25
olaraq, kitabda göstərici olduqda mövqe 31‐də 1 əks halda
0 kodu yazılır.
Mövqe 32 kitablar üçün təyin olunmayıb və ona görə
mövqe 32 –də probel qoyulur. Kitab bədii ədəbiyyat olduqda
Mövqe 33‐də 1 əks halda 0 kodu yazılır. Mövqe 34 kitabın
biblioqrafik əsər olması haqqında kodlaşmış məlumatı
bildirir. Belə ki, mövqedə kitab bioqrafiya deyilsə probel,
avtobiorafiyadırsa‐a, şəxsi bioqrafiyadırsa‐b, kollektiv
bioqrafiyadırsa‐c, kitabda bioqrafik məlumat verilibsə‐d
kodu yazılır.
020 ISBN. Sahə Beynəlxalq Biblioqrafik Kitab Nömrəsini
– İSBN indeksini əks etdirir.
Altsahələr:
•
$a altsahəsində İSBN nömrəsi yazılır. Bu zaman yalnız
rəqəmlər yazılır.
•
$c altsahəsində kitabın qiyməti yazılır
•
$d altsahəsində pul vahidi yazılır.
Nümunə: 020_ _$a9876362628$c70000.00 $d man
040
Kataloqlaşdırma
mənbəyi.
Sahə
kitabı
kataloqlaşdıran təşkilat və kataloqlaşdırma dili haqqında
məlumatı əks etdirir.
Altsahələr:
•
$a altsahəsində yazını ilkin tərtib edən təşkilatın adı
yazılır.
•
$b altsahəsində biblioqrafik təsvirin tərtib olunduğu dil 3
simvollu kodla göstərilir.
Nümunə: 040_ _$beng
041 Kitabın dilinin kodu. Sahə kitabın mətninin dilini
əks etdirir və nəşr tərcümə olduqda 1 qiyməti, əks halda isə
0 qiyməti alan indikatora malikdir.
Altsahələr:
26
•
$a altsahəsində kitabın mətninin dilinin kodları yazılır.
Kodlar aşağıdakı şəkildə yazılır: ilk öncə nəşrin əsas
mətinin dilinin kodu, sonra nəşrin mətnində olan digər
dillərin kodları (probelsiz) əlifba ardıcıllığında yazılır
•
$b altsahəsində kitabın xülasəsinin (rezyume) dillərinin
kodları yazılır.
•
$g altsahəsində referatlardan başqa digər qoşma
materialların: şərhlər, təlimatlar, istifadəçilər üçün
göstərişlər və s. dilinin kodu yazılır.
•
$i altsahəsində mündəricatın dili mətnin dilindən
fərqlənirsə mündəricatın dillərinin kodları yazılır.
•
$h altsahəsində kitabın orijinalının və ya aralıq
tərcüməsinin dilinin kodu yazılır.
Nümunə:
a)
0410_ $a engfreger $b fregerspa
Kitabın mətni ingilis, fransız və alman dillərindədir,
fransız alman və ispan dillərində xülasəyə malikdir.
b)
0411_ $afre$haze
Kitab fransız dilindən azərbaycan dilinə tərcümədir.
080 UOT indeksi. Sahə kitabın UOT indeksini əks
etdirir.
Altsahələr:
•
$a altsahəsində UOT indeksi yazılır. Əgər UOT indeksi
mürəkkəbdirsə, standart ayırıcılardan istifadə olunur.
Nümunə: 080_ _ $a 631.321.411.3
II.
Yazının başlığı və ya intellektual məsuliyyət
Biblioqrafik yazının başlığı fərdi və kollektif müəlliflər
haqqında məlumatları bildirir və aşağıdakı sahələrdən
tərtib oluna bilər:
100 Birinci fərdi müəllif
27
700 Digər fərdi müəlliflər
110 Birinci kollektiv müəllif
8
111 Birinci müvəqqəti kollektiv müəllif
710 Digər kollektiv müəlliflər
711 Digər müvəqqəti kollektiv müəlliflər
9
Təsvir olunan kitabın müəllifi konkret fərd olduqda
onun birinci müəllifi haqqında məlumat sahə 100‐də digər
müəliiflər haqında məlumatlar isə və sahə 700 –də yazılır.
