Microsoft Word m vzu docx

respublikada  onların  rəhbərlərinin  qərarları  ilə  müvafiq  rabitə  və  xəbərdarlıq 
sistemləri təşkil edilir.  
Mülki  müdafiənin  rabitə  sistemi  mövcüd  olan  bütün  rabitə  qüvvələri  və 
vasitələrinin,  o  cümlədən  də  obyekt  daxili  rabitə  şəbəkəsinin  vahid  təşkilati-
texniki birliyinə deyilir.  
Belə  sistem  ümumdövlət  və  sahə  rabitə  xətlərindən,  radio,  radio-rele  və 
məftilli  rabitə  qovşaqlarından  və  stansiyalarından  eləcə  də  mülki  müdafiə 
qərargahlarının  tabelli  texniki  rabitə  avadanlığından,  səyyar  və  siqnal 
vasitələrindən istifadə edilməklə yaradılır. 
Bütün  səviyyələrdən  olan  rabitə  sisteminin  əsas  vəzifələri
  -  tabelikdəkilərin 
fasiləsiz idarə edilməsini, qarşılıqlı fəaliyyətin təşkil olunması və saxlanmasını 
həmçinin  sərəncəmların,  siqnalların  məlumatların  vaxtında  verilməsi  və  qəbul 
olunmasını təmin etməkdən ibarətdir. 
Rabitə - yuxarı təşkilatın rəhbəri, tabelikdəki qüvvələr və qoşunlar, həmçinin 
qarşılıqlı fəaliyyət göstərən orqan və qüvvələr arasında təşkil edilir. 
Rabitə  sistemi  işə  daim  hazır  vəziyyətdə  saxlanmalı,  informasiyanın  etibarlı 
surətdə fasiləsiz, dəqiq və tez çatdırılmasına imkan verməlidir. 
Buna  nail  olmaq  üçün  idarəetmə  məntəqələrində  rabitə  qovşaqlarını 
ə
vvəlcədən  yaratmaq,  bütün  rabitə  vasitələrindən  kompleks  halında  istifadə 
etmək,  eləcə  də  rabitə  vasitələrinin  ehtiyatlarını  yaratmaq  lazımdır.  Fövqəladə 
hallarda  rabitə  sisteminin  sabitliyini  artıran  tədbirlərin  həyata  keçirilməsi, 
qərargah  və  xidmət  işçilərinə  texniki  rabitə  vasitələrini  dəqiq  işlətmək,  onlara 
vaxtında  və  düzgün  xidmət  göstərmək  qaydalarının  öyrədilməsi,  şəxsi  heyətin 
və  avadanlığın  etibarlı  müdafiəsinin  təmin  olunması  da  bu  sahədəki  əsas 
tədbirlərdəndir. 
Rabitənin təşkili üçün radio-telefon (məftilli rabitə), səyyar və siqnalla rabitə 
vasitələrindən istifadə olunur. Bunlara rabitənin növləri deyirlər. 
Radio və telefon növü ən mürəkkəb şəraitdə belə istənilən məsafədəki bir çox 
orqanlarla eyni zamanda və dərhal rabitə yaradıb əlaqə saxlamağa imkan verir. 
Məftilli rabitə vasilərindən isə fövqəladə hadisələr dövründə Mülki müdafiənin 
bütün strukturlarında geniş istifadə olunur. 
Səyyar  rabitə  vasitələri  xüsusən  xilasetmə  işləri  aparılan  vaxt  cürbəcür 
operativ sənədləri, şifahi sərəncamları, məlumat və xəbərləri icraçılara, eləcə də 
yuxarı  qərargahlara  çatdırmaq  üçündür.  Səyyar  rabitə  vasitəsi  kimi 
təyyarələrdən, 
helikopterlərdən, 
avtomobillərdən 
və 
digər 
nəqliyyat 
vasitələrindən, bir sıra hallarda isə hətta piyadalardan da istifadə edilə bilər. 
Siqnalla  rabitə  vasitələrindən
  -  əhalini  xəbərdar  etmək,  habelə  göstəriş  və 
siqnalları təkrar vermək  məqsədilə istifadə olunur. Siqnal vasitələri elektrik və 
ə
l sirenalarından, siqnal raketlərindən, yeni işıq və səs siqnalı verən vasitələrdən 
ibarətdir. 
Mülki  müdafiəin  xəbərdarlıq  sistemi  də  rabitə  vasitələri  əsasında  təşkil 
olunmuşdur.  

