həll 

olunana qədər qarışdırılır. Hazırlanmış məhlulun saxlanma müddəti işıq düşməyən 

şə

raitdə bankalarda 12 aydan çox olmamalıdır. 

Metilen abısının işçi məhlulunu hazırlamaq üçün kütlə qatılığı 0,00015 q/sm

3

 

olan  metilen  abısından  6  sm

3

  götürülərək  194  sm

3

  distillə  suyu  ilə  qarışdırılır. 

Hazırlanmış məhlul 30 gündən artıq olmayan müddətdə soyuducuda saxlanılır. 

Təhlilin aparılması: sınaq şüşələrinə 1 sm

3

 metilen abısı və hər birinə 20 sm

3

 

tədqiq edilən süd əlavə olunur və rezin tıxaclarla kiplənir və üçqat çevirilmək yolu 

ilə  qarışdırılır.  Sonra  sınaq  şüşələri  reduktaznikə  suyun  temperaturu  37±1ºS  olan 

şə

raitdə  yerləşdirilir.  Reduktaznik  olmayan  halda  su  hamamından  istifadə  olunur 

və termostata 37±1ºS temperaturda yerləşdirilir. 

Su  hamamı  və  ya  reduktaznikdə  sınaq  şüşələri  batırıldıqdan  sonra  suyun 

səviyyəsi  sınaq  şüşələrindəki  mayenin  səviyyəsi  qədər  olmalıdır.  Suyun 

temperaturu  bütün  saxlanma  müddətində  37±1ºS  hüdudunda  saxlanılır.  Təhlilin 

başa çatması südün rəngsizləşməsi ilə müəyyən olur. 

Nəticələrin  işlənilməsi.  Südün  rəngsizləşməsi  müddətindən  asılı  olaraq 

nəticələr cədvə 2.3-də qeydə alınır. 

Cədvəl 2.3 

Süddə yağın miqdarının təyini 

Südün sinifi 

Rəngsizləşmə müddəti 

1 sm

3

 südün tərkibində 

bakteriyaların təqribi miqdarı, 

KOE 

Ali 

3,5-dən çox 

300 minə qədər 

I 

3,5 

300 min – 500 min 

II 

2,5 

500 mindən 4 mln.qədər 

III 

40 dəqiqə 

4 mln.-dan 20 mln.qədər 

 

---

52 

Turşuluqlu  metod.  Bu  metod  süddən  qatı  sulfat  turşusunun  və  izoamil 

spirtinin  təsiri  ilə  yağın  ayrılması  və  sonra  sentrifuqa  ilə  yağölçəndə  həcminin 

ölçülməsi ilə ayrılması.  

Aparatura, materiallar və reaktivlər

: 

-

 yağölçənlər (butirometrlər) şüşə formasında 1-6, 1-7; 

-

 yağölçənlər üçün rezin tıxaclar; 

-

 pipetlər 2-1-5, 6-1-10, 7-1-10 və 2-1-10, 77; 

-

 izoamil spirti və sulfat turşusunun miqdarının ölçülməsi üçün tutumu 1 və 10 

sm

3

 olan dozatorlar; 

-

 sentrifuqa; 

-

 su hamamı; 

-

 yağölçənlər üçün ştativ; 

-

 izoamil spirti 811-813 kq/m

3

; 

-

 distillə suyu. 

Təyin olunan metodikası: 

2  ədəd  1-6  və  1-7  tipli  yağölçənlərə  dozatorlarla  10  sm

3

  ehtiyatla  sulfat 

turşusu  və  pipetlə  10,77  sm

3

  tədqiq  edilən  süd  əlavə  olunur.  Pipetdə  südün 

səviyyəsi meniskin aşağı nöqtəsinə görə təyin edilir. 

Dozametrlə yağölçənlərə 1 sm

3

 izoamil spirti əlavə olunur. Yağölçənlər sonra 

quru  tıxaclarla  kiplənir  və  tərkibindəki  zülal  maddələrini  həll  etmək  üçün 

çalxalanır və su hamamında başı aşağı 65±2ºS temperaturda 5 dəqiqə saxlanılır. 

Sonra  yağölçənlər  su  hamamından  çıxarılaraq  sentrifuqanın  stəkanlarında 

yerləşdirilməklə 5 dəqiqə sentrifuqa olunur. 

Hər  bir  yağölçən  sentrifuqadan  çıxarılaraq  rezin  tıxacın  hərəkəti  ilə  yağ 

sütununu tənzimləməklə onun ölçü xətti 0 olan hissəsində saxlayırlar. 

Yağölçənləri tıxacla birlikdə 5 dəqiqə müddətində su hamamına yerləşdirilir 

və temperatura 65±2ºS hüdudunda saxlanılır. 

Nəticələrin işlənməsi: yağölçənləri bir-bir su hamamından çıxarmaqla yağın 

hesabatı aparılır. Hesablama zamanı yağölçən şaquli saxlanılan yağın sərhədi göz 

---

53 

səviyyəsində  saxlanılır.  Paralel  nümunələr  arasında  ayırılma  0,1%  artıq 

olmamalıdır.  

Süddə  quru  maddələrin  və  quru  yağsızlaşmış  süd  qalığının  təyini 

(QYSQ).  

Aparatura, materiallar və reaktivlər

: 

-

 eksikator və ya su hamamı; 

-

 dərəcələrə bölünmüş 2 sm

3

-lik pipet; 

-

 tutumu 10sm

3

 olan pipet; 

-

 quruducu şkaf; 

-

 qum (qurudulmuş, qızdırılmış). 

Təyin  metodikası.  Çöplü  və  qapaqlı  byuks,  20-30  qram  yuyulmuş  və 

qurudulmuş qum 20-30 dəqiqə quruducu şkafda 102±2ºS temperaturda saxlanılır. 

Sonra byuks şkafdan çıxarılır, qapağı bağlanılır və eksikatorda 40 dəqiqə saxlanılır 

və  0,001  qram  dəqiqliklə  çəkisi  təyin  edilir.  Şüşə  çöplə  süd  ciddi  surətdə  qumla 

qarışdırılır və açıq byuks su hamamında qızdırılmaqla eynicinsli kütlə almaq üçün 

qarışdırılır.  Artıq  byuksun  daxilindəki  tam  quru  olan  halda  onu  quruducu  şkafa 

köçürüb  102±2ºS  temperaturda  2  saat  müddətində  qurudurlar.  Sonradan  yenə  1 

saat  müddətində  çəkisi  təyin  olunur  və  bu  əməliyyat  nümunələrin  paralel 

çəkilərinin təyininin aparılmasındakı fərq 0,001 qram olana qədər davam etdirilir. 

Süddə quru maddənin miqdarı (%) aşağıdakı düsturla təyin olunur: 

 

(

)

,

100

0

0

1

⋅

−

−

=

m

m

m

m

QM

 

burada, QM – quru maddələr (%);  

m

0

 – byuksun süd və qum olmadan çubuqlu kütləsi (q);  

m

1

 – süd qurudulduqdan sonra byuksun qumla kütləsi (q);  

m  –  byuksun  süd,  qum  və  çöplə  birlikdə  qurudulmaya  qədər  olan  kütləsi 

(q). 

Quru yağsız süd qalığını (%) bu düsturla təyin edirlər: 

 

QYSQ:QM-Y, 

 

---