Nobel mükafatina layiq göRÜLMÜŞ GÖRKƏmli kimyaçilar a. N. Hümbətova
Yüklə 215,39 Kb. Pdf görüntüsü
|
Kimya məktəbdə
69 Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. 1925- 1928- ci illərdə Sürix Universitetini bitirmiş, amerika nəzəri- fiziki və fiziki- kimyaçısı, Osloda (1903- 1976) anadan olmuş, Onsaqer Lars 1933- cü ildən Yelsk Universitetində, 1945- 1972- ci illərdə Mayamidəki Florida ştatı Universitetində professor vəzifəsində fəaliyyət göstərmişdir. Dönməyən proseslərdə öz adı ilə adlandırılan qarşılıqlı nisbətin kəşfinə və termodinamiki dönməyən reaksiyalara tətbiqini həyata keçirən mühüm elmi işlərinə görə alim 1968- ci ildə Nobel mükafatı almışdır. Heyvzenddə (1918) anadan olmuş, ingilis kimyaçısı, 1940- cı ildə Londondakı Kral Kimya Kollecini bitirmiş, Barton Derek Harold 1953- cü ildən London Universitetində professor kimi fəaliyyət göstərmişdir. Konformasiya analizi sahəsində həyata keçirdikləri mühüm tədqiqatlara görə alim 1969- cu ildə O.Xassellə birlikdə Nobel mükafatı almışdır. Norveç fiziki- kimyaçısı, Osloda (1897- 1981) anadan olmuş, 1920- ci ildə Oslo Universitetini bitirmiş, Xassel Odd 1925-1964-cü illərdə Oslo Universite- tində işləmiş,1934- cü ildən isə professor kimi elmi-pedaqoji fəaliyyət göstərmiş- dir. Konformasiya analizi sahəsində həyata keçirdikləri mühüm tədqiqatlara görə 1969- cu ildə alim D.Bartonla birlikdə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. 1967- ci ildən onun şərəfinə Osloda Beynəlxalq Xassel mühazirələri keçirilir. Parisdə (1906- 1987) anadan olmuş, argentina biokimyaçısı, Leluar Luis Frederiko 1932- ci ildə Buenos- Ayres Universitetini bitirmişdir.1935- 1936- cı illərdə Kembric, 1962- ci ildən Buenos- Ayres Universitetinin professoru vəzifəsində fəaliyyət göstərmişdir. Alim ilk şəkər nukleotidini kəşf etdiyinə, onun çəkərin çevrilməsində və mürəkkəb karbohidratların biosintezində rolunu öyrəndiyinə görə 1970- ci ildə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Hamburqda (Almaniya) (1904) anadan olmuş, kanada fiziki və fiziki- kimyaçısı, Hersberq Herxard 1927- ci ildə Darmştadı Texnologiya İnstitutunu bitirmişdir. 1935- 1945- ci illərdə Saskaçevan Universitetinin professoru olmuş, 1945- 1948- ci illərdə ABŞ- in Çikaqo Universitetində elmi- pedaqoji fəaliyyət göstərmişdir. Malekulların, xüsusən sərbəst radikalların elektron və fəza quruluşlarının öyrənilməsi sahəsindəki mühüm tədqiqatlarına görə 1971- ci ildə alim Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Amerika biokimyaçısı, Monessendə (1916) anadan olmuş, (Pensilvaniya ştatı), Anfinsen Kristian Bemer 1939- cu ildə Pensilvaniya Universitetini bitirmişdir. 1947- ci ildə Stokholm Nobel İnstitutunda, 1948- 1950 və 1962- 1963- cü illərdə Harvard Tibb Məktəbində fəaliyyət göstərmişdir. Fermentlər kimyası sahəsində həyata keçirdikləri kompleks tədqiqatlara görə 1972- ci ildə alim S.Mur və U.Staynla birlikdə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Çikaqoda (1913- 1982) anadan olmuş, Amerika biokimyaçısı, Mur Stanford 1(49)2015