---

Xəbərdarlıq  sistemi  dedikdə,  mülki  müdafiə  orqanlarına  əhaliyə  siqnal  və 
göstərişləri çatdıran üsul və vasitələrin vahid sistemi nəzərdə tutulur. 
Bu 
sistemə 
mərkəzləşdirilmiş 
xəbərdarlıq 
aparatları, 
radio-yayım 
(translyasiya) şəbəkəsi və sirenalar daxildir.  
Sistemin  əsas  vəzifəsi
  mülki  müdafiəin  rəhbər  heyətinə,  qərargahlar  və 
xidmətlərə  idarəetmə  orqanlarını,  mülki  müdafiə  qüvvələrini,  obyektləri 
müxtəlif  hazırlıq  səviyyələrinə  keçirmək  haqqında  sərəncamları  vermək,  eləcə 
də bütün əhaliyə düşmən hücumu təhlükəsi, yaxud havadan basqın, zəhərlənmə, 
təbii  fəlakət  və  qəzalar  barədə  siqnalları,  xəbər  və  məlumatları  qısa  müddətdə 
çatdırmaqdır. 
Xəbərdarlıq  müvafiq  mülki  müdafiə  rəhbərinin,  yaxud  yuxarı  qərargahın 
göstərişlərinə  əsasən  təşkil  edilir.  Xəbərdarlıq  siqnalları  bütün  rabitə  və  yayım 
vasitələri  ilə  növbədənkənar  verilir  və  yerli  mülki  müdafiə  qərargahları 
tərəfindən təkrar etdirilir. 
Rabitənin və xəbərdarlığın təşkilində MM qərarğahlarının rolu. 
Qərarğah  bütün  mühafizə  işlərinin  təşkilatçısı,  mülki  müdafiənin  əsas 
idarəetmə  orqanıdır.  Etibarlı  rabitə  sisteminin  yaradılmasına  və  xəbərdarlığın 
vaxtında  təşkil  edilməsinə  məhz  qərarğah  cavabdehdir.  Bu,  onun  ən  vacib 
vəzifələri sırasına daxildir. 
Qərarğah  rabitəni  və  xəbərdarlığı  mülki  müdafiə  rəhbərinin  qərarı  və  yuxarı 
qərarğahın  rabitə  haqqında  sərəncamı  əsasında  təşkil  edir.  Rabitənin  təşkilinə 
ümumi rəhbərlik şəxsən mülki müdafiə qərarğahının rəisinə həvalə olunur. 
O  özünün  tabeliyindəki  rabitə  qüvvələri  və  vasitələrinin  vəziyyətini  və 
imkanlarını 
bilməyə, 
rabitənin 
təşkili 
üzrə 
vəzifələri 
vaxtında 
müəyyənləşdirməyə  və  tabelikdə  qərarğahlara,  qüvvələrə  rabitənin  yaradılması 
barədə sərəncam verməyə borcludur. 
Rabitəni  və  xəbərdarlığı  bilavasitə  təşkil  etmək  və  həyata  keçirməkdən  ötrü 
şə
hərlərdə (rayonlarda, obyektlərdə) sülh dövründə mövcud olan müvafiq qüvvə 
və  vasitələrdən  istifadə  etməklə  rabitə  xidməti  və  hərbiləşdirilməmiş  rabitə 
dəstələri  yaradılır.  Xidmətin  rəisi  vəzifəsinə  xidmət  yaradılan  müəssisənin, 
bölmənin  (rabitə  qovşağı,  telefon  stansiyası)  rəhbəri  təyin  olunur.  Belə  xidmət 
yaratmaq  üçün  baza  (rabitə  qovşağı,  telefon  stansiyası)  olmayan  obyektlərdə 
rabitə  və  xəbərdarlığın  təşkil  vəzifəsi  mülki  müdafiə  qərargahı  rəisinin 
köməkçilərindən  birinə  həvalə  edilə  bilər.  Xidmətin  rəisi  rabitə  və  xəbərdarlıq 
üzrə  tədbirlərin  planlaşdırılması,  vaxtında  həyata  keçirilməsi,  qüvvə  və 
vasitələrin daim hazır vəziyyətdə saxlanması, avadanlığın təmir olunması üçün 
cavabdehdir. 
Rayonda, obyektdə rabitənin və xəbərdarlığın təşkili. 
Şə
hərin  (rayonun)  ərazisində  vahid  mülki  müdafiə  rabitə  sistemi 
yaradılmalıdır.  Buna  bütün  mövcüd  qüvvə  və  vasitələri,  o  cümlədən  də  dolayı 
rabitə xətlərini bir mərkəzdə (mülki müdafiə rabitə xidmətlərində) cəmləşdirmək 
onlara  rəhbərliyi  mərkəzləşdirilmiş  halda  planlaşdırmaq  və  rabitənin  bütün 
növlərindən kompleks halında istifadə etməklə nail olmaq mümkündür. 

---