Microsoft Word fuattez doc

 
302 
oluşan bir grup, giyinen savaşçıyı izlemektedir. Yan yana duran bu üç figür birbirlerinin 
gölgesi şeklinde yapılmıştır. Aynı duvarın I. frizindeki savaşçının vedası sahnesinde de 
arabayı çeken iki at benzer şekilde resmedilmiştir.  
Frizlerdeki  insan  figürlerinin  büyük  bir  bölümünün  giysili  olması  vücut  anatomisinin 
çok  az  görünmesine  neden  olmaktadır.  Vücudun  görünen  bölümlerinde,  gövde  şekli 
abartıdan kaçınarak kaslar gösterilmemiştir. Sadece iki çıplak figür tespit edilebilmiştir. 
Bunlardan biri, Medusa’nın kesik boynunda çıkan Khrysaor’dur (Lev. 27: a). Profilden 
çizilen figürün ayaklarından biri, Arkaik kuroslardaki gibi hafifçe öndedir. Diğer çıplak 
figür  olan  mavi-siyah  erkek  figürleri  başında  taşıdığı  yükle  sola  doğru  sakince 
yürümektedir  (Lev.  6:  c).  Tamamen  çıplak  olan  bu  iki  figür  de  cinsel  organları  hariç 
kaslara ait herhangi bir iç detaylandırmaya sahip değillerdir.  
Genellikle  tercih  edilen  ayakta  durur  ya  da  yürür  pozun  dışında,  oturur  durumda 
çizilmiş figürler de bulunmaktadır. Batı duvarı I. friz savaşçının veda sahnesi (Lev. 9: b) 
ile  kuzey  duvarı  IV.  friz  prosession  sahnesinin  merkezinde  (Lev.  18:  b)  ve  en  solda 
(Lev. 17: b) oturan toplam üç figür vardır. Yerde oturma pozundaki figürün üzerindeki 
manto anatomik detayların görülmesini engellemiştir. Sanatçı böylece oturma gibi farklı 
bir  pozu  hataya  düşmeden  çizebilmiştir.  Yerde  oturan  yaşlı  erkek  figürü  Hellen 
ikonografisinde  Amphiaros’un  ayrılışı  olarak  bilinen  sahnenin  değişmez  bir 
karakteridir.  Akhaemenid  sanatta  rastlanmayan  bu  duruşu  M.Ö.  5.  yüzyılın  ilk 
çeyreğine  tarihlenen  Polyksena  Lahdi  üzerinde  bulmaktayız.  Lahdin  kısa  yüzlerinin 
birinde kuru bir ağacın altında yerde oturmuş yaşlı bir kadın figürü yer almaktadır. Bu 
figür  muhtemelen  Polyksena’nın  yaşlı  annesi  Hekabe’yi  temsil  etmektedir.
542
  Figür, 
başına  örttüğü  mantosuna  sarılmıştır.  Sol  elinde  omzuna  dayadığı  asasını  tutmaktadır. 
Sağ elini ise, bir yas jestiyle başına götürmüştür. Figürün göz kenarlarındaki kırışıklılar 
ile  yaşlılığı  vurgulanmıştır.  Kızılbel  örneğindeki  figürler  farklı  olarak  erkektir  ve 
selamlama jestiyle bir ellerini ileri doğru uzatmışlardır.  
                                                 
542
 Çevirici 2006, 139. 

---

 
303 
Kızılbel  figürleri  genelde  tam  profilden  çizilmişlerdir.  Bu  durum  sadece  üç  yerde 
farklılık  göstermektedir.
543
  Batı  duvarı,  savaşçının  vedası  sahnesindeki  arabaya  binen 
savaşçı  (Lev.  8:  a,  b),  bir  ayağı  arabada  diğer  ayağı  yerde  geri  dönüp  karısına 
bakmaktadır.  Figürün  hareketinden  dolayı  baş  profilden,  gövde  cepheden,  bacaklar 
profilden çizilmiştir. Yaklaşık aynı pozu söz konusu sahnenin hemen üstündeki frizde 
yer alan savaşçının giydirilmesi sahnesinde de görmekteyiz (Lev. 11: a, b). Giydirilen 
savaşçı burada benzer şekilde betimlenmiştir.  
Güney  duvarı  II.  frizdeki  Perseus’u  kovalayan  Gorgon  (Lev.  26:  a,  b,  c),  gövdesi  ve 
yüzü cepheden gösterilen tek figürdür.
544
 Bu figürün çizimi, M.Ö. 7. yüzyıl sonları ile 6. 
yüzyılın  ortalarına  kadar  Korinth  vazolarında  görülen  yüzünün  iki  yanından  yılan 
protonları çıkan aslan ağızlı Medusa tiplemesi ile benzerlik göstermektedir.
545
 Arabaya 
adım atarken geri dönüp bakma hareketinin ikonografik geçmişi Amphiaros’un ayrılışı 
olarak bilinmektedir. Kompozisyonun çıkışı olarak kabul edilen bu sahnenin en yakın 
örneğini Berlin’deki Geç Korinth krateri üzerinde görülür.
546
 Benzer şekilde diz kapağı 
koşusu yapan Gorgon betimi Korinth etkilidir.  
Kızılbel figürleri genelde sert bir şekilde dimdik durmaktadır. Sadece batı duvarındaki 
veda sahnesinde yer alan arabanın sürücüsü bu duruma aykırı bir pozdadır(Lev. 8: a, b). 
Atların dizginlerini tutan arabacı, öne doğru hafifçe eğilmektedir. Sürücünün ileri doğru 
eğilmesi hareketi çok daha güçlü bir şekilde M.Ö. 550 yıllarına tarihlenen Larisa mimari 
terrakottaları üzerinde karşımıza çıkar.
547
 Ayrıca M.Ö. 540 yıllarına tarihlenen, Myus’ta 
ele geçen kabartma levhalar üzerindeki arabacı figürü, Larisa’da olduğu gibi güçlü bir 
ş
eklide öne eğilmiştir.
548
   
