419
3.
doktorantura.
Bakalavriat təhsil səviyyəsində tam orta təhsil və orta ixtisas təhsili bazasında ayrı-
ayrı ixtisasların təhsil proqramları üzrə geniş profilli ali təhsilli mütəxəssislər hazırlanır.
Bakalavriat təhsili başa çatmış ali təhsildir. Bakalavriatı bitirən məzunlara «bakalavr» ali
peşə-ixtisas dərəcəsi verilir. Bakalavriat təhsili almış məzunların əmək fəaliyyəti sahəsi elmi
tədqiqat və ali təhsil müəssisələrində elmi-pedaqoji fəaliyyət istisna olmaqla, bütün digər
sahələri əhatə edir. Bakalavriat təhsilinin məzmunu və təşkili qaydaları müvafiq icra
hakimiyyəti
orqanı
tərəfindən
müəyyən
edilir.
Magistratura təhsili ixtisaslaşmalar üzrə hər hansı ixtisas sahəsinin elmi tədqiqat və
ya peşəkar məqsədlər üçün daha dərindən öyrənilməsini nəzərdə tutur və məzunlara peşəkar
fəaliyyətlə, elmi tədqiqat və elmi-pedaqoji işlərlə məşğul olmaq hüququ verir. Magistratura
təhsilinin məzmunu, təşkili və «magistr» dərəcələrinin verilməsi qaydaları müvafiq icra
hakimiyyəti
orqanı
tərəfindən
müəyyən
edilir.
Magistratura elmi-pedaqoji kadr potensialı, maddi-texniki bazası və təhsil
infrastrukturu kifayət qədər yüksək olan ali təhsil müəssisələrində yaradıla bilər.
Tibb təhsili təhsil proqramlarına və dövlət təhsil standartlarına uyğun olaraq, əsas
təhsilə və rezidenturaya ayrılır, məzunlara müvafiq olaraq həkim və həkim-mütəxəssis ali
peşə-ixtisas dərəcələri verilir. Rezidentura təhsilinin məzmunu və təşkili qaydaları müvafiq
icra
hakimiyyəti
orqanı
tərəfindən
müəyyən
edilir.
Xüsusi qabiliyyət tələb edən və öz xüsusiyyətləri ilə fərqlənən mədəniyyət, musiqi,
incəsənət, idman, memarlıq, dizayn və bu kimi digər sahələr üzrə magistr hazırlığı yalnız
nəzəri hazırlıq və tədqiqat tələb edən sahələr üzrə həyata keçirilir. Bu ixtisasların siyahısı
müvafiq
icra
hakimiyyəti
orqanı
tərəfindən
müəyyən
edilir.
Doktorantura
Doktorantura ali təhsilin ən yüksək səviyyəsi olmaqla elmi və elmi-pedaqoji
kadrların hazırlanmasını, ixtisas və elmi dərəcələrin yüksəldilməsini təmin edir.
Doktorantura təhsili ali təhsil müəssisələrində və elmi təşkilatlarda yaradılan
doktoranturalarda (hərbi təhsil müəssisələrində adyunkturalarda) həyata keçirilir və müvafiq
elmi dərəcənin verilməsi ilə başa çatır. Elmi dərəcələr ali təhsil müəssisələrində və elmi
təşkilatlarda fəaliyyət göstərən dissertasiya şuralarının vəsatəti əsasında qanunvericiliyə
uyğun
olaraq
verilir.
Azərbaycan
Respublikasında
aşağıdakı
elmi
dərəcələr
müəyyən
edilir:
1.
Fəlsəfə
doktoru
–
elm
sahələri
göstərilməklə;
2.
Elmlər
doktoru
–
elm
sahələri
göstərilməklə.
Doktoranturaların yaradılması, doktoranturaya qəbul və elmi dərəcələrin verilməsi
qaydaları
müvafiq
icra
hakimiyyəti
orqanı
tərəfindən
müəyyən
edilir.
Ali təhsil müəssisələrinin və elmi təşkilatların doktoranturalarına əcnəbilərin və
vətəndaşlığı olmayan şəxslərin qəbulu Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı
beynəlxalq müqavilələr, habelə ali təhsil müəssisəsi ilə əcnəbi və ya vətəndaşlığı olmayan
şə
xs arasında ödənişli əsaslarla bağlanan müqavilə əsasında həyata keçirilir.
