__________________________________________Ə
hmə
d-Cabir Ə
hmə
dov
137
sağlamlığına olan faydası haqqında öyrənəcəyimiz daha
çox şey var».
Harvard Universitetinin xalq sağlamlığı məktəbi
epidemiologiya bölümü başqanı dr. Dimitrios Triçopulos:
«Amerikalı qadınlar doymuş yağların əvəzinə
daha çox zeytun yağı istifadə etsəydilər, döş xərçəngi
riskində 50% qədər azalma baş verə bilərdi… Zeytun yağı
bəzi bədxassəli şiş növlərinə – prostat, döş, onurğa,
pulcuqlu hüceyrə və qida borusu şişlərinə qarşı qoruyucu
təsirə malikdir».
Mayami
Universitetinin
(ABŞ)
tibb
fakültəsindən D.Pek:
«Zeytun yağının siçovullardakı immunitet
sistemini gücləndirdiyi sübut olunmuşdur…».
Milan Universiteti əczaçılıq fakültəsindən Bruno
Berra:
«Təbii yolla süzülmüş zeytun yağının tərkibində
olan LDL oksidasiona olan müqavimətini aydın şəkildə
artırır».
II
Federiko
Universitetinin
daxili
və
metabolizma xəstəlikləri kafedrasından A.A.Rivelles,
G.Rikardi, M.Mançini:
«Zeytun yağı insulin müqavimətinin qarşısını
alır və qandakı qlükozanın daha yaxşı nəzarətini təmin
edir».
Neapolitan Universiteti tibb və kimya fakültə-
sindən Patrisia Qaletti:
«Zeytun yağı polifenollarının qida kimi qəbul
edilməsi reaktiv oksigen metabolitlərlə bağlı xəstəlik
riskini azalda bilər – mədə-bağırsaqla bağlı bəzi
xəstəliklər və damarların tıxanması kimi. Zeytun yağı
insan eritrositlərini oksidativ təhlükədən qoruyur».
Harvard
Universitetinin
Xalq
Səhiyyəsi
kafedrasından Frank Saks:
Zeytun və
zeytun yağ
ı_________________________________
138
«Zeytun yağından ibarət olan zəngin qida
rasionlu pəhriz ifrat kökəlməyi nəzarətdə saxlamaqda və
müalicə etməkdə az yağlı qida rasionundan ibarət
pəhrizdən daha təsirlidir. O uzunmüddətli artıq çəki
itkisinə də səbəb olur, bu halda çəkini qorumaq daha
asandır…».
Göründüyü kimi, bu gün bir çox alimlər zeytun
yağını əsas qəbul edən qidalanma modelinin ən ideal
forma olduğunu düşünür. Bu xüsusiyyətlərinə görə
gündəlik qida rasionunda olması zəruri olan ən əsas
qidaların zeytun və zeytun yağı olduğu bildirilir. Allahın
bir çox ayədə diqqətimizə çatdırdığı zeytun bitkisinin
faydası tibbi bilgilərin artması ilə paralel olaraq kəşf
edilmişdir.
__________________________________________Ə
hmə
d-Cabir Ə
hmə
dov
139
DÖRDÜNCÜ FƏS L.
ZEYTUN YAĞ
ININ KEYF YYƏ
T N N
EKSPERT ZASI
4.1. Ekspertizanın obyekti, mə
qsə
di və
üsulları
Müasir dövrdə dövlətlər arasında iqtisadi əlaqələr
qurulduğu halda ticarət əlaqələri də genişlənir və inkişaf edir.
Belə əlaqələrdən biri kimi tarixi pək yolunun bərpası
keyfiyyətcə yüksək olan və Beynəlxalq standartlara cavab
verən məhsulların dünya bazarına çıxarılmasını da qeyd
etmək lazımdır. Belə bir şəraitdə xarici ölkələrdən
respublikamıza çoxlu miqdarda ərzaq məhsulları daxil olur.
