-
heyvanlar aləmindən xüsusi istifadə qaydaları pozulduqda;
-
ovçuluq üzrə müəyyən edilmiş qayda, norma və digər tələblər müntəzəm yerinə
yetirilmədikdə;
-
Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş digər
hallarda.
Aşağıdakı hallarda isə ov etmək qadağandır:
-
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfındən nəzərdə tutulmamış günlərdə;
-
ovçuluq bileti və ov etmək üçün icazə olmadıqda;
-
başqa şəxsə aid olan ovçuluq biletindən, ov etmək üçün icazədən və ov
silahından istifadə edildikdə;
-
ov etmək üçün verilmiş icazədə göstərilən yerdə ov edilmədikdə;
-
ovçuluq təsərrüfatlarında qeydiyyatdan keçmədikdə;
-
ov etmək üçün icazə göstərilmiş normadan (saydan) artıq ov edildikdə.
Ə
gər ov yerlərində yanğın, daşqın, tufan, zəlzələ, torpaq sürüşməsi, quraqhq
kimi təbii fəlakot vo vohşi lıcyvanlar arasında epidemiya hadisələri baş verərsə, ov
müvafıq icra hakimiyyəti orqanı tərəfındən məhdudlaşdrrıla və ya dayandırıla bilər.
«Ovçuluq haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanununa görə ovçuluq
təsərrüfatlarından ov da daxil olmaqla aşağıdakı məqsədlərlə istifadə edilə bilər:
-
təbiəti mühafızə;
-
ovçuluq;
-
elmi-tədqiqat;
-
vəhşi heyvanların yarımsərbəst və qeyri-sərbəst şəraitdə saxlanması,
yetişdirilməsi və artırılması məqsədilə tutulması;
-
sağlamlaşdırma;
-
təlim-tərbiyə;
-
ekoloji maarifiəndirmə, turizm və istirahət (rekreasiya). Heyvanlar aləmi
haqqında qanunvericiliyin pozulmasında təqsiri olan şəxslər aşağıdakı hallarda
Azərbaycan Respubli-kasının qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş qaydada
məsu-liyyət daşıyırlar:
-
heyvanlar aləmi obyektlərinin istifadəyə verilməsi qaydasını pozduqda;
-
heyvanlar aləminin obyektlərini təbii mühitdən icazəsiz götürdükdə;
-
heyvanlar aləminin obyektlərindən özbaşına xüsusi istifadə etdikdə;
-
heyvanlar aləminin obyektlərindən istifadənin limitlərini artırdıqda və başqa
tələblərini pozduqda;
-
dövlət ekoloji ekspertizasının tələblərini yerinə yetirmədikdə;
-
heyvanların yaşayış mühitinin, çoxalma şəraitinin və miqrasiya yollarının
mühafızəsi üzrə tələbləri pozduqda;
-
qurumuş bitkiləri və ya onların qalıqlarını özbaşına yandırdıqda;
-
bitki mühafizəsi vasitələrinin, onlaruı boy stimulyatorlarının, mineral
gübrələrin və başqa maddələrin (preparatlarm) saxlanması, daşınması və tətbiq
edilməsi qaydalarmı pozduqda;
-
zooloji kolleksiyaların yaradılması, zənginləşdirilməsi, saxlanması, istifadəsi
və dövlət uçotuna alınması, onlarla ticarət, habelə Azərbaycan Respublikasına
gətirilməsi, onun hüdudlarmdan kənara göndərilməsi və aparılması qaydalarmı
pozduqda;
-
özbaşına, yaxud müəyyən edilmiş qaydanı pozmaqla heyvanları köçürdükdə,
iqlimə uyğunlaşdırdıqda və artırdıqda, genetik cəhətdən dəyişmiş orqanizmlərdən
istifadə etdikdə;
-
heyvanlarla rəhimsizcəsinə rəftar etdikdə;
-
heyvanlar aləmi obyektlərinin vəziyyəti və sayı, onlann istifadəsi haqqında
məlumatları gizlətdikdə və təhrif etdikdə;
-
heyvanların tələf olmasının, onların yaşayış mühitinin pisləşməsinin qarşısını
almaq üçün və heyvanlar aləminə mənfı təsirin ləğv edilməsi məqsədi ilə tədbirlər
görmədikdə.
МЮВЗУ 12.
ЯТРАФ МЦЩИТИН МЦЩАФИЗЯСИНИН БЕЙНЯЛХАЛГ ЩЦГУГИ
МЕХАНИЗМЛЯРИ.
PLAN:
1. Ятраф мцщитин мцщафизясинин тянзимлянмясиндя бейнялхалг обйектляр.
Ятраф мцщитин мцщафизясиндя милли вя бейнялхалг обйектляр, онларын
елементляри. Милли обйектлярин идаря едилмяси хцсусиййятляри.
2. Бейнялхалг обйектлярин идаря едилмяси формалары вя онларын
тянзимлянмясинин щцгуги ясаслары.
