56
Sinqapur dinamik inkişaf edən iqtisadiyyatı, adambaşına düşən gəlirin kifayət
qədər yüksək səviyyəsi ilə seçilən dövlətdir. Sinqapurun dəniz limanı yük
dövriyyəsinin həcminə görə dünyada ən iri limanlardan biridir. Ölkəni xarici ticarətin
nəhəng həcmi, qızıl-valyuta ehtiyatlarının yüksək səviyyəsi, xarici investisiyaların
böyük həcmi fərqləndirir. Sinqapur qabaqcıl regional maliyyə mərkəzlərindən biridir.
Ölkədə 100 xarici bank qeydiyyatdan keçmiş, bu zaman bank investisiya sahəsində
dövriyyə 1997-ci ilə qədər sabit artıma meylli olmuşdur.
Sinqapurda şirkətin qeydiyyatdan keçməsi üçün müəyyən prosedurlara riayət
edilməsi, həmçinin qeydiyyat yığımlarının ödənilməsi zəruridir.
Fiziki şəxslərin - qeyri-rezidentlərin Sinqapurun ərazisində yerləşən
mənbələrdən əldə etdikləri gəlir vahid 31% dərəcə ilə gəlirə görə vergiyə cəlb olunur.
Bu dərəcə eyni zamanda fiziki şəxslərin - ölkə rezidentlərinin gəlirlərinə verginin
maksimal dərəcəsidir. Bu dərəcə həmçinin Sinqapurda təsis edilən trastların
gəlirlərinə də tətbiq olunur. Bundan əlavə, ölkədə əmlak hüquqlarına, dividendlərə,
faizlərə və müəllif hüquqlarının ötürülməsinə də vergilər qüvvədədir.
Lakin vergi qanunvericiliyi müəyyən növ gəlirlər üçün istisnalar da nəzərdə
tutur. Vergiqoymanın ərazi prinsipinə müvafiq olaraq rezident- şirkət 30% dərəcə ilə
yerləşdiyi ölkənin ərazisindəki mənbələrdən əldə etdiyi gəlirlərə, eləcə də Sinqapura
xarici ölkələrdə yerləşən mənbələrdən köçürülən gəlirlərə korporasiya vergisi ödəyir.
Bu cür gəlirin Sinqapura köçürülmədiyi halda isə ona korporasiya vergisi qoyulmur.
Sinqapura köçürülən dividendlər xarici ölkədə ödənilmiş vergilərin (xarici vergi
krediti - Foreign tax credit) nəzərə alınması (uçotu) ilə vergiyə cəlb olunmalıdır.
Sinqapur şirkətlərinə ödənilən dividendlər birbaşa mənbədən vergiqoymaya cəlb
olunmur. Rezident-şirkətlər tərəfindən dividendlər bir ölkədən başqa ölkəyə
köçürülərkən Sinqapurda ikiqat vergiqoymanı istisna edən sistem tətbiq olunur.
Dividendlər Sinqapurun rezident-şirkətlərinə köçürüldüyü zaman ödənilmiş
korporasiya vergisi səhmdara vergi krediti kimi hesablanır.
Qeyd etmək lazımdır ki, Sinqapur bayrağından istifadə hüququ yalnız bu ölkədə
qeydiyyatdan keçən şirkətlərə verilir.
57
Sinqapur hökuməti iri gəmiçilik şirkətlərini cəlb etmək üçün 1991-ci ildə əlavə
tədbirlər həyata keçirmişdir. Bu tədbirlərdən biri xarici şirkətin beynəlxalq
səlahiyyətli gəmiçilik müəssisəsi statusunun alması imkanıdır. Bu cür statusu olan
ş
irkət hətta xarici «qız» gəmiçilik şirkətinin Sinqapurda yerləşən ana şirkətə
dividendlər köçürdüyü halda belə tamamilə vergidən azad edilir. Beynəlxalq
səlahiyyətli gəmiçilik müəssisəsi statusunu almaq üçün şirkət aşağıdakı şərtlərə
uyğun olmalıdır:
-
birbaşa və ya dolayısı ilə minimum dörd gəmiyə sahib olmalıdır:
-
ona məxsus donanmanın 10%-dən az olmayan hissəsi Sinqapur bayrağı altında
hərəkət etməlidir;
-
Sinqapurda şirkətin ümumi illik xərcləri 2,25 mln. АBŞ dollarından az
olmamalıdır.
Kipr çoxprofilli və sürətlə inkişaf edən dünya ofşor mərkəzidir. Ofşor şirkətlər
və onların xarici əməkdaşları üçün əsas vergi üstünlüklər 1977-ci ildə gəlirə görə
vergi haqqında qanuna düzəlişlərdə müəyyən olunmuşdur. Bu tədbir nəticəsində
vergiqoyma sistemi orta Avropa səviyyəsinə yaxın olan ölkədə xüsusi subyekt -
«ofşor müəssisə» olduqca əlverişli vergi statusu almışdır.
