Microsoft Word Inkishaf ve sulh ideyalar? I kitab doc
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
115 və yaşamasını təmin edir. Cəmiyyət əbədi və irsi olaraq qandallanır. Tayfamərkəzlilikdə başlıca olaraq vahid xətt olur ki, əksər hadisələr elə bu xətt üzrə qaynama prosesinə gətirib çıxarır ki, bu qaynama da bir çox müsbətlikləri, lazımi dəyərləri və meyarları məhv edir. Vahid xətt və kənara çıxmamalar əsasən məhdud düşüncələrin və məhdud psixikanın (xarakterin), xəstə təxəyyülün formalaşmasını zəruri edir. Tayfamərkəzlilik başlıca olaraq cəmiyyətin bütün enerjili elementlərinin, şə xslərinin vahid maraqlar uğrunda enerjilərinin sərf olunmalarının qarşısını alır. Tayfamərkəzlilik başlıca olaraq şəxslərdə qısqanclığı, qorxaqlığı yaradan əsas vasitələr olmaqla yanaşı, ev hasarlarının gündən-günə hündürləşməsinə xidmət edən elementlərdir. Tayfamərkəzlilik adətən cəmiyyətin azad məhəbbətinin, romantizminin qarşısını alan vasitəyə çevrilir. Yuxarıda qeyd edilənləri nəzərə alaraq, cəmiyyətdə endoqamlığın (endoqamiyanın) tədricən ləğv edilməsi cəmiyyətin ictimai məsuliyyəti olaraq, bir vacib məsələ və problem kimi qarşısına qoyulmalıdır. Cəmiyyətin özü bunu ş üurlu şəkildə dərk etməlidir ki, onun inkişafına zərbə vurur, total qandallı sistem yaradır. Ekzoqamlığa keçidin əhəmiyyəti: -yuxarıda qeyd edilən mənfiliklərin, şablonların ləğv edilməsi; -cəmiyyətdə azadlığın və sərbəstliyin genişlənməsi; -insan hüquqlarının geniş şəkildə bərpası; -cəmiyyətin tam azad romantik mühitinin yaranması; -cəmiyyətin bərabərliyinin güclənməsi və müsbət elementlərin sayının çoxalması; -qadın azadlığının təmin edilməsi, genişlənməsi; 116 -sərbəst ailə prinsipinin möhkəmlənməsi, ailə müstəqilliklələrinin artması, gənclik azadlığının, sərbəstliyinin, azad məhəbbətinin genişlənməsi; -cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrinin nümayəndələrinin artıq yüklərdən, artıq məsuliyyətdən azad olmaları, sərbəst və asan həyat tərzi; -ictimai məsuliyyətin qabardılması, cəmiyyətə ümumi qayğı və diqqətin artması; -sivil və liberal məzmunlu mədəniyyət elementlərinin cəmiyyətlərdə güclənməsi; -ölkənin və xalqın birliyinin möhkəmlənməsi, ayrıseçkiliyin azalması; -gənc ailələrin asılılığının azalması; -cəmiyyətin bütün elementlərinin enerjilərinin dövlətin və xalqın inkişafına sərf olunması və s. Bakı şəhərinin kənarında “Novruz bayramı” meydanlarının və Xəzər dənizində (şəhərlə dənizin qovşağında) beynəlxalq sülhü əks etdirən “Alov rəmzləri meydanı”nın yaradılması və əhəmiyyəti Dünya xalqların say baxımından zənginliyi ilə yanaşı, xalqların daşıdıqları fərqli və həmçinin oxşar elementlər nöqteyi-nəzərdən də öz rəngarəngliyi ilə diqqəti cəlb edir. Məlumdur ki, hər bir xalqın milli və etnik bayramı mövcuddur. Milli bayram xalqın qədim adət-ənənlərini, mifik təfəkkürünü, dini baxışlarını birləşdirir və nəsillərdən-nəsillərə ötürür. Milli bayramlar və bu bayramlarda yerinə yetirilən rituallar, xalqın bütövlüyünü, birliyini və vahidliyini, mübarizə əzmini, eyni zamanda incəsənətinin tarixini, məzmununu, mədəniyyətini və coğrafi-etnik təfəkkürünü, təfəkkürün formalaşma tərzini göstərir. Milli bayram ənənələri əsasən xalqın ədəbiyyat nümunələrindən hesab olunur və adət-ənənə ritualları folklorda öz əksini tapır. Digər tərəfdən milli bayramlar həyatın 117 rəngarəngliyini təmin edir, bayram tədbirləri, rituallar insanların əhval-ruhiyyəsini qaldırır. Əksər xalqlarda milli bayramlar əsasən rituallarla, bu baxımdan müxtəlif bayram şə nlikləri, festival və karnavallarla xarakterizə olunur, qeyd edilir. Milli bayramlarda müəyyən adət-ənənlərə uyğun olaraq xalqın milli mətbəxi və folklor nümunələri, müxtəlif oyunlar keçirilir. Bayramlar hər bir xalqın mədəni və sivil inkişaf səviyyəsini nümayiş etdirməklə yanaşı, onun tarixinin də göstəricisi hesab edilir. Müvafiq bayramlarda əsasən mifoloji və dini baxışlar qarışır. Milli geyimlər, milli musiqi ifaları, çalarları xalqın etnik xüsusiyyətlərini göstərir. Eyni zamanda xalqın geomədəniyyətini (burada mədəniyyətin coğrafi arealını, eyni zamanda müəyyən məkanlarda digər xalqların mədəniyyəti elementləri ilə sintez olunmaları) formalaşdıran elementlər də onun milli bayramlar ənənələrində özünü büruzə verir. Xalqın tarixi yayılma arealı, coğrafi-mədəniyyət məkanı öz tarixi mənasını həm də milli bayramlarda tapır. Xalqın adət- ə nənlərinin nəsillərdən-nəsillərə ötürülməsində milli bayramlar mühüm əhəmiyyət kəsb edir və mühafizə rolunu oynayır. Milli bayramlara həm də müasirlik elementləri (zamandan asılı olaraq.-burada zaman, məkan və şərait daima baza vasitəyə təsir göstərir və yeni təzahür meydana gəlir) əlavə edilir ki, bu da xalqın tarixi ilə müasirliyi arasında bir körpü, bağlantı yaradır. Bununla yanaşı, yeni elementlər hesabına tarixi gedişatda, trayektoriyada yeni şaxələnmələr büruzə verir. Azərbaycanlılar qədim xalq olaraq öz adət-ənələrini yaşatmaq siyasətini daima əllərində rəhbər tutur. Xalqın mədəni irsi onun sivil inkişafında, fərdlərin təfəkkürünün formalaşmasında əvəzsiz rol oynayır. Hər bir xalqın milli adət- ə nənləri həm də onun fəxri elementidir, qürur mənbəyidir ki, bu yolla xalq öz tarixini nümayiş etdirə bilir. Xalqın və dövlətin mənşəyi və onu əsaslandıran faktiki əsaslar həm də onun adət-ənənələrində tapır. Bu adət-ənənə nümunələri arxeoloji qazıntılar vasitəsilə üzə çıxarıldıqda həmin xalqın Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|