3. Ятраф мцщитин мцщафизяси сащясиндя бейнялхалг ямякдашлыг вя онун
реаллашдырылмасы принсипляри. Ятраф мцщитин мцщафизяси сащясиндя
бейнялхалг ямякдашлыьын щяйата кечириломясиндя бейнялхалг тяшкилатларын
ролу.
4. Ятраф мцщитин мцщафизяси сащясиндя бейнялхалг ямякдашлыьын ясас
истигамятляри.
5. Ятраф мцщитин мцщафизяси сащясиня бейнялхалг нязарятин формалары вя бу
сащядя глобал мониторингин формалары.
6. Еколоъи щцгуглар вя онларын мцдафиясинин щцгуги тяминаты.
Ə
traf mühitin mühafizəsinin beynəlxalq obyektləri
Ə
traf mühitin qorunması obyektləri milli (dövlətdaxili) və beynəlxalq
(ümumdünya) obyektlərə bölünürlər. Milli obyektlərə torpaq, hava, su, yerin təki,
vəhşi heyvanlar və təbii mühitin dövlətin ərazisində olan başqa ünsürləri aid edilir.
Dövlət milli obyektləri sərbəst idarə edir, onlan öz qərarları ilə və öz xalqının
marağını nəzərə almaqla qoruyur.
Ə
traf mühitin qorunmasınm beynəlxalq obyektlərinə ya beynəlxalq ərazilərdə
olan (kosmos, atmosfer havası, dünya okeanı və Antarktida), ya da müxtəlif ölkələr
arasında yer dəyişən obyektlər (miqrasiya edən heyvan növləri) daxildir. Bu
obyektlər dövlətin yurisdiksiyasına daxil edilmir və heç kimin milli əmlakı olmurlar.
Onlar beynəlxalq birlik tərəfındən birgə qəbul edilmiş müxtəlif, müqavilə,
konvensiya və protokollara əsasən mənimsənilir və qorunur.
Ə
traf mülıitin beynəlxalq obyektləri sırasına milli dövlətlər tərəfmdən idarə
olunan və qorunan, lakin beynəlxalq üçota götürülmüş obyektlər də (qoruqlar, milli
parklar, təbiət abidə-ləri və s.) daxil edilir (Sxem 6).
Sxemdən göründüyü kimi, ətraf mühitin qorunmasının mühüm beynəlxalq
obyektləri sırasına kosmos, dünya okeam və atmosfer havası da aiddir.
Kosmos bütün bəşəriyyətin mülkiyyətidir. Dünyanın heç bir dövləti kosmik
fəzaya sahiblik etmək hüququna malik deyildir. Kosmik fəzanın istifadəsinə dair
beynəlxalq müqavilələrdə onun əsas prinsipləri əks etdirilmişdir. Bu sənədlərə
ə
sa-sən kosmik fəzanın (ayı və başqa göy cisimlərini da daxil etməklə) hər hansı
dövlət tərəfındən hisşələrə bölünərək mənimsənilməsi, kosmosa mənfi təsir
göstərilməsi və kosmik fə-zanınçirkləndirilməsi yolverilməz hesab olunur.
Kosmosun hərbi məqsədlər üçün istifadəsinı məhdudlaşdırmaq məqsədilə
müqavilədə raket əleyhinə müdafıə sistemlərinə və strateji silahların
mohdudlaşduılmasına dair razılaşdrrmaya böyük əhəmiyyət verilir.
Beynəlxalq müdafıə obyekti olan dünya okeanı çox böyük miqyasda faydalı
qazıntılar, bioloji resurslar və enerji ehtiyatma malikdir. Dünya okeanmm
mənimsənilməsi bütün bəşəriyyətin marağını təmin etmək istiqamətində
aparılmalıdır.
Ayrı-ayrı dövlətlərin XX əsrin 50-70-ci illərində dünya okeanının tutduğu
ə
razilərə və onun sərvətlərinə öz milli ideyalarını rəsmiləşdirməyə cəhd etmələri
dünya okeanının mənimsənilməsinin hüquqi tənzimlənməsinə ehtiyac yaratdı. Üç
beynəlxalq konfransda nəzərdən keçirilən bu məsələlər 120 ölkənin imzaladığı
BMT-nin dəniz hüququ üzrə qəbul etdiyi Konvensiyası ilə rəsmüəşdi. BMT-nin
1973-cü il Konvensiyasma əsasən, sahil dövlətləinin sahildən 200 millik
məsafəyə-dək dənizin bioloji ehtiyatlarını mənimsəməyə suveren hüquqları təsdiq
edildi. Dünya okeanında bütün dövlətlərin sərbəst-üzmə hüququna malik olması da
bir daha rəsmiləşdirildi. Bu Konvensiyaya əsasən, daxili sularda üzməyin hüdudları,
Dostları ilə paylaş: |