Kipr hökuməti klassik ofşor xidmətlərinin tam spektrini təqdim edərək,
gəmiçilik və gəmilərdən istifadə şirkətləri üçün əlavə güzəştlər yaratmaqla, onları
cəlb etməyə xüsusi diqqət yetirir. Belə ki, əgər ofşor şirkətlər 4,25% stavka ilə
vergiyə cəlb olunursa (ofşor o şirkət hesab edilir ki, Kiprdə qeydiyyatdan keçsin,
səhmlərinin 100%-i birbaşa və ya dolayı qeyri- rezidentlərə məxsus olsun, fəaliyyəti
isə Kiprin hüdudlarından kənarda həyata keçirilsin), gəmiçilik şirkətləri müəyyən
qaydalara riayət etməklə tamamilə gəlir vergisindən azad olunurlar.
Ş
irkətin qeydiyyatının ümumi şərtləri nə ifrat güzəştli, nə də ağır (yorucu)
deyildir. Qeydiyyata olan xərclər 750 Kipr funtu (250 - hökumət yığımları, 500 -
başqa yığım və xərclər) təşkil edir. Şirkətin fəaliyyətinə olan illik xərclər fəaliyyət
növlərindən asılı olaraq fərqlənir. Səhmdarların zəruri olan minimal sayı ikidir, bu
zaman onlardan biri mülkiyyətin real sahibi, digəri isə səhmlərin nominal saxlayıcısı
ola bilər. Nominalı göstərilməyən səhmlərin buraxılışı, eləcə də təqdim edənə
58
səhmlərin buraxılışı qadağandır. Səhmdarların açıq reyestrinin aparılması vacib deyil.
Səhmdarların illik yığıncağının məcburiliyi müəyyən edilmişdir, bu yığıncaqlar
istənilən yerdə keçirilə bilər. Lisenziyalı auditor tərəfindən təsdiq edilmiş illik
hesabatın təqdim edilməsi vacibdir. Qanunvericilik şirkətin yerdəyişməsinin
mümkünlüyünü nəzərdə tutmur. Yerli hüquqi ünvanın olması vacibdir. Mülkiyyətin
sahibi haqqında məlumatlar yalnız Kiprin Mərkəzi bankına verilməlidir, Qeydiyyat
Palatasına bu məlumatlar verilməyə də bilər. Şirkətin bir direktoru ola bilər, bu
zaman o, Kiprin rezidenti olmaya da bilər.
1963-cü il dəniz ticarəti haqqında qanunun müddəalarına müvafiq olaraq,
Kiprdə qeydiyyatdan keçən gəmiçilik şirkətləri öz gəmilərini Kipr bayrağı altında
qeydiyyatdan keçirmək hüququna malikdirlər.
Kiprin Mərkəzi bankı qeyri-rezidentlərə Kiprdə şirkətlər təsis etməyə, həmçinin
heç bir məhdudiyyət qoyulmadan gəmiçilik şirkətlərinin səhmlərini almağa imkan
verir. Bu halda şirkətlər vergi nəzarəti normalarının tətbiqi məqsədilə qeyri-
rezidentlər kimi nəzərdən keçirilir və:
-
hər hansı məhdudiyyət olmadan qeyri-rezidentlərə istənilən gəmini girov verə;
-
vəsaitlərini depozitlərə qoya, həmçinin Kiprin hüdudlarından kənarda borc
vəsait götürə;
-
rezidentlərdən gəmi ala, həmçinin qeyri-rezidentlərə gəmilər sata;
-
qeyri-rezidentlərin xeyrinə təminatlar verə bilər.
Dəniz ticarəti haqqında qanunun normalarına müvafiq olaraq Kipr
müəssisələrinin bu əməliyyatlardan aldığı mənfəət və ya Kipr gəmiçilik şirkətindən
aldığı hər hansı dividendləri vergiyə cəlb olunmur.
Gəmiçilik şirkətlərinə əlavə güzəştlər vergidən xüsusi azad edilmə formasında
verilir. Bu forma 1963-cü ildə 10 il müddətinə müəyyən edilmiş və sonrakı onilliklər
üçün uzadılmışdır. Kipr «ofşor qanunvericiliyi» normalarının tətbiqi sahəsində
qabaqcıl ekspertlərdən biri olan Maykl H. Zampelas qeyd edir ki, Kiprin gəmiçilik
ofşor şirkətlərinə başqa güzəştlər də, xüsusilə ofşor gəmi şirkətlərinin səhmlərinə olan
vərəsəliyin vergidən azad edilməsi təqdim edilir; gəmiçilik şirkətinin gəmi və ya
səhmlərinin satışı zamanı kapitalın artımına vergi yoxdur; gəmilərin komanda
Dostları ilə paylaş: |