28
KT – 521 .....................................................24 min manat
Bu zaman hesabat dövrünə görə icarə ödəməsi həmin hesabat dövrünün
mənfəəti kimi əks etdirilir, növbəti dövrə görə ödəmə isə 442 saylı hesabın krediti
üzrə əks etdirilməklə gələcək dövrlərin gəliri hesab olunur.
c) 10 min manat məbləğində avans olaraq icarə ödəməsi hesablanan növbəti
ay qurtarıb:
DT – 442.....................................................10 min manat
KT – 801 ....................................................10 min manat
Növbəti hesabat dövrü çatan zaman ona aid olan icarə ödəməsinin məbləği
mənfəət kimi qəbul edilir, bu da 801 saylı hesabın krediti və 442 saylı hesabın
debeti üzrə əks etdirilir.
ç) Hesabat ayının axırında icarəyə verilmiş tikili və avadanlıqların 1%
qədərində (illik amortizasiya normasi 12%) köhnəlmə hesablanıb, daha doğrusu,
400000x0,01=4 min manat məbləğində hesablanıb:
DT – 801...............................................4 min manat
KR – 112 ..............................................4 min manat
Cari icarəyə verilmiş vəsaitlər üzrə hesablanmış köhnəlmə satışdan kənar
ə
məliyyatlardan alınan zərər kimi 801 saylı hesabın debeti üzrə əks etdirilir.
d) carə müqaviləsinə görə icarəyə verənin hesabına həyata keçirilən tikili və
avadanlıqların obyektinin kapital qoyuluşuna icarədar smeta hesab tərtib edib.
Onun məbləği 60 min manat, o cümlədən ƏDV- 10 min manatdır. Bu məbləğ
hesablanmış icarə ödəməsi məbləğinin azalmasına aid edilir:
DT – 113 ...........................................................50 min manat
DT – 241 ............................................................10 min manat
KT – 177 .............................................................60 min manat
e) Tikili və avadanlıqların obyekti icarəyə verənə qaytarılıb, onun ilk dəyəri
400 min manatdır:
ə
) Tikili və avadanlıqların obyekti onu icarədardan geri qaytardıqdan sonra
aparılmış kapital qoyuluşunun məbləğinə qiyməti artırılıb, ondan 50 min manat
29
məbləğində məsrəflər icarəyə verənin hesabına, ƏDV-ni nəzərə almaqla 15 min
manatı isə icarədarın hesabına həyata keçirilib:
DT – 111 ............................................................65 min manat
KT – 113 .............................................................50 min manat
KT – 335 “Əvəzsiz alınmış qiymətlilər” subhesabı əgər icarədar fiziki
şəxsdirsə və ya.......................................................15 min manat
KT – 801 əgər icarədar hüquqi şəxsdirsə.
f) Aparılmış kapital qoyuluşlarının məbləğinə vəsaitlərin qiyməti artırıldıqdan
sonra, bu zaman ödənilmiş ƏDV-nin məbləği, həmin vergi üzrə büdcə ilə
hesablaşmalar aparılan zaman 6 ay ərzində hər ay nəzərə alınır, daha doğrusu,
10000:6=1666 min manat:
DT – 521 ............................................................1666 min manat
KT – 241 .............................................................1666 min manat
2. carədarın mövqeyi
carədar icarəyə (cari) tikili və avadanlıqlar balans arxasında uçota alınır.
a) Tikili və avadanlıqların obyekti icarəyə alınıb, onun icarə müqaviləsində
ə
ks etdirilən ilk dəyəri 400 min manatdır.
b) Müqavilə üzrə llik icarə ödəməsi əvvəlcədən 120 min manat məbləğində
hesablanıb, bundan başqa 24 min manat məbləğində ƏDV-si hesablanıb:
DT – 191 ............................................................120 min manat
KT – 241 .............................................................24 min manat
KT – 177 .............................................................144 min manat
177 saylı hesabın krediti üzrə əks etdirilən icarə ödəməsi üzrə hesablanmış
borc, gələcək dövrlərin xərcləri kimi əks etdirilir, 241 saylı hesabın debeti üzrə
uçota ƏDV-nin məbləğindən başqa.
c) Əvvəlcə hesablanmış icarə ödəməsi 10 min manat məbləğində növbəti
ayın axırında istehsalat xərclərinə aid edilib:
DT – 202 ............................................................10 min manat
30
KT – 191 .............................................................10 min manat
Bu zaman onlara aid olan ƏDV-nin payı büdcə ilə hesablaşmalar zamanı
1000x0,2=2 min manat məbləğində hesaba alınır:
DT – 521 .............................................................2 min manat
KT – 241 .............................................................2 min manat
ç) carə müqaviləsinə əsasən öz hesabına icarə edilmiş tikili və
avadanlıqların təchiz edilməsi və yenidən təchiz edilməsi üzrə 17 min manat
məbləğində işlər həyata keçirilmişdir, o cümlədən podratçıdan 2 min manat
qədərində ƏDV-si daxil edilməklə 12 min manat məbləğində hesab alınmışdır,
həmçinin 5 min manat məbləğində material sərf edilib:
DT – 113 ............................................................15 min manat
DT – 241 .............................................................2 min manat
KT – 531 .............................................................12 min manat
KT – 201 .............................................................5 min manat
Belə halda, 531, 201 saylı müvafiq hesabların krediti üzrə əks etdirilən
podratçının borcunu və sərf edilmiş materialları daxil etməklə öz hesabına
vəsaitlərin yenidən təchiz edilməsi üzrə məsrəflər, 113 saylı hesabın debeti üzrə
uçota alınırlar (ƏDV-ni çixmaqla) ki, sonra köhnəlmə vasitəsi ilə məsrəflərin uçotu
üzrə hesablara silinə bilinsin.
Bu zaman, sərf edilmiş materiallara aid olan ƏDV-ni, ümumi müəyyən
edilmiş qaydada orta faizlə 241 saylı hesabın başqa subhesabına silinir. Misal
üçün:
DT 241 “Kapital qoyuluşlarını həyata keçirən zaman ƏDV-i”
KT -241 “Əldə edilmiş maddi resurslar üzrə əDV-si”
d) carədarların hesabına aparılmış kapital qoyuluşları 15 min manat
məbləğində qəbul edilmiş əsas vəsaitlər kimi uçotda əks etdirilir:
DT – 111 .............................................................15 min manat
KT – 113 .............................................................15 min manat
Dostları ilə paylaş: |