Həsənov Yusifəli Lətif oğlu
48
ci ildə islam ölkələrinin idman nazirlərinin iclası və həmrəylik
oyunlarında Azərbaycan Respublikası, Türkiyə və Şimali Kipr
Türk Respublikasının idman nazirləri görüşərək çoxtərəfli əmək-
daşlığın inkişaf yollarını müzakirə etmişlər [37, v.57]. Onu da
qeyd etmək lazımdır ki, bu cür əlaqələr hər iki dövlətin üzv ol-
duğu digər təşkilatlar çərçivəsində də həyata keçirilmişdi.
2005-ci ildə ölkələrimizin idmançıları Bakı, İstanbul, İzmir,
Antalya, Marmaris şəhərlərində keçirilmiş cüdo, boks, gimnasti-
ka, sərbəst və yunan-Roma güləşi, atletika, taekvondo, kaman-
dan oxatma, qılıncoynatma, həndbol, voleybol və alpinizm üzrə
10-dan çox müxtəlif yarışlarda iştirak etmişlər [37, v.60]. Voley-
bol üzrə qadınlar arasında 2004-2005-ci illər Avropa çempionlar
liqasının qrup mərhələsi oyunları çərçivəsində ölkəmizin “Azər-
reyl” klubu Türkiyənin “Beşiktaş” komandası ilə Bakıda və İs-
tanbulda qalibiyyətli iki matç keçirmişdi. 2005-ci il mayın 24-
dən iyunun 1-ə kimi Marmarisdə keçirilmiş sərbəst və yunan-
Roma güləşi üzrə beynəlxalq turnirdə iştirak etmiş yeniyetmə-
lərdən ibarət yığma komandamız bir qızıl, iki gümüş və iki bü-
rünc medal əldə etmişdi. Həmin il avqustun 11-21-də İzmirdə
keçirilmiş tələbə idmançıların XXIII universiadasında Azərbay-
can komandası atletika, taekvondo, kamandan oxatma, sərbəst
və yunan-Roma güləşi, qılıncoynatma idman növündə 38 nəfər-
lik nümayəndə heyəti ilə təmsil olunmuşdu. 2005 ci ilin avqus-
tunda Türkiyədə alpinizm üzrə təşkil olunmuş “Ağrı dağına yü-
rüş” adlı beynəlxalq tədbirdə tərkibində 4 nəfər olan komanda-
mız da iştirak etmişdi. 2005-ci il noyabrın 12-15-də Antalyada
yeniyetmələr arasında cüdo üzrə ənənəvi beynəlxalq turnir keçi-
rilmişdi. 2005-ci ildə bu qardaş ölkənin də nümayəndələri bizim
ölkədə keçirilmiş yarışlarda fəal iştirak etmişlər [37, v.61]. 11-
13 martda Bakıda taekvondo üzrə gənclərin Avropa birinciliyi
keçirilmiş, bu yarışlarda Türkiyə idmançıları dörd qızıl, dörd gü-
müş və dörd bürünc medal əldə edərək medalların ümumi sayına
görə ölkələr arasında ikinci yerə çıxmışdılar. 22-28 martda Ba-
kıda Ə.Çoudrinin kuboku uğrunda yarışda, 9-10 apreldə Bakıda
Azərbaycan Respublikası beynəlxalq idman və turizm əlaqələri sistemində
(1991-2005-ci illər)
49
kişilər arasında “B” kateqoriyalı beynəlxalq cüdo turnirində, 5-9
may
Həsənov Yusifəli Lətif oğlu
50
çempionatında iştirak etmiş, “Turan” futbol komandası ABŞ tə-
rəfinin dəvəti ilə orada bir neçə yoldaşlıq görüşü keçirmiş, 1996-
cı ildə stend atıcılarımız dünya kubokunun növbəti mərhələsinin,
basketbol üzrə iki komandamız “Bob Krouzi” beynəlxalq turni-
rinin, digər nümayəndələrimiz paraolimpiya yarışlarının iştirak-
çısı olmuşdular.
