Microsoft Word toplamtez doc

 
96 
2.3.3.  Rusya  Federasyonu  ve  Orta  Asya  Türk  Cumhuriyetlerinde  Türk 
Diasporası 
Bazı  Türk  inşaat  firmaları,  dağılan  Sovyetler  Birliği’nde  izlenen  açıklık  ve 
yeniden  yapılanma  politikaları  sonucu  geliştirilen  ekonomik  ilişkiler  çerçevesinde, 
1986  ve  izleyen  yıllarda  toplanan  Karma  Ekonomik  Komisyonca  alınan  kararlar 
uyarınca, bu ülkede sosyal ve kültürel amaçlı tesislerin, ekonomik ve ticari ilişkilerin 
gelişmesiyle de sanayi tesislerin yapımını üstlenmişlerdir. Azerbaycan ve Orta Asya 
Türk Cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarına kavuşmalarından sonra da bugünkü Rusya 
Federasyonu,  Azerbaycan,  Türkmenistan,  Özbekistan,  Kırgızistan  ve  Kazakistan  ile 
Türkiye  ilişkileri  çeşitli  sektör  ve  iş  hacmi  açısından  önemli  ölçüde  gelişme 
göstermiştir. 5 Türk Cumhuriyetinde resmi kayıtlara göre 480 Türk şirketinin faaliyet 
gösterdiği  bildirilmekte,  ancak  söz  konusu  şirket sayısının  çok  daha  yüksek  olduğu 
tahmin edilmektedir  (www.ekutup.dpt.gov.tr). 
İş  ve  İşçi  Bulma  Kurumu  Genel  Müdürlüğü’nün  kayıtları  ve  ilgili 
büyükelçiliklerin  verdikleri  bilgilere  göre,  müteşebbis  ve  bağımsız  olarak  çalışan, 
halen  bu  ülkelerde  120.000  civarında  Türk  diasporası  olduğu  tahmin  edilmektedir 
(www.ekutup.dpt.gov.tr). 
 
2.3.4. Avustralya’da Türk Diasporası 
Avustralya’ya  Türkiye’den  göç  1960’lı  yılların  ikinci  yarısında  başlamıştır. 
Daha önceleri İngiliz pasaportu ile gelerek Avustralya’ya yerleşen Kıbrıslı Türkler, o 
dönemde 2500 gibi bir nüfusa ulaşmış olmasına rağmen, Türkiye’den ilk toplu halde 
göç 1968 yılında gerçekleşmiştir. 14 Ekim 1968’de 51 erkek, 42 kadın, 75 çocuktan 
oluşan  ilk Türk göçmen kümesinde Sydney’e toplam 168 kişi gitmiştir. Bu göçmen 
kümesi  Sydney  ve  Melbourne’e  daha  önceden  yerleşmiş  Kıbrıslı  Türklerin  coşku 
dolu  gösterileriyle  karşılanmışlardır.  Göç  anlaşması  ile  1975  yılına  kadar  20.000’e 
yakın  Türk  Avustralya’ya  yerleşmiştir.  Bunu  izleyen  yıllarda  Türkiye’den 
Avustralya’ya  göç  azalmakla  birlikte,  daha  çok  aile  birleşimi,  kişisel  başvurular  ve 
mülteciler  ile  bugüne  kadar  devam  etmiştir.  1991  nüfus  sayımında  evinde  Türkçe 
konuşan  5  yaşından  büyük  Avustralya  vatandaşlarının  sayısı  38.000  olarak 
belirlenmiştir.  1990’lı  yılların  sonlarına  doğru,  Sidney  ve  Melbourne  şehirlerinde 
yaklaşık  20’şer  bin  olan  Türkiye  kökenli  nüfusun  geri  kalanı  da  öteki  eyalet 

---

 
97 
başkentleri  ile  taşradaki  küçük  şehirlerde  yaşamaktadır.  Türkiye  Türkleri,  Kıbrıs 
Türkleri,  Batı  Trakya  Türkleri  ile  toplam  Türk  nüfusu  150.000  dolaylarındadır. 
Avustralya’da  bulunan  Türkler,  azınlık  hakları  ve  sosyal  problemleri  bakımından 
Batı  Avrupa  ülkelerine  çoğu  işçi  olarak  giden  vatandaşlarımızdan  farklı  değildir. 
Ancak  bu  ülkede  bulunan  Türk  vatandaşları,  iki  ülkenin  uzaklığı  sebebiyle  kalıcı 
yerleşme bilincine daha çok sahiptirler (www.turkfederasyon.com). 
 