Doktoranturada təhsilini başa vurmuş və müvafiq elmi dərəcə almış şəxslərə müəyyən
edilmiş qaydada həmin elmi dərəcəni təsdiq edən vahid formada dövlət nümunəli sənəd –
diplom
verilir.
420
Ali təhsil müəssisəsində, elmi və digər təşkilatlarda çalışan elmi-pedaqoji kadrlara elmi
dərəcələrin verilməsi dissertantlıq yolu ilə də reallaşdırılır. Ali təhsil müəssisələrinin
müvafiq kafedralarına və elmi tədqiqat müəssisələrinə dissertantların təhkim olunması və
elmi dərəcələrin verilməsi qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən
edilir.
Ali təhsil müəssisələrinin kadrlarına elmi və pedaqoji fəaliyyət sahəsində əldə etdikləri
nəticələrə görə müəyyən edilmiş qaydada elmi adlar verilir. Azərbaycan Respublikasında
aşağıdakı
elmi
adlar
müəyyən
edilir:
1.
dosent;
2.
professor.
Dosent və professor elmi adlarının verilməsi qaydaları və şərtləri müvafiq icra
hakimiyyəti
orqanı
tərəfindən
müəyyən
edilir.
Azərbaycan Respublikasında ali təhsil müəssisəsinin fəxri professor (doktor) adı
vermək hüququ vardır. Fəxri professor (doktor) adının verilməsi qaydaları və şərtləri ali
təhsil
müəssisəsinin
nizamnaməsi
ilə
müəyyən
edilir.
Əlavə
tə
hsil
Əlavə təhsil fasiləsiz təhsilin və peşə hazırlığının tərkib hissəsi olmaqla, peşə-ixtisas
təhsilinin hər hansı pilləsini bitirmək haqqında dövlət sənədi olan hər bir vətəndaşın fasiləsiz
təhsil almaq imkanını təmin edir və insan potensialının inkişafı, kadrların intellektual və peşə
hazırlığı səviyyəsinin yüksəldilməsi və təkmilləşdirilməsi, onların daim dəyişən və yeniləşən
ə
mək şəraitinə uyğunlaşdırılması, yaşlı vətəndaşların ölkənin sosial, iqtisadi, siyasi və
mədəni həyatında fəal və səmərəli iştirakının təmin edilməsi vəzifəsini daşıyır.
Azərbaycan Respublikasında əlavə təhsil aşağıdakı istiqamətləri əhatə edir:
1.
ixtisasartırma;
2.
kadrların
yenidən
hazırlanması;
3.
stajkeçmə
və
kadrların
təkmilləşdirilməsi;
4.
təkrar
ali
təhsil
və
orta
ixtisas
təhsili;
5.
dərəcələrin
yüksəldilməsi;
6.
yaşlıların
təhsili.
Əlavə təhsil ixtisasartırma və yenidənhazırlanma qurumlarında, peşə-ixtisas təhsili
müəssisələrində yaradılmış müvafiq strukturlarda, stajkeçmə və peşə hazırlığı kurslarında və
bu sahə üzrə fəaliyyətinə xüsusi razılıq verilmiş digər müəssisələrdə həyata keçirilir.
Müvafiq təhsil proqramları əsasında əlavə təhsilin hər hansı istiqaməti üzrə təhsil almış
şə
xslərə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada müvafiq
sənəd verilir. xtisasartırma kurslarını bitirmiş şəxslər barəsində stimullaşdırıcı tədbirlər
tətbiq
edilir.
Təhsil
sistemində
elmi
araş
dırmalar
Təhsil sistemində elmi araşdırmalar təhsili idarəetmə orqanları tabeliyində fəaliyyət
göstərən elmi tədqiqat strukturlarında, ali təhsil müəssisələrində və onların müvafiq
qurumlarında və ya bölmələrində (elmi tədqiqat institutları, mərkəzlər, kafedralar,
laboratoriyalar
və
s.)
aparılır.