Muallifdan

я – меня; men –meni-menga; 
 мы - нас; biz – bizni – bizga;
Grammatika tilning ichki qurilishi haqidagi bo‘lim hisoblanib, 
ikki qismdan iborat: morfologiya va sintaksis. 
 
MORFOLOGIYA 
 
Morfologiya
grammatikaning bir qismi bo‘lib, so‘z turkumlari, 
so‘zning grammatik shakli, grammatik ma’no, morfologik kategoriya 
( tushuncha)larni o‘rganuvchi bo‘lim. Morfologiya so‘zni grammatik 
birlik sifatida tekshiradi. So‘z grammatik birlik sifatida grammatik 
ma’nosi va grammatik shakliga ega bo‘ladi. 
 
Grammatik ma’no 
 
So‘zning u yoki bu turkumga mansubligini ko‘rsatuvchi, so‘zning 
ma’lum bir grammatik shakl orqali ifodalanadigan ma’nosi 
grammatik ma’no hisoblanadi; 
qalam, suv, tosh, olma, bog‘,uy
so‘zlari bir grammatik ma’noga mansub so‘zlar hisoblanadi. 
 
Grammatik forma ( shakl) yoki so‘z formasi 

---

Xolmanova Z. Tilshunoslikka kirish 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
116 
116
 
So‘zning ma’lum bir grammatik ma’no ifodalovchi shakli 
so‘zning 
grammatik formasi (shakli) 
deyiladi. Grammatik ma’noni 
ifodalovchi morfema 
grammatik ( morfologik) ko‘rsatkich 
ham 
deyiladi. Masalan, ko‘plikning grammatik ko‘rsatkichi-lar; bosh 
kelishik va bo‘lishlilik ko‘rsatkichi yo‘q (nol ko‘rsatkichli). 
Grammatik shakl (so‘z formasi) ning uch xil turi mavjud: 
1.
 
Affikslar (qo‘shimchalar):
uyni, uydan, uyga; 
o‘qiyapman, o‘qiyapsan, o‘qiyapti.
Affikslar yordamida yasaluvchi 
forma sintetik forma deyiladi.
2.
 
Yordamchi so‘zlar
orqali hosil bo‘luvchi forma; 
ukam 
uchun, park tomon, o‘qib ko‘r, o‘qib chiq.
Yordamchi so‘z vositasida 
yasaluvchi forma analitik forma deyiladi.