Bu məhsullar içərisində zeytun yağlarını da misal göstərmək
olar. Bitki yağları pərakəndə ticarət şəbəkəsində xüsusi
çəkiyə malikdir. Respublikamıza gətirilən zeytun yağlarını
yoxlamaq və keyfiyyətini qiymətləndirmək müasir dövrdə
istehlak mallarının ekspertizası ilə məşğul olan alimlərin
qarşısında duran əsas vəzifələrdən biridir. Zeytun yağları
ə
sasən Respublikamıza Yunanıstan, spaniya, taliya və
Türkiyədən gətirilir. Zeytun yağları müxtəlif markalarda və
adlarda istehsal olunur. Bunlara misal olaraq Extra Virgin,
Riviera,
Pomace
markalı
zeytun
yağlarını
və
Respublikamızda istehsal olunan
“Final” və
“Zeytun
bağ
ları” markalı zeytun йаьларыnı göstərmək olar. Bu
yağların müxtəlif markalara və ticarət sortlarına ayrılması
onların ekspertizasını və keyfiyyətinin qiymətləndirilməsini
zəruri hesab edir.
Tədqiqat aparmaqda məqsəd Bakı ticarətində
satılan müxtəlif markalı zeytun yağlarının keyfiyyətini tədqiq
etməkdir. Zeytun yağlarının keyfiyyətinin tədqiqində məqsəd
Zeytun və zeytun yağı_________________________________
140
onların keyfiyyətinin həm hiss üzvləri ilə təyin olunan
göstəricilər (orqanoleptiki göstəricilər) və həm də fiziki-
kimyəvi göstəricilər üzrə normativ-texniki sənədlərin tələbinə
uyğunluğunu müəyyən etməkdir.
Tədqiqat obyekti. Tədqiqat aparmaq üçün
“Azersun Holdinq” şirkətlər qrupunun nəzdində fəaliyyət
göstərən “Bakı Yağ və Qida Fabriki” MMC-də istehsal
olunan Olive Oil markalı “Final” zeytun yağı, saflaşdırılmış
“Zeytun bağları” yağı və spaniyadan idxal olunan Pomace
markalı zeytun yağı götürülmüşdür.
Tə
dqiqatın ə
sas və
zifə
lə
ri və
mə
qsə
di. Tədqiqat
aparmaqda məqsəd “Bakı Yağ və Qida Fabriki” MMC-də
istehsal olunan zeytun yağlarının çeşidini, keyfiyyət
göstəricilərini və ekoloji təmizliyini öyrənməkdir. Eyni
zamanda xaricdən gətirilən Pomace markalı zeytun yağının
keyfiyyətini öyrənib onu vətənimizdə istehsal olunan zeytun
yağları ilə müqayisə etməkdir.
Tədqiqatın informasiya bazası və işlənməsi
metodikası. Monoqrafiyanın yazılmasında Azərbaycan və rus
dillərində 53 adda ədəbiyyatdan, 80 adda normativ-texniki
sənədlərdən və “Bakı Yağ və Qida Fabriki” MMC- nin
materiallarından istifadə olunmuşdur. “Bakı Yağ və Qida
Fabriki” MMC- də istehsal olunan zeytun yağlarının
orqanoleptiki və fiziki-kimyəvi göstəriciləri qüvvədə olan
standartlara müvafiq olaraq müasir tədqiqat üsulları ilə
öyrənilmişdir. Tədqiqat üsulları istifadə olunan dərsliklərdə
(8), dərs vəsaitlərində (30) və metodiki vəsaitlərdə (7, 50)
geniş verilmişdir. Biz öz işimizdə onlardan yaradıcı surətdə
istifadə etdiyimizdən burada tədqiqat üsullarının metodikaları
verilmir.
Monoqrafiyanın
yazılmasında
həmin
ə
dəbiyyatlardan informasiya bazası və metodika üçün
hərtərəfli istifadə edilmişdir.
Tə
dqiqatın elmi yeniliyi. Tədqiqatın nəticəsi olaraq
tərəfimizdən ilk dəfə “Bakı Yağ və Qida Fabriki” MMC-