2.3.5. Kuzey Amerika’da Türk Diasporası 
ABD’nde   yaşayan   Türklerin  sayısının   yaklaşık   250.000–300.000  olduğu 
tahmin  edilmektedir.  ABD’de  yaşayan  Türkler  büyük  ölçüde  ülkenin  sosyal  ve 
ekonomik  yaşamıyla  bütünleşmiş  konumdadırlar.  Bu  ülkedeki  Türklerin  önemli  bir 
kısmı  profesyonel  meslek  dallarında  çalışmaktadır.  ABD’deki  üniversitelerde 
yaklaşık  2.000  Türk  öğretim  görevlisi  bulunmaktadır.  ABD’de   100’e  yakın  Türk 
derneği   bulunmaktadır.   Bunların   büyük  çoğunluğu,  iki  örgütün  çatısı  altında  
toplanmışlardır.  Bu  örgütlerden   birincisi   merkezi  New   York’ta  olan   Türk  
Amerikan  Dernekleri  Federasyonu   (FTAA)   ve   diğeri    Washington’daki    Türk-
Amerikan  Dernekleri  Asamblesi  (ATAA)’dir.  1979  yılında  kurulan  ATAA, 
ABD’deki  Türk  toplumunun,  yaklaşık  1500  civarında  üyesi  bulunan  en  büyük  çatı 
kuruluşu  durumundadır.  ATAA,  çıkardığı  yayınlar,  düzenlediği  konferanslar  ve 
gerçekleştirdiği  festivallerle,  Türkiye’nin    tanıtımında  önemli  bir  rol  oynamaktadır 
(www.mfa.gov.tr). 
Bir diğer Kuzey Amerika ülkesi olan Kanada’da ki Türklerin toplam sayısının 
42.000’e  ulaştığı  tahmin  edilmektedir.  Bunların  önemli  bir  bölümü  yüksek  okul 
mezunu  olup,  Kanada  toplumuyla  bütünleşmiş  durumdadırlar.  Türkiye’den 
Kanada’ya  ilk  göç  akımı  1956–1975  yılları  arasında  olmuştur.  Kanada’daki  Türk 
derneklerinin  toplam  sayısı  46  olmakla  beraber  aktif  işlev  görenlerin  sayısı  11’dir. 
Bu dernekler, merkezi Toronto’da bulunan Kanada Türk Dernekleri Federasyonu (19 
dernek) ve Kanada Kıbrıs Türk Dernekleri Federasyonu (6 dernek) adlı iki kuruluşun 
çatısı altında toplanmıştır (www.mfa.gov.tr). 
 
 
 

---

 
98 
ÜÇÜNCÜ KESİM: TÜRKİYE’NİN GİZİL GÜCÜ: DIŞ TÜRKLER 
 
 
Dış  Türkler  konusunun  önemine  binaen  devlet  politikalarına  girmesi 
1908’den  itibaren  İttihat  ve  Terakki  Partisi’nin  üst  düzey  yöneticilerinin,  Osmanlı 
İmparatorluğu  dışındaki  Türklerle  ilgilenmeye  başlaması  ve  de  ilk  olarak  Gaspıralı 
İsmail  Bey  ile  mektuplaşmalarıyla  başlamıştır.  İttihatçıların  Osmanlı  İmparatorluğu 
dışındaki  Türklerle  ilgilenmesinin  temelinde  iki  önemli  neden  yatmaktadır.  Bu 
nedenlerden  ilki  gerçekçi  gerekçelere  dayanan  Osmanlı  İmparatorluğu’nun  “ulus-
devlet” yapılanmasını tamamlayabilmesi için gerekli olan Türklük bilincinin gelişimi 
anlayışıdır.  İkinci  neden  ise,  bu  sürecin  duygusal  yanını  oluşturan  Turancılık 
anlayışıdır.  Bu  nedenler  doğrultusunda  İttihatçılar  tarafından  oluşturulan  ilk  Türk 
istihbarat  örgütü  olarak  kabul  edilen  Teşkilât-ı  Mahsusa’ya  sımsıkı  bağlı  olarak 
Rusya Türklerini  içine alan  ilk  Milli  Merkez  Komiteleri kurulmuştur. Milli  Merkez 
Komiteleri  Rusya’dan  gelen  askeri,  siyasal,  sosyal  ve  toplumsal  bilgi  akışını 
değerlendirmekte  ve  Rusya’dan  gelen  Türklerin,  özellikle  de  öğrencilerin  denetim 
altında  tutulması  sağlamakta  ve  bunlara  Türklük  bilinci  aşılanması  gibi  önemli 
işlevleri  yerine  getirmektedir.  Türkiye  Cumhuriyeti’nin  kuruluşunda  da,  Milli 
Merkez  oluşumu  aynen  muhafaza  edilmekte,  hatta  bizzat  Atatürk  tarafından 
gelenekselleştirilmektedir.  Atatürk’ün  bu  oluşuma  yeni  katkıları  ve  oluşumla  ilgili 
yeni  düzenlemeleri  olmuştur.  Bu  katkılar  Atatürk’ün  Dış  Türklere  olan  ilgisini  de 
göstermektedir. Bu yeni düzenlemeler;  
 
Milli Merkezlerin  sayısı arttırılmış  ve doğrudan Milli İstihbarat Teşkilatı 
(M.İ.T.)  bünyesi  içine  alınmıştır.  “Kırım  Milli  Merkezi”,  “Azerbaycan  Milli 
Merkezi”, “Türkistan Milli Merkezi” gibi. Ayrıca, Balkanlardaki Türk azınlıkları ile 
ilgili merkezler de faaliyete geçirilmiştir. 
 
Sovyet  işgalinden  sonra  Rusya’dan  kaçmak  zorunda  kalan  Türk 
liderlerine ve entelektüellerine bu merkezlerde hizmet şansı ve fırsatı sunulmuştur. 
 
Milli  Merkezler,  temel  işlev  olarak,  Türk  Devleti  ile  hedef  bölgede 
yaşayan  Türkler  arasında  çok  yönlü  bir  köprü  oluşturmakta,  çok  yönlü  bilgi  temin 
etmek,  bilgi  akışını  güvenilirlik  testinden  geçirmek,  yabancı  servislerle  ilişkisi  olan 
ajan-provokatörleri  saptamak  ve  kontrol  altında  tutmak,  ilgili  elçilik  mensuplarının 

---