Namangan muhandislik-texnologiya instituti

7.2. Organizmlarniyg individual rivojlanishi. 
Ontogenez  -  bu  organizmlarning  shaxsiy  rivojlanishidir.  Shaxsiy  rivojlanish 
atamasi  ostida  zigotadan  tortib  organizmlarning  tabiiy  o’limigacha  bo’lgan  davri 
tushuniladi.  Ko’p  hujayrali  o’simlik,  hayvonlarning  shaxsiy  rivojlanishida 
tubandagi o’xshashlik bor: 1) hujayralar sonining ortishi ya’ni o’sish; 2) rivojlanish 
davomida  hujayralarning  tabaqalanishi,  ixtisoslashishi;  3)  morfogenez  to’qima  va 
organlarning, belgi va xossalarning rivojlanishi. 
Tuzilishi  murakkab  hayvonlar  ontogenezi  embrional  va  postembrional 
davrlarga  bo’linadi.  Ko’p  hujayrali  hayvonlarda  to’qimalar  va  organlarning  hosil 
bo’lishi odatda embrional davrda sodir bo’ladi. Yuksak o’simliklarda esa to’qima 
va  organlarning  rivojlanishi  yashash  davrida  ro’y  beradi.  Bir  hujayrali 
hayvonlarda,  prokariot  organizmlarda  ontogenez  ona  hujayradan  qiz  hujayraning 
hosil bo’lishi davriga to’g’ri keladi.. 
Turli  mavjudotlar  individual  rivojlanishi  ontrgenezi  o‘ziga  xos  keladi. 

---

 
 
Ontogenezning  ikki  asosiy  tipi  farqlanadi:  1)  bevosita  (to‘g‘ridan  to‘gri 
rivojlanishi;  2)  Bevosita  rivojlanishi.  Bevosita  rivojlanishda  tuxumdan  chiqqan 
yoki  yangi  tugilgan  organizm  ko‘rinishi  jihatidan  ona  organizimiga  o‘xshaydi  va 
faqatgina  ayrim  azolarining  yetishmasligi,  kichikligi,  tana  qismlarining  unchalik 
mutonosib  bo‘lmasligi  bilan  farqlanadi,  asta-  sekin  o‘sib  borishi  bilan  ona 
organizimi to‘la qiyofasiga ega bo‘ladi.