70 1935- ci ildə Naşvilldəki (Tennessi ştatı) Universitetini bitirmişdir. 1939- cu ildən Nyu- Yorkdakı Rokfeller Tibbi Tədqiqatlar İnstitutunda işləmiş, 1952- ci ildən isə professor kimi fəaliyyət göstərmişdir. Fermentlər kimyası sahəsində həyata keçirdikləri tədqiqat işlərinə görə alim 1972- ci ildə Stayn və K.Anfinsonla birlikdə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Nyu- Yorkda (1911- 1980) anadan olmuş, Amerika biokimyaçısı, Stayn Uilyam Xouard 1933- cü ildə Harvard Universitetini bitirmişdir. 1938- ci ildən Nyu- Yorkdakı Rokfeller Tibbi Tədqiqatlar İnstitutunda işləmişdir. Fermentlər kimyası sahəsində həyata keçirdikləri əsaslı tədqiqat işlərinə görə 1972- ci ildə alim S.Mur və K.Anfinsenlə birlikdə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Alman üzvi kimyaçısı, Solnedə (1918) anadan olmuş, Fişer Ernst Otto Münhen Ali Texniki məktəbini bitirmişdir. 1957- 1964- cü illərdə Münhen Universitetində işləmiş, 1964- cü ildən professor kimi elmi- pedaqoji fəaliyyət göstərmişdir. Metal- üzvi birləşmələrin kimyası sahəsində həyata keçirdikləri kompleks tədqiqatlara görə 1973- cü ildə alim C.Uilkinsonla birlikdə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Tomordendə (1921) anadan olmuş, ingilis üzvi- kimyaçısı, Uilkinson Cefri 1941- ci ilfə Londondakı İmperiya Elm və Texnologiya kollecini bitirmişdir. 1951- 1955- ci illərdə Harvard Universitetində elmi- pedaqoji fəaliyyət göstərmiş, 1956- cı ildən London Universitetinin professoru olmuşdur. Metal- üzvi birləşmələr kimyası sahəsində mühüm tədqiqat işlərinə görə 1973- cü ildə alim E.Fişerlə birlikdə Nobel mükafatı almışdır. Amerika fiziki- kimyaçısı, Sterlinqdə (1910- 1985) (İllinoys ştatı) anadan olmuş, Flori Pol Con 1931- ci ildən Kolumbusdakı Oqayo Dövlət Universitetində oxumuşdur. 1934- cü ildən fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almışdır. 1961- ci ildən Stanford Universitetində professor vəzifəsində elmi- pedaqoji fəaliyyət göstərmişdir. Polimerlər kimyası haqqında elmdə mühüm xidmətlərinə görə alimə 1974- cü ildə Nobel mükafatı verilmişdir. Sarayevada (Yuqoslaviya) (1906) anadan olmuş, isveçrə kimyaçısı, Preloq Vladimir 1928- ci ildə Paris Texnologiya İnstitutunu bitirmişdir. 1950- ci ildə professor elmi adı almışdır. Üzvi molekul və reaksiyaların stereokimyası sahəsindəki tədqiqat işlərinə görə 1975- ci ildə C.Kornfortla birlikdə alim Nobel mükafatı almışdır. İngilis üzvi- kimyaçısı, Sidneydə (Avstraliya) (1917) doğulmuş, Kornfort Con Uorkap 1939- cu ildən Sidney və Oksford Universitetlərində oxumuşdur.1975- ci ildən Susseks Universitetində professor vəzifəsində çalışmışdır. Üzvi malekul və reaksiyaların öyrənilməsi sahəsində həyata keçirdikləri tədqiqat işlərinə görə 1975- ci ildə V.Preloqla birlikdə alimə Nobel mükafatı verilmişdir. Lipskomb Uilyam Nann Klivlenddə (1916) anadan olmuş, Amerika fiziki-
Yüklə 215,39 Kb. Dostları ilə paylaş:
|