1996-cı ilin ən böyük idman hadisəsi ABŞ-ın Atlanta şəhə-
rində keçirilən XXVI Yay Olimpiya Oyunları olmuşdu. Azər-
baycan idmançıları da həmin tədbirdə fəal iştirak etmişdilər [3,
v.7]. Gənclər və idman naziri Ə.Qarayev 22-27 iyun 1997-ci ildə
Milli Məclis sədrinin birinci müavini A.Rəhimzadənin rəhbərlik
etdiyi parlament nümayəndə heyətinin tərkibində ABŞ-da səfər-
də olmuşdu [3, v.8]. Səfər zamanı ölkələrimiz arasında ikitərəfli
münasibətlərin inkişafına, xüsusən gənclər və idman problemlə-
rini əhatə edən məsələlərə geniş diqqət yetirilmişdi. Qaçqın və
məcburi köçkün uşaqlarının problemləri də diqqət mərkəzində
olmuşdu. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, mərhum prezident
H.Ə.Əliyevin ABŞ-a rəsmi səfərləri gənclər və idman sahəsində
əməkdaşlığın genişləndirilməsi işinə çox böyük kömək etmişdi
[3, v.9]. Azərbaycan tərəfi birgə idman tədbirləri, məşq toplanış-
ları, amerikalı idmançılar və komandalarla vaxtaşırı görüşlər,
məşqçi kadrlar və yeni məşq metodikası materialları mübadiləsi-
ni əhatə edən proqramın hazırlanması, idmanın maddi-texniki
təchizatı və idman infrastrukturunun inkişafı sahəsində qarşılıqlı
faydalı əməkdaşlıq şəraitinin yaradılması, idmançılarımıza müa-
sir idman avadanlığı, idman geyimlərinin verilməsi sahəsində
kömək göstərilməsi istiqamətində ABŞ-la əməkdaşlığın qurul-
masına çalışmışdı. Bunun nəticəsi olaraq Rüfət və Emil İsrafil-
bəyov qardaşları ilk azərbaycanlı boksçular olaraq Baltimorda
şöhrət qazanmışlar [3, v.10]. Ötən illər ərzində gənclərdən ibarət
idmançı nümayəndə heyətlərimiz qarşılıqlı olaraq hər iki ölkədə
təşkil olunmuş gənclər və idman tədbirlərində iştirak etmişlər [3,
v.11-14]. Bunun bariz nümunəsi kimi 1997-1999-cu illərdə ABŞ
idmançılarının Bakıda Ə.Çoudrinin şərəfinə keçirilmiş boks üzrə
Azərbaycan Respublikası beynəlxalq idman və turizm əlaqələri sistemində
(1991-2005-ci illər)
51
beynəlxalq turnirlərdə iştirakını qeyd etmək olar. 24-30 oktyabr
2002-ci ildə isə hərbçi taekvondoçular arasında ABŞ-da keçiril-
miş dünya çempionatında komandamız bir qızıl və üç bürünc
medal qazanmışdı. 10-14 sentyabr 2003-cü ildə Nyu-Yorkda
təşkil olunmuş sərbəst güləş üzrə dünya çempionatında idmançı-
larımız da qüvvələrini sınamışlar. 2004-cü ildə ölkəmizdə, 2005-
ci ildə ABŞ-da boks üzrə Azərbaycan-ABŞ yoldaşlıq görüşləri
keçirilmişdi. 2005-ci il mayın 13-15-də Bakıda təşkil olunmuş
bədii gimnastika üzrə Azərbaycan Gimnastika Federasiyasının
kuboku yarışlarında və oktyabrın 3-9-da XXVII dünya çempio-
natında ABŞ idmançıları iştirak etmiş, 17-19 iyun 2005-ci ildə
Las-Veqasda keçirilmiş qılıncoynatma üzrə Qran-pri yarışların-
da idmançımız qüvvəsini sınamışdı. Göründüyü kimi, Azərbay-
can-ABŞ idman əlaqələri idmanın müxtəlif sahələrini əhatə et-
mişdi. Lakin düşünürük ki, bu əlaqələrin miqyasını heç də qə-
naətbəxş saymaq olmaz. Çünki həmin əlaqələrin daha geniş və
dərin olması üçün kifayət qədər potensial var.
Tədqiq olunan dövrdə Azərbaycan Respublikası ilə MDB
(ölkəmiz 1993-cü il sentyabrın 24-də bu təşkilata daxil olmuş-
dur) ölkələri, o cümlədən də Rusiya Federasiyası arasında bey-
nəlxalq əlaqələr, o cümlədən idman əlaqələri miqyasına və in-
tensivliyinə görə xüsusilə fərqlənmişdi [140, s.125-131]. Bu da
əsassız deyildir. Çünki Azərbaycan Respublikası ilə Rusiya Fe-
derasiyası və digər sabiq müttəfiq respublikalar arasında idman
əlaqələri SSRİ dövründə çox geniş və güclü olmuşdur. Bu əlaqə-
lər müstəqillik dövründə əvvəlki illərlə müqayisə ediləcək səviy-
yədə olmasa da, davam etdirilmişdi. Bütün sahələrdə olduğu ki-
mi, idman sahəsində də Rusiya Federasiyası ilə əlaqələrin mün-
təzəm xarakter alması üçün iki ölkə arasında müqaviləyə ehtiyac
duyulurdu. Buna görə də Rusiya Federasiyası Bədən Tərbiyəsi
Komitəsi ilə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bədən Tərbi-
yəsi və İdman Komitəsi arasında 26 oktyabr 1993-cü ildə Sankt-
Peterburqda 1993-1997-ci illəri əhatə edən 13 maddədən ibarət
əməkdaşlıq sazişi imzalanmışdı [31, v.8]. Sazişin 13-cü bəndinə
Dostları ilə paylaş: |