90
Sahibkar öz fəaliyyətini həyata keçirmək üçün Azərbaycan
Respublikasının qanunvericiliyinə əməl etməklə aşağıdakı
hüquqlara malikdir:
− istənilən müəssisələr yaratmaq, onların idarəetmə orqanlarında
vəzifə tutmaq və bu orqanların işində iştirak etmək;
− dövlət və digər mülkiyyət formalarına əsaslanan müəssisələrin
əmlakının, başqa əmlakı və əmlak hüquqlarını tamamilə və ya
qismən əldə etmək;
− başqa müəssisələrin fəaliyyətində öz sərəncamında olan
əmlakla iştirak etmək;
− tərəflərin razılığı ilə başqa fiziki və hüquqi şəxslərin
əmlakından və intellektual mülkiyyət obyektlərindən istifadə
etmək;
− işçiləri işə qəbul etmək və işdən azad etmək;
− işçilərin əməyinin ödənilməsinin forma və sistemini, onların
əmlakının məbləğini və
gəlirinin digər növlərini
müəyyənləşdirmək;
− təsərrüfat-maliyyə fəaliyyətini müstəqil həyata keçirmək,
məhsul göndərənləri və istehsal olunan məhsulun (işlərin,
xidmətlərin) istehlakçılarını seçmək, dövlət ehtiyacları üçün
müqavilə əsasında iş görmək və məhsul göndərmək;
− öz məhsulları (işləri, xidmətləri) üçün qiymətlər (tariflər)
müəyyənləşdirmək;
− pul vəsaitinin saxlanılması, hesablaşma, kredit və kassa
əməliyyatlarının bütün növlərinin həyata keçirilməsi üçün
banklarda hesablar açmaq;
− sahibkarlıq fəaliyyətindən əldə edilən mənfəətdən vergilər və
digər icbari ödənişlərdən sonra onun qalan hissəsindən sərbəst
istifadə etmək. Sahibkarlıq fəaliyyəti bağlaşma əsasında
həyata keçirilərkən mənfəətin bölüşdürülməsi qaydası
bağlaşmada müəyyən edilir;
− məbləğinə məhdudiyyət qoyulmayan şəxsi gəlir əldə etmək;
− dövlət sosil təminatı sistemindən istifadə etmək;
− sığorta növünü sərbəst surətdə seçmək;
91
− hüquqlarına və qanuni mənafeyinə xələl gətirən dövlət
orqanlarının və digər orqanların, təsərrüfat subyektlərinin və
fiziki şəxslərin hərəkətlərindən şikayət etmək;
− xarici iqtisadi münasibətlərdə iştirak etmək;
− valyuta əməliyyatları aparmaq;
− ictimai fondlara, səhiyyəyə, xeyriyyəçilik, maarifçilik
məqsədlərinə, elmi və mülki məqsədlərə, müharibə və başqa
fövqəfadə hadisələr zamanı isə dövlətə lazımi yardım
göstərilməsinə ianələr vermək;
− həmkarlar ittifaqında və digər birliklərdə iştirak etmək.
İnsan hüquqlırının və əsas azadlıqlarının müdafiəsi haqqında
Konvensiyanın lsaylı Protokolu
Maddə 2. Təhsil hüququ.
Heç bir şəxsin təhsil hüququndan imtina edilə bilməz. Dövlət
təhsil və tədris sahəsində öz üzərinə götürdüyü funksiyanı yerinə
yetirərkən, valideynlərin öz dini və fəlsəfı baxışlarına müvafiq olan
təhsil və tədrisi təmin etmək hüququna hörmət edir.
Azərbaycan Respublikasının
qanunvericilik sistemi
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 42-ci maddəsinə
əsasən, hər bir vətəndaşın təhsil almaq hüququ vardır.
Dövlət pulsuz, icbari, ümumi, orta təhsil almaq hüquqnu təmin
edir.
Təhsil sisteminə dövlət tərəfindən nəzarət edilir.
Maddi vəziyyətindən asılı olmayaraq istedadlı şəxslərin təhsili
davam etdirməsinə dövlət təminat verir.
Dövlət minimum təhsil standartlarını müəyyən edir.
Azərbaycan Respublikasının Təhsil Qanunu təhsillə bağlı
yaranan bütün münasibətləri tənzimləyir.
Təhsil cəmiyyət və dövlətin inkişafının əsasında durmaqla
strateji əhəmiyyətə malik olan və üstün inkişaf etdirilən fəaliyyət
sahəsidir. Azərbaycan Respublikasının təhsil sistemi milli zəminə,
ümumbəşəri dəyərlərə əsaslanır, demokratik xarakter daşıyır.
92
Təhsil hüququ vətəndaşların əsas hüquqlarındandır. Təhsil
sistemi qarşısında duran vəzifələr Azərbaycan Respublikasının
dövlət müstəqilliyi haqqında Konstitusiya aktına, Azərbaycan
Respublikasının Konstitusiyasına, Təhsil Qanununa və müvafiq
beynəlxalq hüquq normalarına uyğun olaraq həyata keçirilir. Təhsil
Qanunu təhsil sisteminin ümumi əsaslarını müəyyən edir.
Təhsil qanunvericiliyinə daxildir: həmin Təhsil Qanunu;
ona müvafiq olaraq Azərbaycan Respublikasında verilmiş
digər təhsil qanunvericiliyi aktları; Azərbaycan Respublikası
tərkibinə daxil olan Naxçıvan Muxtar Respublikasında həmin
Təhsil Qanunu əsasında qəbul edilmiş qanunvericilik aktları.
Təhsil Qanunu Azərbaycan ərazisində olan bütün təhsil
müəssisələrinə, müvafiq orqan və təşkilatlara şamil edilir.
Azərbaycanın təhsil sistemi həmin Qanun əsasında fəaliyyət
göstərir.
Təhsil qanunvericiliyini pozanlar qanunla müəyyən olunmuş
qaydada məsuliyyət daşıyırlar.
Təhsil qanunvericiliyinin vəzifələri aşağıdakılardır:
− təhsil sahəsində dövlət siyasəti prinsiplərinin müəyyən
edilməsi;
− təhsil sisteminin sərbəst fəaliyyəti və təhsilin inkişafı üçün
hüquqi təminat yaradılması;
− hüquqi şəxslər və təhsil subyektlərinin hüquq və vəzifələrinin
səlahiyyət və məsuliyyətinin müəyyən olunması;
− vətəndaşların təhsil haqqında konstitusiya hüquqlarının təmin
olunması və müdafiəsi.
Maddə 2. Təhsil sahəsində dövlət siyasətinin əsas prinsipləri.
Azərbaycan Respublikası fasiləsiz təhsil sistemi yaratmaq
siyasəti yeridir. Dövlətin təhsil siyasəti aşağıdakı prinsiplərə
əsaslanır:
− Hüquqi baxımdan hammm dövlət standartı çərçivəsində
təhsil almaq imkanına malik olması;
− bilik, bacarıq və istedadı reallaşdırmaq üçün hamıya bərabər
şərait yaradılması;
Dostları ilə paylaş: |