Microsoft Word dusguncelerim II hiss?doc

72 
 
yaxından  iştirak  edir.  Kəmiyyət  qüvvələrin  yaranmasını, 
mərkəzi  qüvvələrin  formalaşmasını  təmin  edir.  Kəmiyyət 
keyfiyyətin də yaranmasını təmin edir.  
Hərəkətlər  sistemlərin  forma  və  məzmunlarını  dəyişir. 
Sistemlərə daxildən və kənardan olan təsirlər məhz hərəkətlərin 
ə
saslarını  təşkil  edir.  Hərəkətləri  yaradan  ona  təsir  edən 
elementlərin  kəmiyyət  dərəcələridir,  ölçüləridir,  çəkiləridir. 
Kəmiyyət-müəyyən  məkanda  toplaşmış  elementlərin  vəhdəti 
və  cəmi  elə  qüvvəni  meydana  gətirir.  Kəmiyyət  və  qüvvə 
sürətin gücünü təşkil edir.  
Enerjinin  mənbəyi  kəmiyyəti  hərəkətə  gətirən  qüvvədir, 
qüvvəni  yaradandır.  Kainatın  ümumi  qüvvəsi  onun  tərkib 
qüvvələrindən  meydana  gəlir.  Bu  baxımdan  da  birləşmə 
sayəsində  kainatın  vahid  əsaslı  cazibə  qüvvəsi  yaranır.  Bu 
cazibə  qüvvəsi  də  kainatı  bütöv  halda  saxlayır.  Kainat 
daxilində  qüvvələr  arasında  başa  verən  proseslər  tarazlığın 
yaranmasını  təmin  edir.  Enerji  kəmiyyəti  elementlər  cəminin 
kütləsindən  və  sürətindən  meydana  gələn  nəticədir.  Enerji 
kütlədir,  bu  kütlə  də  öz  növbəsində  hərəkətdə  olan  kütlədən 
ayrılandır, həm də kütlənin özüdür. Məsələn, güclü hava axını 
müəyyən  bir  obyektə  dəyəndə  onun  kütləsini  dəyişir.  Küləyin 
gücü  artdıqca  təsirdə  ola  obyektin  də  çəkisi  dəyişir.  Külək 
obyektin cazibə qüvvəsinə üstün gəlir və onu yerindən qoparır. 
Külək  hissələrdə  olan  kütləni  dəyişir  və  hissəni  qoparır.  Bu 
baxımdan da hava axınının kütləsi elə axının qüvvəsini yaradır. 
(Qeyd:  belə  qəbul  etmək  olar  ki,  müəyyən  bir  yaşayış 
məskənində  atmosferdə  təzyiqin  dəyişməsi  həmin  məkanda 
çəkilərin  dəyişməsinə  səbəb  olur.  Buna  görə  də  gecə  ilə 
gündüz arasında məkanın kütləsi də dəyişkən olur). Partlayış 
dalğasının  enerjisi  getdikcə  ətraflara  doğru  azalır.  Partlayış 
dalğasının  kütləsi  ətraflara  doğru  yanğından  qeyri-yanğın 
formada  olan  enerji  axınına  qədər  dəyişir.  Alov  –gücü 
zəiflədikcə  yayılanda  isti  hava  axınına  qədər zəifləyir. Alovun 
enerjsii mənbədə güclü ətrafda isə nisbətən zəif olur. Bu zəiflik 

---

73 
 
ona görə meydana gəlir ki, ətraf boşluq tərəfindən alov enerjisi 
udulur,  ətraf  boşluq  onu  seyrəkləşmiş  qaza  parçalayır, 
səpələyir.  Atmosferdə  alov  daha  da  geniş  yayılır.  Alov  ona 
görə  sönür  ki,  onun  gücü  başqa  obyektə  təsir  edə  bilmir. 
Məsələn,  torpaq  üzərində  yanan  odun  parçası  sönüb  külə 
dönür. Alov dayanır. Çünki alovun altdakı torpağı yandırmağa, 
onun  tərkibini  dəyişməyə  gücü  çatmır.  Alov  torpağa  bir  qədər 
enerji verir. Təsir cüzi olur. Lakin yanan odunu digər bir odun 
parçası  üzərinə  qoysaq  yanma  davam  edəcəkdir.  Alovun 
(enerjinin) səpələnməsi sayəsində sıxlıq da azalır. Ətraf məkan 
lap  geniş  olanda  alov  da  tez  sönür  və  yanan  mənbə  tükənir. 
Ümumiyyətlə, hava axını ilə gələn alov enerjisi əslində alovun 
tərkibinin seyrəkləşmiş formasıdır.  
Kainatın,  təbiətin  enerjiyə  malik  olmasının  əsasları  onu 
təşkil edən elementlərin bərk, maye və qaz halında olmasından 
irəli  gəlir.  Enerji  fərqləri  maddələrin  halının  yaranmasını 
şə
rtləndirir.  Enerji  dərəcələnmələri  də  məhz  təbiətdəki  qüvvə 
kəmiyyətinin  fərqli  obyektlərə  olan  tətbqindən  ortaya  çıxır. 
Gecə və  gündüz Yer kürəsinin enerji tarazlığının əsasını təşkil 
edir. İnsanların  psixi  xüsusiyyətləri,  fizioloji  xüsusiyyətləri, 
bioloji  amillər  məhz  enerji  ilə  bağlıdır.  Gecə  və  gündüz 
vəhdəti 
insanlar 
üçün 
ümumi 
bir 
tarazlı 
vəhdət 
trayektoriyasıdır.  Onun  daxilində  pozulma  və  bərpa  var.  Gecə 
və  gündüz  arasında  olan  enerji  nisbəti  insanın  daxili  enerjisi, 
Yer  kürəsinin  daxili  enerjisi  ilə  nisbətə  təsir  göstərir.  Yerdə 
olan bütün hadisələr məhz enerjinin artıb-azalmasına tabedir və 
ondan  asılıdır.  Bütün  materiya  aləminin  dadı,  iyisi  və  qoxusu, 
rəngi, forma və məzmunu məhz enerji dəyişmələrinin materiya 
aləminə  tətbiqi  ilə  əlaqəlidir.  Xəstəliklər  və  onların  müalicəsi, 
sağalması  və  yaxud  da  davam  etməsi  və  kəskinləşməsi  elə 
enerji və enerjisizliklə sıx bağlıdır.  
Təbiətdəki  enerji  dəyişməsi  fikirləri  də  dəyişir. (2  saylı 
qrafikdən  də  ətraflı  tanış  olmaq  olar)  Enerji  dəyişməsi, 
insanın  daxili  enerji  dəyişməsinə  də  təsir  edir.  İnsanlar 

