Mündəricat.
Giriş. .......................................................................................................................... 5
Fəsil 1. Ekspert sistemlərin quruluşu və funksiyaları. .............................................. 6
1.1.Insan və ekspert sistemlər. ............................................................................... 6
1.2.EHM və ekspert sistemlər. ............................................................................... 9
1.3. Ekspertsistemlər - məqsədi, quruluşuvə funksiyaları. .................................. 16
1.4. Ekspert sistemlərin layihələndirilməsi mərhələləri. ...................................... 25
1.5.Konkret istifadə üçün ekspert sistemlərin xarakteristikaları. ......................... 33
Fəsil 2 Ekspert sistemlərdə qərarın qəbulu alqoritmləri. ....................................... 37
2.1. Tanıma nəzəriyyəsinin determinik metodları. ............................................... 37
2.2. Qiymət hesablamalarına əsaslanan tanıma alqoritmləri. ............................... 39
2.3. Tanıma nəzəriyyəsinin statistik metodları. ................................................... 41
2.4. Klaster-analizin elementləri. ........................................................................ 44
2.5. Tanımanın struktur metodları. ....................................................................... 47
2.6. Məntiqi proqramlaşdırma. ............................................................................. 51
2.7. Dağınıq çoxluqlar nəzəriyyəsinin obyektlərin tanınmasına tətbiqi. ............. 53
Fəsil 3. Kənd təsərrüfatı bitgilərinin məhsuldarlığına təsir edən amillər. ............. 57
3.1. Kənd təsərrüfatı bitgilərinin qidalanması və məhsuldarlığı. ........................ 58
3.2. Mikroelementlər. .......................................................................................... 60
3.3. Iqlim şəraitini xarakterizə edən parametrlər və onların məhsuldarlığa təsiri.
.............................................................................................................................. 62
3.4. Bitgi sortları və məhsuldarlıq. ....................................................................... 65
3.5. Gübrə məhsuldarlığın artırılmasının əsas amilidir. ....................................... 66
Fəsil 4. Torpaqların məhsuldarlığının ekspert sistemlə təyin edilməsi. ................. 69
4.1. Torpağın məhsuldarlığının qiymətləndirilməsi tarixi. .................................. 69
4.2. Torpağın məhsuldarlığının qiymətləndirilməsinin metodoloji cəhətləri. ..... 71
4.3. Kənd təsərrüfatı torpaqlarının və meşə ərazilərinin bonitirovkası. ............... 73
4.4. Torpağın məhsuldarlığının müəyyən edilməsi. ............................................. 77
Nəticə. ...................................................................................................................... 87
Ə
d ə b i y y a t ........................................................................................................ 88
Giriş
.
Bitgiçilik
təsərrüfatlarının
fəaliyyətinin
dövlətin
maraqlarına
uyğun
tənzimlənməsi, maliyyə-vegi orqanları ilə münasibətlərinin optimallaşdırılması,
onların malik olduğu torpaqların keyfiyyət xarakteristikaları barədə məlumatların
öyrənilməsini tələb edir. Digər tərəfdən, fermerlərin özləri də daha yüksək gəlir
ə
ldə etmək üçün malik olduqları torpaq sahələrində hansı məhsulun
yetişdirilməsinin əlverişli olduğunu öyrənməkdə maraqlıdırlar. Buna görə də
torpaqların keyfiyyət göstəricilərinin müəyyən edilməsi vacib məsələlərdən biridir.
Lakin torpağın keyfiyyət göstəricilərinə təsir edən amillərin miqdarı olduqca çox
olduğundan, onların dəqiq və bir qiymətli müəyyən edilməsi qeyri mümkündür.
Ekspert sistemlərin tətbiqi bu sahədə müəyyən nailiyyətlər əldə edilməsinə kömək
edə bilər.
Birinci fəsildə ekspert sistemlərin meydana gəlməsi və inkişafının nəzəri və
praktiki məsələləri, məqsədi, quruluşu, funksiyaları, layihələndirmə mərhələləri və
konkret məsələlərin həlli üçün nəzərdə tutulan ekspert sistemlərinxarakteristikaları
verilir.
kinci fəsildə ekspert sistemlərdə qərarın qəbulu alqoritmlərinin inkişaf
istiqamətləri şərh edilir.
Üçüncü fəsildə torpaqların məhsuldarlığına təsir edən amillər araşdırılır.
Bitgilərin qidalanmasının, mikroelementlərin, iqlim şəraitinin və nəhayət, mineral
gübrələrin rolu şərh edilir.
Dördüncü fəsildə isə torpaqların məhsuldarlığının qiymətləndirilməsinin inkişaf
tarixi və metodoloji məsələləri, nəhayət, ekspert sistemlə torpaqların
məhsuldarlığının məyən edilməsi əks etdirilir.