Microsoft Word natiq mirzeyev dissertasiya doc
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.2. car
37
343 saylı “Keçmiş illər üzrə bölüşdürülməmiş mənfəət (örtülməmiş zərər) hesabının debeti. 406 saylı “Maliyyə icarəsi üzrə uzunmüddətli öhdəliklər” hesabının krediti. Uzunmüddətə icarəyə götürülmüş vəsaitlərə görə icarəyə verənə olan borclar ödənildikdə: 406 saylı “Maliyyə icarəsi üzrə uzunmüddətli öhdəliklər” hesabının debeti 223 saylı “Bank hesablaşma hesabları” hesabının krediti. Həmin vəsaitlər icarədarın mülkiyyətinə keçdikdə 111 saylı “Torpaq, tikili və avadanlıqlar- Dəyər” hesabının debeti 111 saylı hesabın 2-ci “Uzunmüddəli icarəyə götürülmüş torpaq, tikili və avadanlıqlar” subhesabının krediti. Hesablanmış köhnəlmə məbləği qəbul edildikdə 112 hesabın 2-ci “Uzunmüddətli icarəyə götürülmüş torpaq, tikili və avadanlıqların köhnəlməsi” subhesabının debeti 112 saylı hesabın 1-ci “Xüsusi tikili və avadanlıqların köhnəlməsi” subhesabının krediti yazılışları tərtib edilir. Uzunmüddətə icarəyə götürülmüş vəsait obyektləri müqavilə müddəti qurtardıqdan sonra icarəyə verənə qaytarılarsa, onda 112 hesabın 2-ci “Uzunmüddətli icarəyə götürülmüş torpaq, tikili və avadanlıqların köhnəlməsi” subhesabının debeti 112 hesabın 2-ci “Uzunmüddətli icarəyə götürülmüş torpaq, tikili və avadanlıqların köhnəlməsi” subhesabının krediti Obyektlər icarə müddəti başa çatdıqdan sonra, yəni vaxtından qabaq icarəyə verənə qaytarılarsa, qalmış vaxt üçün icarəyə verənə hesablanmış, lakin ödənilməmiş icarə haqqı 406 saylı “Maliyyə icarəsi üzrə uzunmüddətli öhdəliklər” hesabının debeti 112 hesabın 2-ci “Uzunmüddətli icarəyə götürülmüş torpaq, tikili və avadanlıqların köhnəlməsi” subhesabının krediti carə müddəti başa çatmamış obyektlər icarədara qaytarılarkən tam amortizasiya olunmayan dəyər 38
343 saylı “Keçmiş illər üzrə bölüşdürülməmiş mənfəət (örtülməmiş zərər) hesabının debeti 112 hesabın 2-ci “Uzunmüddətli icarəyə götürülmüş torpaq, tikili və avadanlıqların köhnəlməsi” subhesabının krediti müxabirləşmələri ilə əks etdirilir. Bu yazılışlarla icarədar, icarə obyektlərinin istismardan çıxmasını əks etdirir və eyni zamanda onlara hesablanmış köhnəlmə məbləğini silir. Bəzən təcrübədə istər alınacaq, istərsə də ödəniləcək icarə haqqlarının hesablanması mühasibat uçotu hesablarında əks etdirilir, onlar faktiki olaraq alındıqda və ya ödənildikdə uçota alınır və müvafiq mühasibat yazılışları tərtib olunur. Fikrimizcə, belə hallara yol verməmək olmaz. Çünki bu müəssisənin maliyyə vəziyyərini, o cümlədən onun debitor borclarının vəziyyətini təhrif edir. carə münasibətləri zamanı bir sıra spesifik məqamların meydana çıxdığı hallarda yuxarıda göstərilənlərdən başqa digər mühasibat prosedurlarından və yazılışlarından isfadə edilə bilər.
Torpaq, tikili və avadanlıqların obyektlərini uzunmüddətli icarəyə verən zaman, icarəyə verən 174 saylı “ carə üzrə uzunmüddətli debitor borcları” hesabını istifadə edir. Bu hesab, uzunmüddətli icarə şərtləri ilə icarədarlarla hesablaşmaların vəziyyəti haqqında informasiyanı ümumiləşdirmək üçün ayrılmışdır. 174 saylı “ carə üzrə uzunmüddətli debitor borcları” hesabı aktivdir. Bu hesabın debetində icarəyə verən və icarəyə götürən tərəfindən razılaşdırılmış qiymətlə, icarəyə təhvil verilmiş torpaq, vəsaitlərin obyektlərinin dəyəri, uzunmüddətli icarə müqaviləsi üzrə hesablanmış faizlərin məbləğləri əks olunur, krediti üzrə isə - icarə ödəməsinin daxil olması əks etdirilir. Torpaq, tikili və avadanlıqların byektləri uzunmüddətli icarəyə verilən zaman icarəyə verən aşağıdakı yazılışı tərtib edir: 731 saylı “Sair əməliyyat xərcləri” hesabının debeti
39
111 saylı “Torpaq, tikili və avadanlıqlar- Dəyər” hesabının krediti. Hesablanmış köhnəlmənin məbləğinə belə qeyd aparılır 112 saylı “Torpaq, tikili və avadanlıqlar- Amortizasiyası” hesabının debeti 731 saylı “Sair əməliyyat xərcləri” hesabının krediti. Bu zaman icarədarın icarəyə verənlə razılaşdığı qiymətlə icarəyə təhvil verilmiş əmlakların obyektlərinin dəyəri uçotda aşağıdakı köçürmə ilə əks etdirilir: 174 saylı “ carə üzrə uzunmüddətli debitor borcları” hesabının debeti 731 saylı “Sair əməliyyat xərcləri” hesabının krediti. carədarın vaxtı keçən zaman torpaq, tikili və avadanlıqların konkter obyektinə görə icarəyə götürənlə hesablaşmalar üzrə 174 saylı “ carə üzrə uzunmüddətli debitor borcları” üzrə və 442 saylı “Gələcək hesabat dövrlərinin gəlirləri” hesablarında qalıqlar olmamalıdır.
Ə
qədər, icarəyə götürənin mülkiyyətinə keçirsə, icarə ödəməsinin ödənilən məbləğini çıxmaqla satışın alınma qiyməti, satın alınma vaxtına icarə ödəməsinin daxil olmasını əks etdirilməsi üçün nəzərdə tutulan qaydada əks etdirilir. 174 saylı “ carə üzrə uzunmüddətli debitor borcları” hesabı üzrə analitik uçotu hər bir icarə müqaviləsi üzrə aparılır. 731 saylı “Sair əməliyyat xərcləri” hesabı üzrə kredit qalığı (icarəyə təhvil verilmiş tikili və avadanlıqların obyektlərinin icarədarın icarəyə verənlə razılaşdığı qiymətlə dəyəri və həmin obyektin qalıq dəyəri arasındakı fərq) 442 saylı “Gələcək hesabat dövrlərinin gəlirləri” hesabına silinir. Daha doğrusu 731 saylı “Sair əməliyyat xərcləri” hesabının debeti 442 saylı “Gələcək hesabat dövrlərinin gəlirləri” hesabının krediti olur. carədarla icarəyə verənin razılaşdıqları qiymətlə icarəyə təhvil verilmiş torpaq, tikili və avadanlıqların obyektlərinin dəyəri və bu obyektlərin qalıq dəyəri arasındakı fərqlərin müvafiq hissəsi aşağıdakı kimi əks etdirilir: 442 saylı “Gələcək hesabat dövrlərinin gəlirləri” hesabının debeti 801 saylı “Ümumi mənfəət (zərər)” hesabının krediti. Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|