                                                 
543
 Kuzey duvarı II. frizinde hediye taşıyıcıları prosessionunda kısmen daha iyi korunmuş olan mavi-siyah 
erkek figürü, başının üzerinde bir obje taşımaktadır. Kollarının iki yana açık olması nedeniyle gövdesinin 
cepheden betimlenmiş olması gerekmektedir.  
544
 Hellen sanatında Gorgonlar her zaman için cepheden tasvir edilmişlerdir. Pozları genellikle diz kapağı 
koşusu yapar şekildedir.  
545
 J. Floren, Studien zur Typologie des Gorgoneion, Orbis Antiquus, Helft 29 (1977), 21. 
546 Furtwängler 1932, pls. 121-122 (Berlin F1655).;
 
Payne, NC (1931) no 1471  
547
 Kjellberg 1940, Taf. 2:2, 4; 36; 3:36;  4:2.
 
548
 Blümel 1963, 193-211. 

---

 
304 
Kızılbel  figürlerinin  kolları kukla  tarzında  gövdeye  tutturulmuş  gibidir.  Eğer figür bir 
obje  taşımıyorsa, kollarından  biri  yukarı  doğru bükük,  diğeri daha  aşağıdadır. Serbest 
duran  eller  üç  farklı  şekilde  gösterilmiştir.  Çoğunlukla  el,  beş  parmağı  da  görülecek 
ş
ekilde açık olarak çizilmiştir. Bazen de işaret ve başparmak açık ileri doğru işaret eder 
ş
ekildedir.  Nadir  olarak  da  yumruk  şeklinde  çizilmiştir.  Kızılbel  el  çizimleri,  diğer 
resim  örnekleri  ile  karşılaştırıldığında  daha  basit  tarzda  oldukları  anlaşılmaktadır. 
Aktepe  resimlerindeki  eller  zariftir  ve  parmaklar  ince  uzun  bir  şekilde  çizilmişlerdir 
(Lev.  5;  a,  b,  c).  Gordion  Boyalı  Ev  resimlerindeki  eller  de  Aktepe  el  çizimleri  gibi 
zariftir ve parmaklar ince, uzundur (Lev. 38: a, b). Karaburun II’deki figürlerin elleri ise 
anatomik olarak doğru çizilmişlerdir (Lev. 30).
549
 Ancak Aktepe ve Gordion Boyalı Ev 
el çizimleri kadar zarif değillerdir. Parmaklar dolgun ve kısadır. Tatarlı figürlerinin el 
çizimleri  Kızılbel  örneklerine  benzemektedir.  Diğer  resimlere  göre  Tatarlı  resimleri 
oldukça  küçük  ölçektedir.  Ellerin  basit  tarzda  çizilmiş  olmaları  ressamın 
beceriksizliğinden  ya  da  dönemin  özelliğinden  çok  alanın  darlığından  kaynaklanıyor 
olmalıdır. 
Kadın figürleri, diğer resim örneklerinde olduğu, Kızılbel’de de yoğun değildir. Sadece 
batı  duvarı  savaşçının vedası  sahnesinde (Lev. 8: a;  9:  b)  ve  kuzey  duvarı  II. frizdeki 
prosessionda (Lev. 14: a; 15: a, b, c) yer almaktadırlar. Prosessionda sola doğru hareket 
eden  dört  kadının  bir  elleri  başlarının  üzerine  doğru  uzanmışken,  diğer  elleri  de 
eteklerinin ön kısmından bir parçasını tutmaktadır. Bu tutma hareketi özellikle sağdan 
birinci figürde net olarak görülebilmektedir (Lev. 15: b). Eteğinin önünden bir parçasını 
tutma  hareketi  M.Ö.  560  yıllarına  tarihlenen  Samos’taki  Genelaos  grubunda 
görülmektedir. Hera tapınağının giriş kapısının karşısında bir bank üzerinde yer alan altı 
figürden  oluşan  heykel  gurubunda  üç  genç  kız  ayakta  durmakta  ve  eteklerinin 
paryphesini  tutmaktadır.
550
  Daha  çok  korelerde  görülen  bu  poz,  Kızılbel  örneklerinde 
beceriksizce yapılmıştır. Öne doğru uzanan el eteğin yandan gelen bordürünü öne doğru 
uzatmış  gibi  görünmektedir.  Hareketin  orijinalinde  ise  kore,  önündeki  bordürü  yukarı 
doğru  kaldırılmaktadır.  Sanatçı,  önden  görmüş  olduğu  pozu  yandan  çizerken  pek 
                                                 
549
 Karaburun II’nin elleri oransal olarak doğru çizilmişlerdir. Fakat sanatçı başka bir hata yapmış; kline 
sahnesinde sağda duran kadın figürünün her iki elini de sol el olarak çizilmiştir. 
550
 Boardman 2001, 78, fig. 91. 

---