Kitab bir müəlliflidirsə aydındır ki, sahə 700‐dən istifadə
olunmur. Hər iki sahə aşağıdakı qiymətləri alan və birinci
müəllifin və ya digər həmmüəlliflərin şəxsiyyət (soyad, ad,
atasının ad, ləqəb, nəsl, dini və aristokratik sülalə adı)
məlumatının təsvir formasını bildirən indikatora malikdir.
Altsahələr:
100$a\700$a altsahələrində müvafiq olaraq birinci
müəllifin və digər həmmüəlliflərin soyadı; soyadı və
insialı; soyadı, adı və atasının adı, təxllüsü (məs:Xətai)
və ya yalnız adı yazıla bilər.
Qeyd edək ki, bu altsahələrdəki məlumatın tipinə görə
sahə indikatoru aşağıdakı qiymətləri alır:
-
‐Əgər müəllifin və ya həmmüəllifin şəxsiyyət məlumatı
kimi yalnız şəxs adı, təxəllüsü göstərilibsə 0 qiyməti;
Nümunə: 1000_$a Səid Əhməd
-
Əgər müəllifin və ya həmmüəllifin şəxsiyyət məlumatı
kimi soyad(məs.: Qurbanov), soydı və insialı (məs.:
8
Kollektiv müəllif dedikdə kitabın nəşri üçün məsulliyyət
daşıyan təşkilat nəzərdə tutulur.
9
Müvəqətti kollektiv müəllif dedikdə müəyyən qısa dövr
müddətində fəaliyyət göstərən tədbirlər: simpoizum, konqreslər,
qrultaylar,konfranslar, seminarlar, toplantılar, sərgilər və s.
nəzərdə tutulur.
28
Qurbanov A.İ), soyadı, adı və atasının adı göstərilibsə
1
qiyməti;
Nümunə: 1001_$a Tolstoy, Lev Nikolayeviç
-
Əgər müəllifin və ya həmmüəllifin şəxsiyyət məlumatı
kimi defis və ya xüsüsi söz birləşmələri ilə yazılmış
mürəkkəb soyadlar göstərilibsə 2 qiyməti;
Nümunə: 1002_$a Van Alderwerelt van Rosen burgh
-
Əgər müəllifin və ya həmmüəllifin şəxsiyyət məlumatı
kimi nəsl adı, aristokratik və dini sülalə adı göstərilibsə
3 qiyməti;
Nümunə: 1003$a Napalyon
•
100$b\700$b altsahələrində uyğun olaraq Rum
rəqəmləri ilə birinci müəllifin və digər həmmüəlliflərin
sülalə nömrəsi yazılır.
•
100$c\700$c altsahələrində uyğun olaraq birinci müəllifin
və digər həmmüəllifin soyadı və ya adı ilə birlikdə
işlənən titul, rütbə, fəxri ad və s. yazılır.
•
100$d\700$d
altsahələrində
uyğun
olaraq
birinci
müəllifin və həmmüəllifin yaşadığı, hakimiyyətdə
olduğu dövrü bildirən və s. tarixlər yazılır.
•
100$e\700$e
altsahələrində
uyğun
olaraq
birinci
müəllifin və həmmüəllifin vəzifəsi və ya kitaba məsul
şəxslərin rolu (Məs: tərtibatçı, redaktor və s.) yazıla bilər.
•
100$n/700$n
‐ altsahələrində uyğun olaraq kitabın
birinci müəllifin və həmmüəllifin yazdığı hissə və ya
bölməsinin nömrəsi yazılır.
•
100$p/700$p althisahəlində uyğun olaraq kitabın birinci
müəllifin və həmmüəllifin yazdığı hissəsinin bölməsinin
adı yazılır.
•
100$t/700$t
althisahəlində, kitabda müxtəlif müəlliflərin
əsərləri verilibsə uyğun olaraq birinci müəllifin və
həmmüəllifin yazdığı əsərin adı yazılır.