---

74 
 
təbiətdən  enerji  alırlar  və  təbiətə  enerji  ötürürlər.  İnsan 
düşüncələri  onun  aldığı  və  ötürdüyü,  eləcə  də  daxilində 
saxladığı  enerjiyə  çox  bağlı  olur.  İnsanların öz aralarında  olan 
enerji  ötürmələri  məhz  insan  fikirlərinin  dəyişməsinə  səbəb 
olur.  İnsanların  ətrafa  olan  münasibətləri  onlara  enerji  qəbul 
etdirir,  eləcə  də  enerji  sərf  etdirir.  Enerjinin  qəbulu  və 
ötürülməsi  arasında  onun  kəmiyyətindən  asılı  olaraq  bir 
prosesli  məsafə  meydana  gəlir.  Fikirlərin  uzun  və  qısa  olması 
da  bu  siqnalların  kəmiyyətindən  asılı  olur.  Kəmiyyət  və  sürət 
təbii  ki,  proseslərin  zamanını  uzadır  və  qısaldır.  Məsələn, 
insanlar  aldıqları  siqnallara  görə  dərhal  reaksiya  verə  bilirlər, 
eləcə  də  dərhal  ötürə  bilirlər.  Bu  proses  uzun  da  çəkə  bilir. 
İ
nsan fikirləri zamanla yanaşı, məkan kateqoriyasından da asılı 
olur.  Məkandakı  siqnal  fərqləri  elə  insanların  fikirlərinə  təsir 
edir.  Bu  fərqlər  də  kəmiyyətdən  meydana  gəlir.  İnsanların 
fikirlərində  olan  razılıq  və  qeyri-razılıq  ifadələri  bir-birinə 
antonimlərdir.  Bu  antonimlər  həm  qısa  zamanda mövcud olur, 
həm  də  yaxın  zamanda  meydana  gəlir.  Bir  məsələyə 
münasibətdə  insan  dərhal  “hə”,  dərhal  “yox”  deyə  bilir.  Həm 
də  uzun  zaman  fikirləşir  və  “hə”  və  “yox”  arasında  olan 
trayektorik məsafə daha da uzanır.  
“Hə” və “yox”-un uzanması düşüncələrin zamanını uzadır. 
Düşüncə uzandıqca mövqelər də uzanır. Fikirlərdə dərhal “hə” 
var,  dərhal  “yox”  var.  Düşüncələrin  uzanmasının  və  ya  da 
qısalmasının zamanı təbiətin enerjisinə bağlıdır. Enerji artdıqca 
daxili  enerji  də  artır  və  düşüncələr  uzanır,  tərkibi  dəyişir  və 
zənginləşir.  Belə  bir  fərziyyədən  çıxış  etmək  olar  ki,  gecə  ilə 
gündüzün  arasında  məsafənin  böyük  olduğu  məkanlarda 
düşüncələr  də  böyükdür.  Əgər  Yer  kürəsi  çox  böyük  olsaydı, 
onda  insanların  təfəkkürləri  də  çox  inkişaf  etmiş  olardı. 
Gündüz  çox  siqnal  qəbul  edərdilər.  Gecəni  isə  uzun  olaraq 
siqnalları  emal  edərdilər.  Gecə  ilə  gündüzün  uzanması 
fikirlərin  uzanmasının  əsasında  dayanır.  Səbirli  və  uzun 
zamana  təsadüf  edən  düşüncəli  insanlar  digər  insanlardan 

---